Επιστημονική έρευνα δείχνει ότι όσα λένε ψέματα από την τρυφερή ηλικία των δύο ετών είναι πιο ευφυή και έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουν στο μέλλον. Οσο πιο αληθοφανή είναι μάλιστα τα ψέματα, τόσο πιο έξυπνο είναι το παιδί.
Μελέτη του Πανεπιστημίου του Τορόντο στον Καναδά έδειξε πως η ικανότητα να λέει ένα παιδί ψέματα σε νηπιακή ηλικία είναι σημάδι ότι ο εγκέφαλός του αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί να το οδηγήσει να έχει μια πολύ επιτυχημένη ζωή στο μέλλον.
Οπως ισχυρίζονται οι παιδοψυχολόγοι, τα παιδιά αρχίζουν να λένε ψέματα από τη νηπιακή ηλικία, αν και το νήπιο δεν έχει συναίσθηση ότι ψεύδεται.
Συνήθως λέει μια ανακατασκευασμένη μορφή της αλήθειας ή χρησιμοποιεί μια ευφάνταστη ανακρίβεια που το βολεύει ώστε να βγει από μια δύσκολη θέση.
« Οσο πιο ευφάνταστο είναι το ψέμα που θα πουν τόσο το καλύτερο γι΄ αυτά» λέει ο Κανγκ Λι, διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνας για το Παιδί του Πανεπιστημίου του Τορόντο. «Ολη αυτή η διαδικασία στην οποία μπαίνουν τα νήπια για να πουν ένα ψέμα είναι σημάδι ενός εγκεφάλου που αναπτύσσεται πιο γρήγορα από το αναμενόμενο. Αυτό είναι θετικό, γιατί σημαίνει ότι το παιδί θα σταθεί στα πόδια του πιο σύντομα από τα υπόλοιπα συνομήλικα παιδιά και ότι έχει αρκετές πιθανότητες να γίνει πολύ επιτυχημένο στην ενήλικη ζωή του» εξηγεί ο επιστήμονας.
Οι ερευνητές οδήγησαν 1.200 παιδιά, ηλικίας 2-16 ετών, ένα κάθε φορά, μέσα σε ένα δωμάτιο γεμάτο με κρυφές κάμερες. Κατόπιν τοποθέτησαν ένα μικρό παιχνίδι από πίσω τους και τους ζήτησαν, για όση ώρα θα έλειπε ο ερευνητής, να μην κρυφοκοιτάξουν πίσω τους. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι το 90% των νηπίων κρυφοκοίταξε και μετά, ερωτώμενα αν το έκαναν, το αρνήθηκαν με επιμονή.
Σε παιδιά λίγο μεγαλύτερης ηλικίας ζητήθηκε να απαντήσουν στις ερωτήσεις ενός γραπτού τεστ, χωρίς να κρυφοκοιτάξουν τις απαντήσεις, στο πίσω μέρος του χαρτιού. Οσα κρυφοκοίταξαν, δεν το παραδέχθηκαν, και όταν ρωτήθηκαν πώς είναι δυνατόν να γνωρίζουν τις απαντήσεις σε τόσο δύσκολες ερωτήσεις, έδωσαν δικαιολογίες όπως «μου το δίδαξαν στο μάθημα της Ιστορίας στο σχολείο».
«Οι γονείς των παιδιών αυτών δεν είναι ανάγκη να ανησυχούν. Στην ηλικία των δύο ετώντο 20% των νήπιων λέει ψέματα, ποσοστό που φτάνει στο 90% στην ηλικία των τεσσάρων ετών. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο μέχρι στιγμήςπου να συνδέει τα ψέματα αυτά με τυχόν παραβατική συμπεριφορά του παιδιού στο μέλλον» καταλήγει ο δρ Λι.
Αντίθετα, τα ψέματα που λένε οι ενήλικοι στα παιδιά έχουν σοβαρές επιπτώσεις.
Μαζί με την αμερικανίδα ψυχολόγο Γκέιλ Χέιμαν, ο δρ Λι εξέτασε 130 μαθητές μαζί με τους γονείς τους, διαπιστώνοντας ότι περισσότεροι από το 80% των γονέων είχαν χρησιμοποιήσει ψέματα κάποια στιγμή για να πείσουν τα παιδιά τους σχετικά με κάτι. Τα παιδιά είπαν πως όταν κατάλαβαν τα ψέματα έχασαν την εμπιστοσύνη προς τους γονείς τους.
May 18, 2010
Η ντοπαμίνη υπεύθυνη για την εφηβική συμπεριφορά
Σεξ χωρίς προφυλάξεις, μηχανές, κάπνισμα, ναρκωτικά και αλκοόλ είναι μερικοί από τους κινδύνους, στους οποίους είναι επιρρεπείς οι νέοι. Τι, όμως, τους οδηγεί σε αυτούς;
Σύμφωνα με Αμερικανούς ψυχολόγους, η απάντηση βρίσκεται στην υπερευαισθησία των εφήβων σε ερεθίσματα που απελευθερώνουν ντοπαμίνη, μία ισχυρή χημική ουσία του εγκεφάλου που αυξάνει την ευχαρίστηση μετά από μία ανταμοιβή.
Μία ομάδα με επικεφαλής την Τζέσικα Κοέν από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια προσέλαβε 45 άτομα από τρεις ηλικιακές ομάδες: 8-12, 14-19 και 25-30 ετών. Οι εθελοντές κλήθηκαν να κοιτάξουν κάποιες εικόνες σε υπολογιστή και να δηλώσουν αν ταιριάζουν με το μοντέλο δύο εικονικών πανεπιστημίων. Για κάθε σωστή απάντηση κέρδιζαν και ένα μικρό χρηματικό ποσό.
Την ώρα που απαντούσαν οι εθελοντές ήταν συνδεδεμένοι με μια μαγνητική τομογραφία σάρωσης, που μετρά τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο σε σχέση με τα νευρικά σήματα.
Τα ευρήματα έδειξαν πως η περιοχή του εγκεφάλου που είναι ευαίσθητη στη ντοπαμίνη, φωτίζεται πιο έντονα στους εφήβους, όταν λαμβάνουν την ανταμοιβή, από ό,τι στα παιδιά και τους ενήλικες. «Η έρευνά μας δείχνει ότι οι ο εγκέφαλος των εφήβων ανταποκρίνεται πολύ ευχάριστα σε μία ανταμοιβή που δεν περιμένουν να πάρουν. Δεν μετρήσαμε τα επίπεδα της ντοπαμίνης, αλλά υποθέτουμε πως αυτή είναι η αιτία», δήλωσε η κ. Κοέν.
Ωστόσο, συμπλήρωσε πως «και οι ενήλικες χαίρονται ιδιαίτερα, όταν παίρνουν κάποια ανταμοιβή, απλώς μπορούν να καταπιέσουν αυτό το συναίσθημά τους, γιατί σκέφτονται πριν δράσουν».
Σύμφωνα με Αμερικανούς ψυχολόγους, η απάντηση βρίσκεται στην υπερευαισθησία των εφήβων σε ερεθίσματα που απελευθερώνουν ντοπαμίνη, μία ισχυρή χημική ουσία του εγκεφάλου που αυξάνει την ευχαρίστηση μετά από μία ανταμοιβή.
Μία ομάδα με επικεφαλής την Τζέσικα Κοέν από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια προσέλαβε 45 άτομα από τρεις ηλικιακές ομάδες: 8-12, 14-19 και 25-30 ετών. Οι εθελοντές κλήθηκαν να κοιτάξουν κάποιες εικόνες σε υπολογιστή και να δηλώσουν αν ταιριάζουν με το μοντέλο δύο εικονικών πανεπιστημίων. Για κάθε σωστή απάντηση κέρδιζαν και ένα μικρό χρηματικό ποσό.
Την ώρα που απαντούσαν οι εθελοντές ήταν συνδεδεμένοι με μια μαγνητική τομογραφία σάρωσης, που μετρά τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο σε σχέση με τα νευρικά σήματα.
Τα ευρήματα έδειξαν πως η περιοχή του εγκεφάλου που είναι ευαίσθητη στη ντοπαμίνη, φωτίζεται πιο έντονα στους εφήβους, όταν λαμβάνουν την ανταμοιβή, από ό,τι στα παιδιά και τους ενήλικες. «Η έρευνά μας δείχνει ότι οι ο εγκέφαλος των εφήβων ανταποκρίνεται πολύ ευχάριστα σε μία ανταμοιβή που δεν περιμένουν να πάρουν. Δεν μετρήσαμε τα επίπεδα της ντοπαμίνης, αλλά υποθέτουμε πως αυτή είναι η αιτία», δήλωσε η κ. Κοέν.
Ωστόσο, συμπλήρωσε πως «και οι ενήλικες χαίρονται ιδιαίτερα, όταν παίρνουν κάποια ανταμοιβή, απλώς μπορούν να καταπιέσουν αυτό το συναίσθημά τους, γιατί σκέφτονται πριν δράσουν».
May 14, 2010
Αρκεί ένα χτύπημα στην πλάτη για να επηρεάσει τη συμπεριφορά κάποιου
Αρκεί ένα χτύπημα στην πλάτη ή ένα άγγιγμα στον ώμο για να επηρεάσει τη συμπεριφορά κάποιου, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Κι αυτό μπορεί να καθορίσει αν κάποιος επενδύει σε ένα επικίνδυνο οικονομικό εγχείρημα ή αποφασίζει να παραμείνει σε ασφαλές έδαφος.
"Είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος ξαφνικού επηρεασμού της ανθρώπινης συμπεριφοράς χωρίς ο ίδιος ο άνθρωπος να αντιλαμβάνεται ότι επηρεάζεται", εξηγεί ο Τζόναθαν Λεβάβ, καθηγητής διοίκησης επιχειρήσεων και μάρκετινγκ στο πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης.
"Αν είσαι γιατρός ή στέλεχος πωλήσεων, αυτή είναι μία μορφή επικοινωνίας που μπορεί να θέλουμε να λάβουμε υπόψη μας", πρόσθεσε ο ίδιος σε συνέντευξή του.
Τα ευρήματα του Λεβάβ, τα οποία δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Psychological Science, βασίζονται σε μία σειρά πειραμάτων που περιλαμβάνουν την αφή.
Σε μία μελέτη 67 άνδρες και γυναίκες κλήθηκαν να επιλέξουν μεταξύ ενός χρηματικού ποσού και μίας ριψοκίνδυνης απόφασης και στη συνέχεια τους άγγιξαν στον ώμο και στην πλάτη άνδρες και γυναίκες επιστήμονες από την ομάδα του Λεβάβ.
Ο Λεβάβ και η συνεργάτης του Τζένιφερ ’ργκο, του πανεπιστημίου της Alberta, στον Καναδά, διαπίστωσαν ότι και τα δύο φύλα ήταν πιο πιθανό να επιλέξουν το ρίσκο παρά το χρηματικό ποσό, αν είχαν αισθανθεί άνετα από το άγγιγμα και κυρίως αν τους είχαν αγγίξει γυναίκες.
Κι αυτό μπορεί να καθορίσει αν κάποιος επενδύει σε ένα επικίνδυνο οικονομικό εγχείρημα ή αποφασίζει να παραμείνει σε ασφαλές έδαφος.
"Είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος ξαφνικού επηρεασμού της ανθρώπινης συμπεριφοράς χωρίς ο ίδιος ο άνθρωπος να αντιλαμβάνεται ότι επηρεάζεται", εξηγεί ο Τζόναθαν Λεβάβ, καθηγητής διοίκησης επιχειρήσεων και μάρκετινγκ στο πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης.
"Αν είσαι γιατρός ή στέλεχος πωλήσεων, αυτή είναι μία μορφή επικοινωνίας που μπορεί να θέλουμε να λάβουμε υπόψη μας", πρόσθεσε ο ίδιος σε συνέντευξή του.
Τα ευρήματα του Λεβάβ, τα οποία δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Psychological Science, βασίζονται σε μία σειρά πειραμάτων που περιλαμβάνουν την αφή.
Σε μία μελέτη 67 άνδρες και γυναίκες κλήθηκαν να επιλέξουν μεταξύ ενός χρηματικού ποσού και μίας ριψοκίνδυνης απόφασης και στη συνέχεια τους άγγιξαν στον ώμο και στην πλάτη άνδρες και γυναίκες επιστήμονες από την ομάδα του Λεβάβ.
Ο Λεβάβ και η συνεργάτης του Τζένιφερ ’ργκο, του πανεπιστημίου της Alberta, στον Καναδά, διαπίστωσαν ότι και τα δύο φύλα ήταν πιο πιθανό να επιλέξουν το ρίσκο παρά το χρηματικό ποσό, αν είχαν αισθανθεί άνετα από το άγγιγμα και κυρίως αν τους είχαν αγγίξει γυναίκες.
May 13, 2010
Μεταφέρθηκε ο νους ενός άνδρα στο σώμα μιας γυναίκας
Ερευνητές στην Ισπανία, με την χρήση της εικονικής πραγματικότητας, κατάφεραν για πρώτη φορά να κάνουν άνδρες να αισθανθούν ότι βρίσκονταν μέσα σε γυναικεία σώματα. Οι άνδρες, που συμμετείχαν στο πείραμα, δήλωσαν ότι ένιωσαν τον εαυτό τους να κατέχει το σώμα μιας γυναίκας.
Το πείραμα, που μπορεί να ρίξει φως στο πώς οι άνθρωποι διακρίνουν τους εαυτούς τους από τους άλλους, έγινε από ερευνητές του πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, υπό τον Μελ Σλέιτερ, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLoS One, σύμφωνα με τον «Γκάρντιαν».
Οι ερευνητές κατασκεύασαν ένα «κράνος» εικονικής πραγματικότητας που επέτρεπε στους άνδρες εθελοντές να βλέπουν και να ακούνε τον κόσμο γύρω τους σαν να ήσαν γυναίκες. Όταν κοιτούσαν χαμηλά το «γυναικείο» σώμα τους, μπορούσαν να δουν τα φορέματα που (νόμιζαν ότι) φορούσαν.
Το αίσθημα «ανταλλαγής» ταυτότητας ήταν τόσο πειστικό που ξεπερνούσε την σωματική ταύτιση, καθώς ο εαυτός των ανδρών άρχισε να αντιδρά αντανακλαστικά στα γεγονότα του εικονικού κόσμου σαν ήταν γυναίκα.
«Αυτή η έρευνα ανοίγει ένα νέο δρόμο στην εικονική πραγματικότητα, καθώς δεν μεταμορφώνει μόνο την αίσθηση του χώρου, αλλά και την αίσθηση του εαυτού. Δεν υπάρχει άλλη τεχνολογία που να επιτρέπει σε κάποιον να κοιτάει προς τα κάτω και να βλέπει ότι έχει ένα άλλο σώμα, αλλά να έχει την ψευδαίσθηση ότι είναι το δικό του», σύμφωνα με τον Σλέιτερ, ο οποίος, εκτός από το Καταλανικό Ινστιτούτο Ερευνών και Προωθημένων Μελετών της Βαρκελώνης, συνεργάζεται με το τμήμα επιστήμης των υπολογιστών του University College του Λονδίνου.
Σύμφωνα με τον ερευνητή, «αν μπορούμε να δώσουμε στους ανθρώπους την ψευδαίσθηση ότι τα σώματά τους είναι διαφορετικά, τότε τα στοιχεία που έχουμε ως τώρα, δείχνουν πως επίσης επηρεάζεται η συμπεριφορά τους και ο τρόπος που σκέφτονται. Μπορούν να έχουν νέες εμπειρίες. Κάποιος που είναι αδύνατος, μπορεί να μάθει πως είναι να είναι χοντρός. Ένας άνδρας μπορεί να έχει την εμπειρία του τι σημαίνει να είναι γυναίκα».
Τα πειράματα με 24 άνδρες, μεταξύ άλλων, έδειξαν ότι ο νους του ανθρώπου έχει μια πολύ «ρευστή» εικόνα για το σώμα του. Η έρευνα αναμένεται να βοηθήσει στην κατανόηση ενός από τα σημαντικότερα αινίγματα της νευροεπιστήμης: με ποιο ο τρόπο ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να ξεχωρίσει ένα μέρος του σώματός μας από κάτι άλλο στον περιβάλλοντα χώρο. Επίσης τέτοιου είδους έρευνες μπορεί μελλοντικά να βοηθήσουν ασθενείς που έχουν πληγεί από εγκεφαλικό και άλλα ιατρικές παθήσεις, ώστε να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν ξανά το σώμα τους.
Το πείραμα, που μπορεί να ρίξει φως στο πώς οι άνθρωποι διακρίνουν τους εαυτούς τους από τους άλλους, έγινε από ερευνητές του πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, υπό τον Μελ Σλέιτερ, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLoS One, σύμφωνα με τον «Γκάρντιαν».
Οι ερευνητές κατασκεύασαν ένα «κράνος» εικονικής πραγματικότητας που επέτρεπε στους άνδρες εθελοντές να βλέπουν και να ακούνε τον κόσμο γύρω τους σαν να ήσαν γυναίκες. Όταν κοιτούσαν χαμηλά το «γυναικείο» σώμα τους, μπορούσαν να δουν τα φορέματα που (νόμιζαν ότι) φορούσαν.
Το αίσθημα «ανταλλαγής» ταυτότητας ήταν τόσο πειστικό που ξεπερνούσε την σωματική ταύτιση, καθώς ο εαυτός των ανδρών άρχισε να αντιδρά αντανακλαστικά στα γεγονότα του εικονικού κόσμου σαν ήταν γυναίκα.
«Αυτή η έρευνα ανοίγει ένα νέο δρόμο στην εικονική πραγματικότητα, καθώς δεν μεταμορφώνει μόνο την αίσθηση του χώρου, αλλά και την αίσθηση του εαυτού. Δεν υπάρχει άλλη τεχνολογία που να επιτρέπει σε κάποιον να κοιτάει προς τα κάτω και να βλέπει ότι έχει ένα άλλο σώμα, αλλά να έχει την ψευδαίσθηση ότι είναι το δικό του», σύμφωνα με τον Σλέιτερ, ο οποίος, εκτός από το Καταλανικό Ινστιτούτο Ερευνών και Προωθημένων Μελετών της Βαρκελώνης, συνεργάζεται με το τμήμα επιστήμης των υπολογιστών του University College του Λονδίνου.
Σύμφωνα με τον ερευνητή, «αν μπορούμε να δώσουμε στους ανθρώπους την ψευδαίσθηση ότι τα σώματά τους είναι διαφορετικά, τότε τα στοιχεία που έχουμε ως τώρα, δείχνουν πως επίσης επηρεάζεται η συμπεριφορά τους και ο τρόπος που σκέφτονται. Μπορούν να έχουν νέες εμπειρίες. Κάποιος που είναι αδύνατος, μπορεί να μάθει πως είναι να είναι χοντρός. Ένας άνδρας μπορεί να έχει την εμπειρία του τι σημαίνει να είναι γυναίκα».
Τα πειράματα με 24 άνδρες, μεταξύ άλλων, έδειξαν ότι ο νους του ανθρώπου έχει μια πολύ «ρευστή» εικόνα για το σώμα του. Η έρευνα αναμένεται να βοηθήσει στην κατανόηση ενός από τα σημαντικότερα αινίγματα της νευροεπιστήμης: με ποιο ο τρόπο ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να ξεχωρίσει ένα μέρος του σώματός μας από κάτι άλλο στον περιβάλλοντα χώρο. Επίσης τέτοιου είδους έρευνες μπορεί μελλοντικά να βοηθήσουν ασθενείς που έχουν πληγεί από εγκεφαλικό και άλλα ιατρικές παθήσεις, ώστε να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν ξανά το σώμα τους.
Ο γάμος με πολύ νεότερο άνδρα συντομεύει τη ζωή της γυναίκας
Ο γάμος τελικά ωφελεί περισσότερο τους άνδρες, παρά τις γυναίκες, τουλάχιστον για όσους θέλουν να ζήσουν περισσότερα χρόνια -αλλά και ποιος δεν θα ήθελε. Οι γυναίκες που είναι επτά έως εννέα χρόνια πιο νέες από τον άνδρα τους, έχουν 20% μεγαλύτερο κίνδυνο θνησιμότητας από ό,τι αν είχαν την ίδια ηλικία με τον σύζυγό τους, σύμφωνα με μια νέα γερμανική έρευνα, που παράλληλα δείχνει ότι οι άνδρες, οι οποίοι παντρεύονται νεαρότερη γυναίκα, ζουν περισσότερα χρόνια.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο γάμος γενικά αυξάνει το προσδόκιμο ζωής, αλλά όταν υπάρχει μεγάλη διαφορά ηλικίας, η επίπτωσή της στο προσδόκιμο ζωής είναι διαφορετικά στα δύο φύλα: Ο γάμος με νεαρότερο άνδρα «κλέβει» χρόνια από μια γυναίκα, ενώ ο γάμος με νεαρότερη γυναίκα «προσθέτει» χρόνια στον άνδρα.
Το μυστικό για περισσότερα χρόνια ζωής για μια γυναίκα, είναι ο γάμος της με κάποιον που έχει περίπου την ίδια ηλικία με αυτήν. Όσο μικρότερος είναι ο σύζυγός της από την ίδια, τόσο λιγότερο αναμένεται να ζήσει μια γυναίκα κατά μέσο όρο, ενώ το ίδιο ισχύει -αλλά σε μικρότερο ποσοστό- ακόμα και αν ο σύζυγός της είναι πολύ μεγαλύτερος. Με άλλα λόγια, όσο μεγαλύτερη ηλικιακή «ψαλίδα» υπάρχει σε ένα ζευγάρι, τόσο αυτό αποβαίνει σε βάρος της γυναίκας από άποψη προσδόκιμου ζωής (τουλάχιστον αυτό δείχνει η στατιστική ανάλυση, αλλά δεν είναι ανάγκη να ισχύει σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση).
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό για θέματα δημογραφίας “Demography”, έγινε από ερευνητές του γερμανικού Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών Μαξ Πλανκ, υπό τον Σβεν Ντρεφάλ, και βασίστηκε στην ανάλυση ιατρικών αρχείων περίπου δύο εκατομμυρίων ζευγαριών από τη Δανία, σύμφωνα με τον «Γκάρντιαν».
Η ανάλυση έδειξε ότι ένας άνδρας που είναι μικρότερος κατά επτά έως εννέα χρόνια από τη γυναίκα του, έχει 11% μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής σε σχέση με έναν άνδρα που έχει ίδια ηλικία με τη σύζυγό του. Αντίθετα, ένας άνδρας πεθαίνει νωρίτερα, αν είναι πιο νέος από τη γυναίκα του.
Σύμφωνα με τον Ντρεφάλ, παραμένει ασαφές γιατί υπάρχει αυτή η ανισότητα στη διαφορετική επίπτωση που έχει στα δύο φύλα η «ψαλίδα» στη διαφορά ηλικίας μεταξύ των συζύγων. Μια πιθανή ερμηνεία έχει να κάνει με τις διαφορετικές φιλίες που αναπτύσσουν άνδρες και γυναίκες στη διάρκεια της ζωής τους. Οι γυναίκες ωφελούνται ψυχολογικά και κοινωνικά λιγότερο από ένα νεαρότερο άνδρα από ό,τι ένας πιο ηλικιωμένος άνδρας ωφελείται από την πιο νέα σύζυγό του, επειδή, κατά τον Ντρεφάλ, «κατά μέσο όρο, οι άνδρες έχουν λιγότερες και χειρότερης ποιότητας κοινωνικές επαφές με άλλους σε σχέση με τις γυναίκες».
Σύμφωνα με τους γερμανούς ερευνητές, οι γυναίκες έχουν περισσότερες και καλύτερες φιλίες έξω από το γάμο τους, συνεπώς ωφελούνται αναλογικά λιγότερο από ένα πιο νέο σύζυγο, που θα μπορούσε να τους φροντίσει, να τις διασκεδάσει ή να πάει μια βόλτα μαζί τους, καθώς όλα αυτά μια γυναίκα μπορεί να τα κάνει και με τις φίλες της. Αντίθετα, ένας μεγαλύτερος άνδρας, χάρη στη νεαρότερη σύζυγό του, κάνει και βιώνει πράγματα που δεν θα μπορούσε να κάνει με τους φίλους του.
Από την άλλη, σύμφωνα με τον γερμανό ερευνητή, είναι πιθανό ότι τα ζευγάρια στα οποία ο άνδρας είναι πολύ πιο νέος, παραβιάζουν τα κοινωνικά ήθη και συνεπώς υφίστανται κοινωνικές «κυρώσεις» ως τίμημα, με την μορφή αυξημένου άγχους, που πλήττει κυρίως τις γυναίκες και αυτό συντομεύει το προσδόκιμο ζωής τους.
Πάντως, αν και η νέα έρευνα δείχνει ότι οι γυναίκες ωφελούνται από ένα γάμο κυρίως όταν παντρεύονται κάποιον που έχει τη δική τους περίπου ηλικία, προηγούμενες έρευνες έχουν βεβαιώσει ότι ο γάμος γενικότερα αυξάνει το προσδόκιμο ζωής (δηλαδή η ζωή του εργένη αφαιρεί χρόνια…) και αυτό ισχύει τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Εξάλλου, σε όλο τον κόσμο, το προσδόκιμο ζωής των γυναικών ξεπερνά αυτό των ανδρών κατά μερικά χρόνια.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο γάμος γενικά αυξάνει το προσδόκιμο ζωής, αλλά όταν υπάρχει μεγάλη διαφορά ηλικίας, η επίπτωσή της στο προσδόκιμο ζωής είναι διαφορετικά στα δύο φύλα: Ο γάμος με νεαρότερο άνδρα «κλέβει» χρόνια από μια γυναίκα, ενώ ο γάμος με νεαρότερη γυναίκα «προσθέτει» χρόνια στον άνδρα.
Το μυστικό για περισσότερα χρόνια ζωής για μια γυναίκα, είναι ο γάμος της με κάποιον που έχει περίπου την ίδια ηλικία με αυτήν. Όσο μικρότερος είναι ο σύζυγός της από την ίδια, τόσο λιγότερο αναμένεται να ζήσει μια γυναίκα κατά μέσο όρο, ενώ το ίδιο ισχύει -αλλά σε μικρότερο ποσοστό- ακόμα και αν ο σύζυγός της είναι πολύ μεγαλύτερος. Με άλλα λόγια, όσο μεγαλύτερη ηλικιακή «ψαλίδα» υπάρχει σε ένα ζευγάρι, τόσο αυτό αποβαίνει σε βάρος της γυναίκας από άποψη προσδόκιμου ζωής (τουλάχιστον αυτό δείχνει η στατιστική ανάλυση, αλλά δεν είναι ανάγκη να ισχύει σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση).
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό για θέματα δημογραφίας “Demography”, έγινε από ερευνητές του γερμανικού Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών Μαξ Πλανκ, υπό τον Σβεν Ντρεφάλ, και βασίστηκε στην ανάλυση ιατρικών αρχείων περίπου δύο εκατομμυρίων ζευγαριών από τη Δανία, σύμφωνα με τον «Γκάρντιαν».
Η ανάλυση έδειξε ότι ένας άνδρας που είναι μικρότερος κατά επτά έως εννέα χρόνια από τη γυναίκα του, έχει 11% μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής σε σχέση με έναν άνδρα που έχει ίδια ηλικία με τη σύζυγό του. Αντίθετα, ένας άνδρας πεθαίνει νωρίτερα, αν είναι πιο νέος από τη γυναίκα του.
Σύμφωνα με τον Ντρεφάλ, παραμένει ασαφές γιατί υπάρχει αυτή η ανισότητα στη διαφορετική επίπτωση που έχει στα δύο φύλα η «ψαλίδα» στη διαφορά ηλικίας μεταξύ των συζύγων. Μια πιθανή ερμηνεία έχει να κάνει με τις διαφορετικές φιλίες που αναπτύσσουν άνδρες και γυναίκες στη διάρκεια της ζωής τους. Οι γυναίκες ωφελούνται ψυχολογικά και κοινωνικά λιγότερο από ένα νεαρότερο άνδρα από ό,τι ένας πιο ηλικιωμένος άνδρας ωφελείται από την πιο νέα σύζυγό του, επειδή, κατά τον Ντρεφάλ, «κατά μέσο όρο, οι άνδρες έχουν λιγότερες και χειρότερης ποιότητας κοινωνικές επαφές με άλλους σε σχέση με τις γυναίκες».
Σύμφωνα με τους γερμανούς ερευνητές, οι γυναίκες έχουν περισσότερες και καλύτερες φιλίες έξω από το γάμο τους, συνεπώς ωφελούνται αναλογικά λιγότερο από ένα πιο νέο σύζυγο, που θα μπορούσε να τους φροντίσει, να τις διασκεδάσει ή να πάει μια βόλτα μαζί τους, καθώς όλα αυτά μια γυναίκα μπορεί να τα κάνει και με τις φίλες της. Αντίθετα, ένας μεγαλύτερος άνδρας, χάρη στη νεαρότερη σύζυγό του, κάνει και βιώνει πράγματα που δεν θα μπορούσε να κάνει με τους φίλους του.
Από την άλλη, σύμφωνα με τον γερμανό ερευνητή, είναι πιθανό ότι τα ζευγάρια στα οποία ο άνδρας είναι πολύ πιο νέος, παραβιάζουν τα κοινωνικά ήθη και συνεπώς υφίστανται κοινωνικές «κυρώσεις» ως τίμημα, με την μορφή αυξημένου άγχους, που πλήττει κυρίως τις γυναίκες και αυτό συντομεύει το προσδόκιμο ζωής τους.
Πάντως, αν και η νέα έρευνα δείχνει ότι οι γυναίκες ωφελούνται από ένα γάμο κυρίως όταν παντρεύονται κάποιον που έχει τη δική τους περίπου ηλικία, προηγούμενες έρευνες έχουν βεβαιώσει ότι ο γάμος γενικότερα αυξάνει το προσδόκιμο ζωής (δηλαδή η ζωή του εργένη αφαιρεί χρόνια…) και αυτό ισχύει τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Εξάλλου, σε όλο τον κόσμο, το προσδόκιμο ζωής των γυναικών ξεπερνά αυτό των ανδρών κατά μερικά χρόνια.
May 11, 2010
Νήπιa έξι μηνών έχουν ηθική
Οι γονείς αγχώνονται πώς θα καταφέρουν να μεταφέρουν τις κατάλληλες ηθικές αρχές στο παιδί τους, ίσως όμως αυτό τελικά να τους έχει προλάβει και αυτοί να μην το ξέρουν. Σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα...
τα μωρά μπορούν να αρχίσουν να κάνουν ηθικές κρίσεις και να ξεχωρίζουν τι είναι καλό και τι είναι κακό, ήδη από την ηλικία των έξι μηνών, κάτι που δείχνει ότι ίσως γεννιούνται με έμφυτες και "καλωδιωμένες" στον εγκέφαλό τους τις θεμελιώδεις ηθικές αξίες.
Τα ευρήματα της νέας μελέτης ανατρέπουν την κυρίαρχη μέχρι σήμερα αντίληψη ότι οι άνθρωποι ξεκινάνε τη ζωή τους ως μια "άγραφη πλάκα" ηθικής, που διαμορφώνεται στη συνέχεια από τις επιρροές των γονέων και του υπόλοιπου περιβάλλοντος. Η έρευνα έγινε από ερευνητές του πανεπιστημίου Γιέηλ των ΗΠΑ, υπό τον καθηγητή Πολ Μπλουμ, σύμφωνα με τους "Τάιμς του Λονδίνου" και τους "Τάιμς της Ν. Υόρκης".
Σε ένα από τα πειράματα, νήπια ηλικίας έξι μηνών έως ενός έτους παρακολούθησαν ένα φιλμ με κινούμενα σκίτσα, όπου "πρωταγωνιστούσαν" απλά γεωμετρικά σχήματα. Μια κόκκινη μπάλα με μάτια προσπαθούσε να ανέβει ένα λόφο, την ίδια στιγμή που ένα κίτρινο τετράγωνο προσπαθεί να τη βοηθήσει σπρώχνοντάς την από πίσω, ενώ αντίθετα ένα πράσινο τρίγωνο εμποδίζει την μπάλα να ανέβει και την υποχρεώνει να γυρίσει πίσω. Τα παιδιά είδαν αρκετές φορές την ταινία και σε ποσοστό 80%, όταν στη συνέχεια κλήθηκαν να επιλέξουν, έδειξαν την προτίμησή τους στο "καλό" κίτρινο τετράγωνο που βοηθούσε την μπάλα και όχι στο "κακό" πράσινο τρίγωνο που την εμπόδιζε.
Σε ένα δεύτερο πείραμα, ένας σκύλος-παιγνίδι προσπαθεί να ανοίξει ένα κουτί. Ένα αρκουδάκι τον βοηθά, αλλά ένα άλλο τον εμποδίζει. Αφού είδαν κι αυτό το σύντομο φιλμ πολλές φορές, τα παιδάκια στη συντριπτική πλειονότητά τους έδειξαν την προτίμησή τους για το φιλικό αρκουδάκι που βοηθά το σκύλο.
Σύμφωνα με τον Μπλουμ, τέτοιου είδους πειράματα έρχονται σε αντίθεση με τις πεποιθήσεις διάσημων ψυχαναλυτών όπως ο Σίγκμουντ Φρόιντ, που πίστευαν ότι ο άνθρωπος γεννιέται ως ένα "ανήθικο ζώο", ή ψυχολόγων όπως ο Γουίλιαμ Τζέιμς, που θεωρούσε ότι η νοητική ζωή του νήπιου βρισκόταν σε "μεγάλη σύγχυση". "Υπάρχει πια ένα αυξανόμενο σώμα επιστημονικών στοιχείων που υποστηρίζουν την ιδέα ότι ίσως εκ γενετής υπάρχει κάποια αίσθηση καλού και κακού", τόνισε ο Μπλουμ.
Δεν πείθονται πάντως όλοι οι επιστήμονες. Η συμπεριφορίστρια ψυχολόγος Νάντζα Ράισλαντ του βρετανικού πανεπιστημίου του Ντέραμ εμφανίστηκε επιφυλακτική για τη νέα αντίληψη. Όπως είπε, για παράδειγμα, το γεγονός ότι τα παιδιά προτιμούν τον "καλό" που βοηθά την μπάλα να πάει προς τα πάνω, ίσως να μην αποτελεί ένδειξη για κάποια έμφυτη ηθική στο μωρό υπέρ του καλού, αλλά απλώς του γεγονότος ότι τα μωρά προτιμούν να βλέπουν τα πράγματα να πηγαίνουν προς τα πάνω και όχι προς τα κάτω. Σημείωσε επίσης ότι τα παιδιά αρχίζουν να κοινωνικοποιούνται και να μαθαίνουν να ξεχωρίζουν το καλό από το κακό (δηλαδή αυτό που επιτρέπεται και αυτό που απαγορεύεται) ήδη από τη στιγμή της γέννησής τους.
Ο καθηγητής ψυχολογίας του βρετανικού πανεπιστημίου του Νταντί, από την άλλη, επεσήμανε ότι "δεν μπορεί κανείς να μπει στο μυαλό του μωρού. Δεν μπορείς να το ρωτήσεις. Πρέπει να αρκεστείς να παρατηρείς τι είναι αυτό που τραβά την προσοχή του. Ξέρουμε πια ότι κατά το πρώτο εξάμηνο τα μωρά μαθαίνουν διάφορα πράγματα πολύ πιο γρήγορα από ό,τι θεωρούσαμε δυνατό. Είναι όμως δύσκολο να ξεχωρίσουμε αυτό που έχουν μέσα τους εκ γενετής, από αυτό που μαθαίνουν μόλις γεννιούνται".
τα μωρά μπορούν να αρχίσουν να κάνουν ηθικές κρίσεις και να ξεχωρίζουν τι είναι καλό και τι είναι κακό, ήδη από την ηλικία των έξι μηνών, κάτι που δείχνει ότι ίσως γεννιούνται με έμφυτες και "καλωδιωμένες" στον εγκέφαλό τους τις θεμελιώδεις ηθικές αξίες.
Τα ευρήματα της νέας μελέτης ανατρέπουν την κυρίαρχη μέχρι σήμερα αντίληψη ότι οι άνθρωποι ξεκινάνε τη ζωή τους ως μια "άγραφη πλάκα" ηθικής, που διαμορφώνεται στη συνέχεια από τις επιρροές των γονέων και του υπόλοιπου περιβάλλοντος. Η έρευνα έγινε από ερευνητές του πανεπιστημίου Γιέηλ των ΗΠΑ, υπό τον καθηγητή Πολ Μπλουμ, σύμφωνα με τους "Τάιμς του Λονδίνου" και τους "Τάιμς της Ν. Υόρκης".
Σε ένα από τα πειράματα, νήπια ηλικίας έξι μηνών έως ενός έτους παρακολούθησαν ένα φιλμ με κινούμενα σκίτσα, όπου "πρωταγωνιστούσαν" απλά γεωμετρικά σχήματα. Μια κόκκινη μπάλα με μάτια προσπαθούσε να ανέβει ένα λόφο, την ίδια στιγμή που ένα κίτρινο τετράγωνο προσπαθεί να τη βοηθήσει σπρώχνοντάς την από πίσω, ενώ αντίθετα ένα πράσινο τρίγωνο εμποδίζει την μπάλα να ανέβει και την υποχρεώνει να γυρίσει πίσω. Τα παιδιά είδαν αρκετές φορές την ταινία και σε ποσοστό 80%, όταν στη συνέχεια κλήθηκαν να επιλέξουν, έδειξαν την προτίμησή τους στο "καλό" κίτρινο τετράγωνο που βοηθούσε την μπάλα και όχι στο "κακό" πράσινο τρίγωνο που την εμπόδιζε.
Σε ένα δεύτερο πείραμα, ένας σκύλος-παιγνίδι προσπαθεί να ανοίξει ένα κουτί. Ένα αρκουδάκι τον βοηθά, αλλά ένα άλλο τον εμποδίζει. Αφού είδαν κι αυτό το σύντομο φιλμ πολλές φορές, τα παιδάκια στη συντριπτική πλειονότητά τους έδειξαν την προτίμησή τους για το φιλικό αρκουδάκι που βοηθά το σκύλο.
Σύμφωνα με τον Μπλουμ, τέτοιου είδους πειράματα έρχονται σε αντίθεση με τις πεποιθήσεις διάσημων ψυχαναλυτών όπως ο Σίγκμουντ Φρόιντ, που πίστευαν ότι ο άνθρωπος γεννιέται ως ένα "ανήθικο ζώο", ή ψυχολόγων όπως ο Γουίλιαμ Τζέιμς, που θεωρούσε ότι η νοητική ζωή του νήπιου βρισκόταν σε "μεγάλη σύγχυση". "Υπάρχει πια ένα αυξανόμενο σώμα επιστημονικών στοιχείων που υποστηρίζουν την ιδέα ότι ίσως εκ γενετής υπάρχει κάποια αίσθηση καλού και κακού", τόνισε ο Μπλουμ.
Δεν πείθονται πάντως όλοι οι επιστήμονες. Η συμπεριφορίστρια ψυχολόγος Νάντζα Ράισλαντ του βρετανικού πανεπιστημίου του Ντέραμ εμφανίστηκε επιφυλακτική για τη νέα αντίληψη. Όπως είπε, για παράδειγμα, το γεγονός ότι τα παιδιά προτιμούν τον "καλό" που βοηθά την μπάλα να πάει προς τα πάνω, ίσως να μην αποτελεί ένδειξη για κάποια έμφυτη ηθική στο μωρό υπέρ του καλού, αλλά απλώς του γεγονότος ότι τα μωρά προτιμούν να βλέπουν τα πράγματα να πηγαίνουν προς τα πάνω και όχι προς τα κάτω. Σημείωσε επίσης ότι τα παιδιά αρχίζουν να κοινωνικοποιούνται και να μαθαίνουν να ξεχωρίζουν το καλό από το κακό (δηλαδή αυτό που επιτρέπεται και αυτό που απαγορεύεται) ήδη από τη στιγμή της γέννησής τους.
Ο καθηγητής ψυχολογίας του βρετανικού πανεπιστημίου του Νταντί, από την άλλη, επεσήμανε ότι "δεν μπορεί κανείς να μπει στο μυαλό του μωρού. Δεν μπορείς να το ρωτήσεις. Πρέπει να αρκεστείς να παρατηρείς τι είναι αυτό που τραβά την προσοχή του. Ξέρουμε πια ότι κατά το πρώτο εξάμηνο τα μωρά μαθαίνουν διάφορα πράγματα πολύ πιο γρήγορα από ό,τι θεωρούσαμε δυνατό. Είναι όμως δύσκολο να ξεχωρίσουμε αυτό που έχουν μέσα τους εκ γενετής, από αυτό που μαθαίνουν μόλις γεννιούνται".
May 7, 2010
Κάτι ήξερε ο Πόντιος Πιλάτος! Το πλύσιμο των χεριών απομακρύνει τύψεις και αμφιβολίες
Αν έχετε αμφιβολίες και τύψεις για κάποια απόφαση που μόλις πήρατε και το μυαλό σας βασανίζεται για το αν επιλέξατε σωστά, τότε πλύνετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό, γιατί αυτό θα σας βοηθήσει να "εξαγνίσετε" το μυαλό σας μετά από μια δύσκολη και επίμαχη επιλογή, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.
Η ψυχολογική επίπτωση από το πλύσιμο των χεριών για πρώτη φορά μελετήθηκε επιστημονικά το 2006, όταν η καθηγήτρια Κέιτι Λίλιενκβιστ του αμερικανικού πανεπιστημίου Μπρίνγκαμ Γιάνγκ είχε δείξει ότι ένα απλό καθάρισμα των χεριών μπορεί να κάνει κάποιον να νοιώσει λιγότερο ένοχος για μια πράξη του. Σύμφωνα με την Λίλιενκβιστ, "η καθαριότητα, γενικότερα, φαίνεται να απελευθερώνει ψυχολογικά τους ανθρώπους".
Η νέα έρευνα, υπό τον ψυχολόγο Σπάικ Λι του πανεπιστημίου Μίτσιγκαν, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Science", δείχνει ότι ένα καλό πλύσιμο των χεριών μπορεί να απομακρύνει όχι μόνο τις αμαρτίες παλαιότερων πράξεων, αλλά και τα αισθήματα τύψεων ή αμφιβολιών σχετικά με καθημερινές απλές επιλογές του τύπου "έκανα καλά που διάλεξα το Παρίσι αντί για το Λονδίνο για τις διακοπές μου;", "μήπως δεν έπρεπε να αγοράσω αυτή την πολυτελή BMW αλλά την Mercedes;" κλπ.
Πλένοντας τα χέρια τους, οι καταναλωτές και γενικότερα οι άνθρωποι μπορούν να εστιάσουν καλύτερα στις θετικές πλευρές της όποιας επιλογής τους και να ανακουφιστούν υποσυνείδητα. Τα πειράματα του Λι έδειξαν ότι πολλοί άνθρωποι βασανίζονται από αμφιβολίες μετά από κάποια απόφασή τους (το φαινόμενο ονομάζεται επιστημονικά "γνωσιακή δυσαρμονία"), όταν όμως πλένουν τα χέρια τους αμέσως μετά, το συναίσθημα αυτό υποχωρεί αισθητά ή και εξαφανίζεται, αν και δεν είναι σαφές πόσο χρόνο διαρκεί αυτή η επίδραση.
Άλλα πειράματα έδειξαν ότι το πλύσιμο των χεριών λειτουργεί και όταν γίνεται, όχι μετά αλλά πριν από μια επιλογή (όπως ακριβώς έκανε ο Πόντιος Πιλάτος πριν παραδώσει τον Χριστό για να σταυρωθεί). Ο Λι διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που πλένουν τα χέρια τους καλά πριν από μια σημαντική απόφαση, νιώθουν πιο ελεύθεροι στη μετέπειτα επιλογή τους και την παίρνουν με λιγότερες τύψεις και ενδοιασμούς.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι όταν οι άνθρωποι κάνουν μια επιλογή, αισθάνονται την ψυχολογική ανάγκη να υποστηρίξουν αυτή την επιλογή τους στη συνέχεια. Κάτι που έχουν ήδη διαλέξει (π.χ. ένα καταναλωτικό αγαθό που αγόρασαν) τους φαίνεται πιο ελκυστικό απ’ ό,τι τους φαινόταν πριν το αγοράσουν κι ένα αγαθό που έχουν απορρίψει (δεν το επέλεξαν), τους φαίνεται πια λιγότερο ελκυστικό. Όμως αυτή η τάση δεν υπάρχει πια, όταν ο άνθρωπος πλένει τα χέρια του, οπότε απελευθερώνεται από την "ψυχαναγκαστική" ώθησή του να δικαιολογήσει εκ των υστέρων την απόφασή του.
Εδώ και αιώνες η καθαριότητα έχει σχετιστεί με την ηθική - και η σύγχρονη επιστήμη επιβεβαιώνει πια αυτή τη σχέση. Οι άνθρωποι που έχουν κάνει κάτι ανήθικο (ή τουλάχιστον έτσι νομίζουν) αισθάνονται λιγότερες ενοχές, όταν στη συνέχεια πλένονται, ενώ άλλα πειράματα έχουν δείξει ότι τα καθαρά και αρωματισμένα δωμάτια βγάζουν τον καλύτερο εαυτό των ανθρώπων και τους παρακινούν να είναι πιο γενναιόδωροι.
Η νέα μελέτη, σύμφωνα με τους ερευνητές, δείχνει ότι όπως η καθαριότητα μπορεί να "σβήσει" τα ίχνη της παλαιάς ανήθικης συμπεριφοράς, έτσι και το πλύσιμο των χεριών μπορεί να απαλείψει την ανάγκη κάποιου να δικαιολογήσει τις επιλογές του.
Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) στη διεύθυνση: http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/328/5979/709
Η ψυχολογική επίπτωση από το πλύσιμο των χεριών για πρώτη φορά μελετήθηκε επιστημονικά το 2006, όταν η καθηγήτρια Κέιτι Λίλιενκβιστ του αμερικανικού πανεπιστημίου Μπρίνγκαμ Γιάνγκ είχε δείξει ότι ένα απλό καθάρισμα των χεριών μπορεί να κάνει κάποιον να νοιώσει λιγότερο ένοχος για μια πράξη του. Σύμφωνα με την Λίλιενκβιστ, "η καθαριότητα, γενικότερα, φαίνεται να απελευθερώνει ψυχολογικά τους ανθρώπους".
Η νέα έρευνα, υπό τον ψυχολόγο Σπάικ Λι του πανεπιστημίου Μίτσιγκαν, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Science", δείχνει ότι ένα καλό πλύσιμο των χεριών μπορεί να απομακρύνει όχι μόνο τις αμαρτίες παλαιότερων πράξεων, αλλά και τα αισθήματα τύψεων ή αμφιβολιών σχετικά με καθημερινές απλές επιλογές του τύπου "έκανα καλά που διάλεξα το Παρίσι αντί για το Λονδίνο για τις διακοπές μου;", "μήπως δεν έπρεπε να αγοράσω αυτή την πολυτελή BMW αλλά την Mercedes;" κλπ.
Πλένοντας τα χέρια τους, οι καταναλωτές και γενικότερα οι άνθρωποι μπορούν να εστιάσουν καλύτερα στις θετικές πλευρές της όποιας επιλογής τους και να ανακουφιστούν υποσυνείδητα. Τα πειράματα του Λι έδειξαν ότι πολλοί άνθρωποι βασανίζονται από αμφιβολίες μετά από κάποια απόφασή τους (το φαινόμενο ονομάζεται επιστημονικά "γνωσιακή δυσαρμονία"), όταν όμως πλένουν τα χέρια τους αμέσως μετά, το συναίσθημα αυτό υποχωρεί αισθητά ή και εξαφανίζεται, αν και δεν είναι σαφές πόσο χρόνο διαρκεί αυτή η επίδραση.
Άλλα πειράματα έδειξαν ότι το πλύσιμο των χεριών λειτουργεί και όταν γίνεται, όχι μετά αλλά πριν από μια επιλογή (όπως ακριβώς έκανε ο Πόντιος Πιλάτος πριν παραδώσει τον Χριστό για να σταυρωθεί). Ο Λι διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που πλένουν τα χέρια τους καλά πριν από μια σημαντική απόφαση, νιώθουν πιο ελεύθεροι στη μετέπειτα επιλογή τους και την παίρνουν με λιγότερες τύψεις και ενδοιασμούς.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι όταν οι άνθρωποι κάνουν μια επιλογή, αισθάνονται την ψυχολογική ανάγκη να υποστηρίξουν αυτή την επιλογή τους στη συνέχεια. Κάτι που έχουν ήδη διαλέξει (π.χ. ένα καταναλωτικό αγαθό που αγόρασαν) τους φαίνεται πιο ελκυστικό απ’ ό,τι τους φαινόταν πριν το αγοράσουν κι ένα αγαθό που έχουν απορρίψει (δεν το επέλεξαν), τους φαίνεται πια λιγότερο ελκυστικό. Όμως αυτή η τάση δεν υπάρχει πια, όταν ο άνθρωπος πλένει τα χέρια του, οπότε απελευθερώνεται από την "ψυχαναγκαστική" ώθησή του να δικαιολογήσει εκ των υστέρων την απόφασή του.
Εδώ και αιώνες η καθαριότητα έχει σχετιστεί με την ηθική - και η σύγχρονη επιστήμη επιβεβαιώνει πια αυτή τη σχέση. Οι άνθρωποι που έχουν κάνει κάτι ανήθικο (ή τουλάχιστον έτσι νομίζουν) αισθάνονται λιγότερες ενοχές, όταν στη συνέχεια πλένονται, ενώ άλλα πειράματα έχουν δείξει ότι τα καθαρά και αρωματισμένα δωμάτια βγάζουν τον καλύτερο εαυτό των ανθρώπων και τους παρακινούν να είναι πιο γενναιόδωροι.
Η νέα μελέτη, σύμφωνα με τους ερευνητές, δείχνει ότι όπως η καθαριότητα μπορεί να "σβήσει" τα ίχνη της παλαιάς ανήθικης συμπεριφοράς, έτσι και το πλύσιμο των χεριών μπορεί να απαλείψει την ανάγκη κάποιου να δικαιολογήσει τις επιλογές του.
Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) στη διεύθυνση: http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/328/5979/709
May 6, 2010
Αρσενικός και θηλυκός εγκέφαλος έχουν διαφορετική "καλωδίωση"
Η αμερικανίδα ψυχίατρος Λούαν Μπριζεντάιν, η οποία είχε γίνει διάσημη διεθνώς με το μπεστ-σέλερ βιβλίο της "Ο θηλυκός εγκέφαλος", όπου είχε υποστηρίξει ότι οι γυναίκες έχουν διαφορετικά νευρωνικά κυκλώματα από τους άνδρες, τα οποία οδηγούν αναγκαστικά σε διαφορετικές συμπεριφορές, "ξαναχτύπησε" με το νέο βιβλίο της "Ο αρσενικός εγκέφαλος", όπου ξαναπιάνει το ζήτημα από την άλλη όψη του νομίσματος, για να καταλήξει τελικά στο ίδιο συμπέρασμα: οι άνδρες έχουν διαφορετική εγκεφαλική "καλωδίωση" από τις γυναίκες, γι' αυτό σκέφτονται και νιώθουν διαφορετικά από αυτές.
Ήδη από το πρώτο της βιβλίο, που μεταφράστηκε και στην Ελλάδα το 2008 από τις εκδόσεις Λιβάνη ως "Το θηλυκό μυαλό: Όλα όσα πρέπει να ξέρει μια γυναίκα για…", η Μπριζεντάιν είχε υποστηρίξει ότι υπάρχουν γενετικές και δομικές διαφορές στους εγκεφάλους των δύο φύλων. Μεταξύ άλλων, ανέφερε -λανθασμένα- ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν 20.000 λέξεις τη μέρα κατά μέσο όρο στην ομιλία τους έναντι μόλις των 7.000 των ανδρών, ότι οι άνδρες έχουν πιο επιφανειακά συναισθήματα σε σχέση με τις γυναίκες και ότι οι γυναίκες όταν γίνονται μαμάδες, συντονίζονται σε τέτοια εγκεφαλική "συχνότητα", που στην κυριολεξία δεν έχουν μυαλό για τίποτε άλλο από αυτά που συμβαίνουν γύρω τους, εκτός από το παιδί τους και μόνο (κάτι που δεν άρεσε καθόλου στις φεμινίστριες…).
Στο νέο βιβλίο της η Μπριζεντάιν συμπεραίνει ότι, μετά από μακρά εξελικτική πορεία, ο ανδρικός εγκέφαλος, "βουτηγμένος" (ή, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά με ορολογία μαγειρικής, "μαριναρισμένος") μέσα στην τεστοστερόνη, ήδη από την όγδοη εβδομάδα της σύλληψής του παιδιού μέσα στην μήτρα, αποκτά ορισμένες εγγενείς ιδιότητες, που καθίστανται κατά κάποιο τρόπο αναπόφευκτες να εκδηλωθούν αργότερα: να λέει συστηματικά ψέματα (ιδίως στις γυναίκες για να κρύβει τις… ζαβολιές του), να παίρνει υπερβολικά ρίσκα (συχνά για να εντυπωσιάσει τις γυναίκες), να καταπιέζει σε μόνιμη βάση τα συναισθήματά του (για να μην φανεί… γυναίκα) κ.α.
Αν η τεστοστερόνη ήταν μπίρα, σύμφωνα με την αμερικανίδα ψυχίατρο, ένα εννιάχρονο αγόρι θα ήταν σαν να έπινε μισό λίτρο κάθε μέρα και μέχρι τα 15 του θα είχε φτάσει να πίνει το ισοδύναμο ενός γαλονιού (περίπου 4,5 λίτρα) καθημερινά. Όλη αυτή η ορμονική πλημμυρίδα υποτίθεται ότι "πνίγει" την ικανότητα του εφήβου να "διαβάζει" τις εκφράσεις του προσώπου των γύρω του και να τους συναισθάνεται, ενώ παράλληλα αυξάνει υπερβολικά την υπερευαισθησία του απέναντι στην κριτική των άλλων, ενώ τον κάνει να βαριέται υπερβολικά, αν δεν κάνει κάτι που να περιέχει πολλή δράση (και, όχι σπάνια, βία).
Το βουτηγμένο στην τεστοστερόνη αρσενικό κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου απαιτεί συνεχώς την ενεργοποίηση έντονων αισθήσεων και εμπειριών δράσης και μια κλασική διέξοδος είναι όλα αυτά τα (αποβλακωτικά και δυνητικά επικίνδυνα) βιντεοπαιγνίδια, στα οποία ο νέος "τη βρίσκει" να σκοτώνει όποιον περνάει από μπροστά του.
Αν πάλι ο νέος κοιμηθεί αμέσως μετά το σεξ, αφήνοντας στα κρύα του λουτρού την συναισθηματική σύντροφό του, σύμφωνα με την Μπριζεντάιν, φταίει απλώς ένα είδος ναρκοληψίας που προκαλείται μόνο στους άνδρες, εξαιτίας της ξαφνικής "έκρηξης" της ορμόνης της απόλαυσης ωκυτοκίνης, η οποία απελευθερώνεται στον υποθάλαμο του εγκεφάλου μετά τον οργασμό. Στις μεν γυναίκες, η ωκυτοκίνη προκαλεί την ανάγκη για κουβεντούλα και χάδια, όμως στους άνδρες ("για λόγους που δεν γνωρίζουμε ακόμα", κατά την Μπριζεντάιν) επιδρά στο κέντρο ύπνου του εγκεφάλου και δρα σαν υπνωτικό χαπάκι.
Η Μπριζεντάιν, σύμφωνα με τους "Τάιμς του Λονδίνου", είναι τακτική επισκέπτρια στα "τοκ-σόου" της αμερικανικής τηλεόρασης (και όχι μόνο), ασκώντας επιρροή στη διαμόρφωση της αμερικανικής κοινής γνώμης. Όπως αναφέρει, βασίζει τα συμπεράσματά της για τις διαφορές στον εγκέφαλο των δύο φύλων, τόσο σε μια μεγάλη γκάμα επιστημονικών δεδομένων (σ.σ. καθώς και αναπόδεικτων θεωριών), όσο και στη δική της 25ετή κλινική εμπειρία.
Η αμερικανίδα ψυχίατρος, που δηλώνει φεμινίστρια, αλλά βρίσκεται σε κόντρα με πολλές φεμινίστριες, αναγκάστηκε σε επόμενη έκδοση του βιβλίου της "Θηλυκός εγκέφαλος" να απαλείψει τον αρχικό ισχυρισμό της ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν πολύ περισσότερες λέξεις από τους άνδρες, όταν το έγκυρο περιοδικό "Nature" (που είχε δημοσιεύσει σχετική έρευνα) την κατηγόρησε ότι είχε παρανοήσει και παραποιήσει τα πορίσματα της δημοσιευμένης έρευνας.
Η Μπριζεντάιν (που η ίδια έχει έναν 20χρονο γιό) επιμένει πάντως ότι το νέο βιβλίο της θα βοηθήσει τις γυναίκες να δουν τον κόσμο μέσα από τα ανδρικά μάτια, ώστε να καταλάβουν καλύτερα τους συζύγους, τους εραστές και τα αγόρια τους. "Όντας φεμινίστρια στη δεκαετία του '90, θεωρούσα πράγματι τους άνδρες εχθρό. Εμείς οι γυναίκες βάλαμε ένα φίμωτρο εδώ και 30 χρόνια στους άνδρες και τους εμποδίσαμε να μιλάνε για την πραγματικότητά τους. Όμως το εκκρεμές πήγε πολύ μακριά και τώρα επανέρχεται… Αν ξεκινήσουμε με μια βαθύτερη κατανόηση του αρσενικού εγκεφάλου, μπορούμε να δημιουργήσουμε πιο ρεαλιστικές προσδοκίες για τα αγόρια και τους άνδρες", όπως υποστηρίζει.
Ήδη από το πρώτο της βιβλίο, που μεταφράστηκε και στην Ελλάδα το 2008 από τις εκδόσεις Λιβάνη ως "Το θηλυκό μυαλό: Όλα όσα πρέπει να ξέρει μια γυναίκα για…", η Μπριζεντάιν είχε υποστηρίξει ότι υπάρχουν γενετικές και δομικές διαφορές στους εγκεφάλους των δύο φύλων. Μεταξύ άλλων, ανέφερε -λανθασμένα- ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν 20.000 λέξεις τη μέρα κατά μέσο όρο στην ομιλία τους έναντι μόλις των 7.000 των ανδρών, ότι οι άνδρες έχουν πιο επιφανειακά συναισθήματα σε σχέση με τις γυναίκες και ότι οι γυναίκες όταν γίνονται μαμάδες, συντονίζονται σε τέτοια εγκεφαλική "συχνότητα", που στην κυριολεξία δεν έχουν μυαλό για τίποτε άλλο από αυτά που συμβαίνουν γύρω τους, εκτός από το παιδί τους και μόνο (κάτι που δεν άρεσε καθόλου στις φεμινίστριες…).
Στο νέο βιβλίο της η Μπριζεντάιν συμπεραίνει ότι, μετά από μακρά εξελικτική πορεία, ο ανδρικός εγκέφαλος, "βουτηγμένος" (ή, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά με ορολογία μαγειρικής, "μαριναρισμένος") μέσα στην τεστοστερόνη, ήδη από την όγδοη εβδομάδα της σύλληψής του παιδιού μέσα στην μήτρα, αποκτά ορισμένες εγγενείς ιδιότητες, που καθίστανται κατά κάποιο τρόπο αναπόφευκτες να εκδηλωθούν αργότερα: να λέει συστηματικά ψέματα (ιδίως στις γυναίκες για να κρύβει τις… ζαβολιές του), να παίρνει υπερβολικά ρίσκα (συχνά για να εντυπωσιάσει τις γυναίκες), να καταπιέζει σε μόνιμη βάση τα συναισθήματά του (για να μην φανεί… γυναίκα) κ.α.
Αν η τεστοστερόνη ήταν μπίρα, σύμφωνα με την αμερικανίδα ψυχίατρο, ένα εννιάχρονο αγόρι θα ήταν σαν να έπινε μισό λίτρο κάθε μέρα και μέχρι τα 15 του θα είχε φτάσει να πίνει το ισοδύναμο ενός γαλονιού (περίπου 4,5 λίτρα) καθημερινά. Όλη αυτή η ορμονική πλημμυρίδα υποτίθεται ότι "πνίγει" την ικανότητα του εφήβου να "διαβάζει" τις εκφράσεις του προσώπου των γύρω του και να τους συναισθάνεται, ενώ παράλληλα αυξάνει υπερβολικά την υπερευαισθησία του απέναντι στην κριτική των άλλων, ενώ τον κάνει να βαριέται υπερβολικά, αν δεν κάνει κάτι που να περιέχει πολλή δράση (και, όχι σπάνια, βία).
Το βουτηγμένο στην τεστοστερόνη αρσενικό κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου απαιτεί συνεχώς την ενεργοποίηση έντονων αισθήσεων και εμπειριών δράσης και μια κλασική διέξοδος είναι όλα αυτά τα (αποβλακωτικά και δυνητικά επικίνδυνα) βιντεοπαιγνίδια, στα οποία ο νέος "τη βρίσκει" να σκοτώνει όποιον περνάει από μπροστά του.
Αν πάλι ο νέος κοιμηθεί αμέσως μετά το σεξ, αφήνοντας στα κρύα του λουτρού την συναισθηματική σύντροφό του, σύμφωνα με την Μπριζεντάιν, φταίει απλώς ένα είδος ναρκοληψίας που προκαλείται μόνο στους άνδρες, εξαιτίας της ξαφνικής "έκρηξης" της ορμόνης της απόλαυσης ωκυτοκίνης, η οποία απελευθερώνεται στον υποθάλαμο του εγκεφάλου μετά τον οργασμό. Στις μεν γυναίκες, η ωκυτοκίνη προκαλεί την ανάγκη για κουβεντούλα και χάδια, όμως στους άνδρες ("για λόγους που δεν γνωρίζουμε ακόμα", κατά την Μπριζεντάιν) επιδρά στο κέντρο ύπνου του εγκεφάλου και δρα σαν υπνωτικό χαπάκι.
Η Μπριζεντάιν, σύμφωνα με τους "Τάιμς του Λονδίνου", είναι τακτική επισκέπτρια στα "τοκ-σόου" της αμερικανικής τηλεόρασης (και όχι μόνο), ασκώντας επιρροή στη διαμόρφωση της αμερικανικής κοινής γνώμης. Όπως αναφέρει, βασίζει τα συμπεράσματά της για τις διαφορές στον εγκέφαλο των δύο φύλων, τόσο σε μια μεγάλη γκάμα επιστημονικών δεδομένων (σ.σ. καθώς και αναπόδεικτων θεωριών), όσο και στη δική της 25ετή κλινική εμπειρία.
Η αμερικανίδα ψυχίατρος, που δηλώνει φεμινίστρια, αλλά βρίσκεται σε κόντρα με πολλές φεμινίστριες, αναγκάστηκε σε επόμενη έκδοση του βιβλίου της "Θηλυκός εγκέφαλος" να απαλείψει τον αρχικό ισχυρισμό της ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν πολύ περισσότερες λέξεις από τους άνδρες, όταν το έγκυρο περιοδικό "Nature" (που είχε δημοσιεύσει σχετική έρευνα) την κατηγόρησε ότι είχε παρανοήσει και παραποιήσει τα πορίσματα της δημοσιευμένης έρευνας.
Η Μπριζεντάιν (που η ίδια έχει έναν 20χρονο γιό) επιμένει πάντως ότι το νέο βιβλίο της θα βοηθήσει τις γυναίκες να δουν τον κόσμο μέσα από τα ανδρικά μάτια, ώστε να καταλάβουν καλύτερα τους συζύγους, τους εραστές και τα αγόρια τους. "Όντας φεμινίστρια στη δεκαετία του '90, θεωρούσα πράγματι τους άνδρες εχθρό. Εμείς οι γυναίκες βάλαμε ένα φίμωτρο εδώ και 30 χρόνια στους άνδρες και τους εμποδίσαμε να μιλάνε για την πραγματικότητά τους. Όμως το εκκρεμές πήγε πολύ μακριά και τώρα επανέρχεται… Αν ξεκινήσουμε με μια βαθύτερη κατανόηση του αρσενικού εγκεφάλου, μπορούμε να δημιουργήσουμε πιο ρεαλιστικές προσδοκίες για τα αγόρια και τους άνδρες", όπως υποστηρίζει.
Το «Χάπι», ένα σύμβολο με πολλά παράδοξα, έγινε 50 χρόνων
Είναι το μοναδικό φαρμακευτικό σκεύασμα που αναφέρεται σε ολόκληρο τον κόσμο απλά ως «χάπι» και το πρώτο στην ιστορία που φτιάχτηκε για να το παίρνουν άνθρωποι που δεν υπέφεραν από κάποια ασθένεια. Πέρα από το γεγονός ότι αποτελεί μια απλή μέθοδο αντισύλληψης, έγινε ένα από τα σύμβολα της γυναικείας χειραφέτησης και εδραίωσε την ιδέα ότι σκοπός της σεξουαλικής πράξης δεν είναι μόνο η αναπαραγωγή του είδους.
Όπως όλα τα σύμβολα, όμως, έτσι και το χάπι - ή μάλλον η πορεία του σε αυτόν τον μισό αιώνα από τότε που δημιουργήθηκε - είναι γεμάτη παράδοξα. Ο εφευρέτης του ήταν ένας συντηρητικός καθολικός που αναζητούσε μια θεραπεία για τα προβλήματα γονιμότητας. Συνδέθηκε με την έκρηξη της σεξουαλικής επανάστασης, παρά το γεγονός ότι τη δεκαετία του 1960 η χρήση του επιτρεπόταν κατά κύριο λόγο μόνο για γυναίκες που ήταν παντρεμένες.
Οι υποστηρικτές του ήλπιζαν ότι θα τόνωνε τον θεσμό του γάμου, αφού θα απάλλασσε τα ζευγάρια από το άγχος μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Οι επικριτές του ισχυρίζονται ακόμη και σήμερα ότι είναι σχεδόν η κινητήρια δύναμη της ακολασίας, της μοιχείας και τη διάλυσης της οικογένειας.
Οι αντιφάσεις δεν σταματούν εδώ: Το 1999 το περιοδικό "Economist" χαρακτήρισε το αντισυλληπτικό χάπι ως τη μεγαλύτερη επιστημονική πρόοδο του 20ού αιώνα. Αλλά η Γκλόρια Στάινεμ, μια από τις πιο γνωστές φεμινίστριες εκείνης της εποχής, θεωρούσε την επιρροή του «υπερεκτιμημένη». Στη μεγαλύτερη έρευνα που πραγματοποιήθηκε ποτέ - συμμετείχαν 46.000 γυναίκες επί 40 χρόνια - διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που έπαιρναν αντισυλληπτικά είχαν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα από οποιαδήποτε αιτία, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου και των καρδιαγγειακών παθήσεων. Κι όμως, πολλές γυναίκες αναρωτιούνται εάν οι κίνδυνοι για την υγεία τους είναι περισσότεροι από τα οφέλη.
Η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι ήθελαν να μάθουν πώς να μην κάνουν παιδιά σχεδόν από τότε που έκαναν παιδιά. Οι αρχαίες Αιγύπτιες έφτιαχναν έναν πολτό από τα περιττώματα των κροκόδειλων, τον οποίο χρησιμοποιούσαν ως αντισυλληπτικό κολπικό υπόθεμα. Ο Αριστοτέλης υποστήριζε ότι το λάδι από κέδρο και το λιβάνι είχαν σπερματοκτόνο δράση. Ο Καζανόβας είχε γράψει πως χρησιμοποιούσε μια λεμονόκουπα για διάφραγμα. Τον 18ο αιώνα κάποιος δόκτωρ Κόντομ κατασκεύασε μια ελαστική μεμβράνη από έντερα προβάτου για τον Κάρολο Β', βασιλιά της Αγγλίας και πατέρα πολλών νόθων παιδιών. Τα πρώτα προφυλακτικά, βέβαια, είχαν φτιαχτεί πολλούς αιώνες πριν.
Δεν ήταν το χάπι επομένως που διαχώρισε την αναπαραγωγή από το σεξ στα παντρεμένα ζευγάρια, όπως επισημαίνει στο περιοδικό "Time" η καθηγήτρια Οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ Κλάουντια Γκόλντιν. Οι γυναίκες ήξεραν πολύ πριν την εισαγωγή του ως μεθόδου αντισύλληψης πώς να αποφύγουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Και σε αυτή τη διαπίστωση συνηγορούν οι στατιστικές: Η μέση λευκή Αμερικανίδα γεννούσε επτά φορές τον 18ο αιώνα. Σε λιγότερο από εκατό χρόνια αργότερα, ο αριθμός αυτός είχε μειωθεί στο 3,5.
Ολη αυτή την περίοδο η αντισύλληψη αντιμετωπιζόταν με εχθρότητα απ' όλο το θρησκευτικό φάσμα. Ακόμη και μέσα στο γάμο, το σεξ θεωρείτο ανήθικο εάν ο σκοπός της συνουσίας δεν ήταν η αναπαραγωγή. Ο φόβος της εγκυμοσύνης υποτίθεται ότι ήταν ένας ισχυρός ανασταλτικός παράγοντας για την ακολασία και η ενημέρωση γύρω από την αντισύλληψη χαρακτηριζόταν περίπου ως πορνογραφία. Το 1873 το αμερικανικό Κογκρέσο πέρασε νόμο με τον οποίο απαγόρευσε την ενημέρωση γύρω από την αποφυγή της σύλληψης ως αντιβαίνουσα τα χρηστά ήθη.
Η κινητήριος δύναμη που άλλαξε τα δεδομένα ήταν μια γυναίκα, η οποία γεννήθηκε στο Κόρνινγκ της Νέας Υόρκης από καθολική μητέρα και έναν πατέρα που έφτιαχνε φιγούρες αγγέλων και αγίων από μάρμαρο. Όταν η μητέρα της πέθανε στα 50 της χρόνια έπειτα από 18 τοκετούς, η Μάργκαρετ Σέιντγκερ κατηγόρησε τον πατέρα της ότι ήταν υπεύθυνος για την απώλεια. «Εσύ το προκάλεσες αυτό. Η μητέρα πέθανε επειδή έκανε πολλά παιδιά», του είπε. Η Σέιντγκερ έγινε νοσοκόμα και άρχισε να ονειρεύεται ένα «μαγικό χάπι» που θα εμπόδιζε τη σύλληψη. Το 1914 επινόησε τον όρο «έλεγχος γεννήσεων» και την ίδια χρονιά βρέθηκε αντιμέτωπη με τις αρχές επειδή ταχυδρομούσε την «Εξεγερμένη γυναίκα», μια μπροσούρα για την αντισύλληψη. Δύο χρόνια αργότερα άνοιξε την πρώτη κλινική οικογενειακού προγραμματισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Συνελήφθη και πάλι και φυλακίστηκε για 30 ημέρες.
Το 1917 η Μάργκαρετ Σέιντγκερ συνάντησε σε μια διάλεξη στη Βοστόνη την Κάθριν Ντέξτερ ΜακΚόρμικ. Από πλούσια οικογένεια, η ΜακΚόρμικ ήταν η δεύτερη γυναίκα που είχε αποφοιτήσει από το τμήμα Βιολογίας του φημισμένου MIT, του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης. Ενθερμη φεμινίστρια σαν την Σέιντγκερ, η πλούσια βιολόγος έγινε αμέσως η χρηματοδότρια του κινήματος ελέγχου γεννήσεων.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρχαν 55 κλινικές γεννήσεων το 1930. Δώδεκα χρόνια αργότερα είχαν φτάσει τις 800. Εκείνη τη χρονιά, η Birth Control League της Σέιντγκερ άλλαξε το όνομά της σε Planned Parenthood Federation of America. Στο μεταξύ, η έρευνα στα εργαστήρια προχωρούσε γρήγορα. Η ιδέα μιας ορμονικής προσέγγισης στον έλεγχο γεννήσεων είχε γεννηθεί αρκετά χρόνια πριν, αλλά το πέρασμα από τη θεωρία σε ένα χάπι που οι γυναίκες θα μπορούσαν να παίρνουν τόσο εύκολα όσο μια βιταμίνη, απαιτούσε έναν συνδυασμό κίνητρων, χρήματος, γνώσεων και επιστημονικής ευφυΐας.
Η επιστημονική ευφυΐα βρέθηκε στο πρόσωπο του Γκρέγκορι Πίνκους, τον οποίο η Σέιντγκερ συνάντησε σε μια δεξίωση το 1951. Τη δεκαετία του 1930, ο Πίνκους ήταν ένας φέρελπις βοηθός καθηγητή Φυσιολογίας στο Χάρβαρντ. Όταν γνωρίστηκε με τη Σέιντγκερ, ο Πίνκους είχε το δικό του εργαστήριο. Από τις έρευνές του ήξερε ότι τα αυξημένα επίπεδα μιας ορμόνης, της προγεστερόνης, διέκοπταν τη διαδικασία της ωορρηξίας. Η πειραματική επαλήθευση της θεωρίας σε ανθρώπους απαιτούσε κάποιον με κλινική εμπειρία. Κι αυτός ήταν ο Τζον Ροκ, ένας αφοσιωμένος καθολικός με πέντε παιδιά και 19 εγγόνια, ο οποίος είχε αφιερωθεί επιστημονικά στην αντιμετώπιση της γυναικείας στειρότητας.
Οι δύο επιστήμονες άρχισαν να συνεργάζονται το 1952 πραγματοποιώντας τις δοκιμές τους στο Πουέρτο Ρίκο, καθώς η έρευνα για την αντισύλληψη ήταν απαγορευμένη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πέντε χρόνια αργότερα, το χάπι εγκρίθηκε από τις αρμόδιες αρχές ως μέσον θεραπείας των «γυναικείων διαταραχών». Τον Μάιο του 1960 η αμερικανική Ομοσπονδία Τροφίμων και Φαρμάκων έδωσε τις ευλογίες της για την εμπορική διάθεση του φαρμάκου.
Από κάποιους το χάπι θεωρήθηκε απειλή και άλλοι είδαν σε αυτό ένα νέο όπλο. Στην πρώτη κατηγορία ανήκει η Καθολική Εκκλησία που στη Β' Σύνοδο του Βατικανού το 1962 αποφάσισε να συστήσει ειδική επιτροπή για την εξέταση του θέματος. Στη δεύτερη κατηγορία βρέθηκαν κάποιοι σταυροφόροι του αντικομμουνισμού, οι οποίοι θεώρησαν ότι ο έλεγχος των γεννήσεων σε χώρες με πολιτική αστάθεια και υψηλά ποσοστά φτώχειας θα μείωνε τον κίνδυνο να «μολυνθούν» οι κοινωνίες τους από την κομμουνιστική ιδεολογία. Αλλοι ήλπισαν ότι θα βοηθούσε στη μείωση των αμβλώσεων, ειδικά σε χώρες - όπως στην πρώην Ανατολική Γερμανία - όπου ο αριθμός τους ήταν υψηλότερος από αυτόν των γεννήσεων.
Οι γυναίκες, πάντως, αγκάλιασαν το χάπι για έναν πολύ προσωπικό λόγο: Ηταν ένας αποτελεσματικός και βολικός τρόπος για να αποφύγουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Το 1961 το χρησιμοποιούσαν 400.000 γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο. Ένα χρόνο αργότερα έγιναν 1.200.000, αριθμός που είχε τριπλασιασθεί έως το 1965, παρά το γεγονός ότι περιοδικά της εποχής αναρωτιόντουσαν εάν το χάπι μπορεί να οδηγήσει σε «σεξουαλική αναρχία». Ηταν ερωτήματα που δεν είχαν και πολύ σημασία.
Οι δυτικές κοινωνίες γνώρισαν έντονες κοινωνικές αλλαγές από τη δεκαετία του 1960 και αυτές οι αλλαγές είχαν στενή σχέση με το χάπι. Το 1960 η μέση αμερικανική οικογένεια είχε 3,6 παιδιά. Εως το 1980 είχαν μειωθεί στα δυο. Ηταν η πρώτη φορά που οι περισσότερες γυναίκες θεωρούσαν τον εαυτό τους εργαζόμενες παρά νοικοκυρές. Σήμερα, περισσότερες από 100 εκατομμύρια γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο ξεκινούν την ημέρα τους με ένα αντισυλληπτικό χάπι.
Όπως όλα τα σύμβολα, όμως, έτσι και το χάπι - ή μάλλον η πορεία του σε αυτόν τον μισό αιώνα από τότε που δημιουργήθηκε - είναι γεμάτη παράδοξα. Ο εφευρέτης του ήταν ένας συντηρητικός καθολικός που αναζητούσε μια θεραπεία για τα προβλήματα γονιμότητας. Συνδέθηκε με την έκρηξη της σεξουαλικής επανάστασης, παρά το γεγονός ότι τη δεκαετία του 1960 η χρήση του επιτρεπόταν κατά κύριο λόγο μόνο για γυναίκες που ήταν παντρεμένες.
Οι υποστηρικτές του ήλπιζαν ότι θα τόνωνε τον θεσμό του γάμου, αφού θα απάλλασσε τα ζευγάρια από το άγχος μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Οι επικριτές του ισχυρίζονται ακόμη και σήμερα ότι είναι σχεδόν η κινητήρια δύναμη της ακολασίας, της μοιχείας και τη διάλυσης της οικογένειας.
Οι αντιφάσεις δεν σταματούν εδώ: Το 1999 το περιοδικό "Economist" χαρακτήρισε το αντισυλληπτικό χάπι ως τη μεγαλύτερη επιστημονική πρόοδο του 20ού αιώνα. Αλλά η Γκλόρια Στάινεμ, μια από τις πιο γνωστές φεμινίστριες εκείνης της εποχής, θεωρούσε την επιρροή του «υπερεκτιμημένη». Στη μεγαλύτερη έρευνα που πραγματοποιήθηκε ποτέ - συμμετείχαν 46.000 γυναίκες επί 40 χρόνια - διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που έπαιρναν αντισυλληπτικά είχαν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα από οποιαδήποτε αιτία, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου και των καρδιαγγειακών παθήσεων. Κι όμως, πολλές γυναίκες αναρωτιούνται εάν οι κίνδυνοι για την υγεία τους είναι περισσότεροι από τα οφέλη.
Η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι ήθελαν να μάθουν πώς να μην κάνουν παιδιά σχεδόν από τότε που έκαναν παιδιά. Οι αρχαίες Αιγύπτιες έφτιαχναν έναν πολτό από τα περιττώματα των κροκόδειλων, τον οποίο χρησιμοποιούσαν ως αντισυλληπτικό κολπικό υπόθεμα. Ο Αριστοτέλης υποστήριζε ότι το λάδι από κέδρο και το λιβάνι είχαν σπερματοκτόνο δράση. Ο Καζανόβας είχε γράψει πως χρησιμοποιούσε μια λεμονόκουπα για διάφραγμα. Τον 18ο αιώνα κάποιος δόκτωρ Κόντομ κατασκεύασε μια ελαστική μεμβράνη από έντερα προβάτου για τον Κάρολο Β', βασιλιά της Αγγλίας και πατέρα πολλών νόθων παιδιών. Τα πρώτα προφυλακτικά, βέβαια, είχαν φτιαχτεί πολλούς αιώνες πριν.
Δεν ήταν το χάπι επομένως που διαχώρισε την αναπαραγωγή από το σεξ στα παντρεμένα ζευγάρια, όπως επισημαίνει στο περιοδικό "Time" η καθηγήτρια Οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ Κλάουντια Γκόλντιν. Οι γυναίκες ήξεραν πολύ πριν την εισαγωγή του ως μεθόδου αντισύλληψης πώς να αποφύγουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Και σε αυτή τη διαπίστωση συνηγορούν οι στατιστικές: Η μέση λευκή Αμερικανίδα γεννούσε επτά φορές τον 18ο αιώνα. Σε λιγότερο από εκατό χρόνια αργότερα, ο αριθμός αυτός είχε μειωθεί στο 3,5.
Ολη αυτή την περίοδο η αντισύλληψη αντιμετωπιζόταν με εχθρότητα απ' όλο το θρησκευτικό φάσμα. Ακόμη και μέσα στο γάμο, το σεξ θεωρείτο ανήθικο εάν ο σκοπός της συνουσίας δεν ήταν η αναπαραγωγή. Ο φόβος της εγκυμοσύνης υποτίθεται ότι ήταν ένας ισχυρός ανασταλτικός παράγοντας για την ακολασία και η ενημέρωση γύρω από την αντισύλληψη χαρακτηριζόταν περίπου ως πορνογραφία. Το 1873 το αμερικανικό Κογκρέσο πέρασε νόμο με τον οποίο απαγόρευσε την ενημέρωση γύρω από την αποφυγή της σύλληψης ως αντιβαίνουσα τα χρηστά ήθη.
Η κινητήριος δύναμη που άλλαξε τα δεδομένα ήταν μια γυναίκα, η οποία γεννήθηκε στο Κόρνινγκ της Νέας Υόρκης από καθολική μητέρα και έναν πατέρα που έφτιαχνε φιγούρες αγγέλων και αγίων από μάρμαρο. Όταν η μητέρα της πέθανε στα 50 της χρόνια έπειτα από 18 τοκετούς, η Μάργκαρετ Σέιντγκερ κατηγόρησε τον πατέρα της ότι ήταν υπεύθυνος για την απώλεια. «Εσύ το προκάλεσες αυτό. Η μητέρα πέθανε επειδή έκανε πολλά παιδιά», του είπε. Η Σέιντγκερ έγινε νοσοκόμα και άρχισε να ονειρεύεται ένα «μαγικό χάπι» που θα εμπόδιζε τη σύλληψη. Το 1914 επινόησε τον όρο «έλεγχος γεννήσεων» και την ίδια χρονιά βρέθηκε αντιμέτωπη με τις αρχές επειδή ταχυδρομούσε την «Εξεγερμένη γυναίκα», μια μπροσούρα για την αντισύλληψη. Δύο χρόνια αργότερα άνοιξε την πρώτη κλινική οικογενειακού προγραμματισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Συνελήφθη και πάλι και φυλακίστηκε για 30 ημέρες.
Το 1917 η Μάργκαρετ Σέιντγκερ συνάντησε σε μια διάλεξη στη Βοστόνη την Κάθριν Ντέξτερ ΜακΚόρμικ. Από πλούσια οικογένεια, η ΜακΚόρμικ ήταν η δεύτερη γυναίκα που είχε αποφοιτήσει από το τμήμα Βιολογίας του φημισμένου MIT, του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης. Ενθερμη φεμινίστρια σαν την Σέιντγκερ, η πλούσια βιολόγος έγινε αμέσως η χρηματοδότρια του κινήματος ελέγχου γεννήσεων.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρχαν 55 κλινικές γεννήσεων το 1930. Δώδεκα χρόνια αργότερα είχαν φτάσει τις 800. Εκείνη τη χρονιά, η Birth Control League της Σέιντγκερ άλλαξε το όνομά της σε Planned Parenthood Federation of America. Στο μεταξύ, η έρευνα στα εργαστήρια προχωρούσε γρήγορα. Η ιδέα μιας ορμονικής προσέγγισης στον έλεγχο γεννήσεων είχε γεννηθεί αρκετά χρόνια πριν, αλλά το πέρασμα από τη θεωρία σε ένα χάπι που οι γυναίκες θα μπορούσαν να παίρνουν τόσο εύκολα όσο μια βιταμίνη, απαιτούσε έναν συνδυασμό κίνητρων, χρήματος, γνώσεων και επιστημονικής ευφυΐας.
Η επιστημονική ευφυΐα βρέθηκε στο πρόσωπο του Γκρέγκορι Πίνκους, τον οποίο η Σέιντγκερ συνάντησε σε μια δεξίωση το 1951. Τη δεκαετία του 1930, ο Πίνκους ήταν ένας φέρελπις βοηθός καθηγητή Φυσιολογίας στο Χάρβαρντ. Όταν γνωρίστηκε με τη Σέιντγκερ, ο Πίνκους είχε το δικό του εργαστήριο. Από τις έρευνές του ήξερε ότι τα αυξημένα επίπεδα μιας ορμόνης, της προγεστερόνης, διέκοπταν τη διαδικασία της ωορρηξίας. Η πειραματική επαλήθευση της θεωρίας σε ανθρώπους απαιτούσε κάποιον με κλινική εμπειρία. Κι αυτός ήταν ο Τζον Ροκ, ένας αφοσιωμένος καθολικός με πέντε παιδιά και 19 εγγόνια, ο οποίος είχε αφιερωθεί επιστημονικά στην αντιμετώπιση της γυναικείας στειρότητας.
Οι δύο επιστήμονες άρχισαν να συνεργάζονται το 1952 πραγματοποιώντας τις δοκιμές τους στο Πουέρτο Ρίκο, καθώς η έρευνα για την αντισύλληψη ήταν απαγορευμένη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πέντε χρόνια αργότερα, το χάπι εγκρίθηκε από τις αρμόδιες αρχές ως μέσον θεραπείας των «γυναικείων διαταραχών». Τον Μάιο του 1960 η αμερικανική Ομοσπονδία Τροφίμων και Φαρμάκων έδωσε τις ευλογίες της για την εμπορική διάθεση του φαρμάκου.
Από κάποιους το χάπι θεωρήθηκε απειλή και άλλοι είδαν σε αυτό ένα νέο όπλο. Στην πρώτη κατηγορία ανήκει η Καθολική Εκκλησία που στη Β' Σύνοδο του Βατικανού το 1962 αποφάσισε να συστήσει ειδική επιτροπή για την εξέταση του θέματος. Στη δεύτερη κατηγορία βρέθηκαν κάποιοι σταυροφόροι του αντικομμουνισμού, οι οποίοι θεώρησαν ότι ο έλεγχος των γεννήσεων σε χώρες με πολιτική αστάθεια και υψηλά ποσοστά φτώχειας θα μείωνε τον κίνδυνο να «μολυνθούν» οι κοινωνίες τους από την κομμουνιστική ιδεολογία. Αλλοι ήλπισαν ότι θα βοηθούσε στη μείωση των αμβλώσεων, ειδικά σε χώρες - όπως στην πρώην Ανατολική Γερμανία - όπου ο αριθμός τους ήταν υψηλότερος από αυτόν των γεννήσεων.
Οι γυναίκες, πάντως, αγκάλιασαν το χάπι για έναν πολύ προσωπικό λόγο: Ηταν ένας αποτελεσματικός και βολικός τρόπος για να αποφύγουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Το 1961 το χρησιμοποιούσαν 400.000 γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο. Ένα χρόνο αργότερα έγιναν 1.200.000, αριθμός που είχε τριπλασιασθεί έως το 1965, παρά το γεγονός ότι περιοδικά της εποχής αναρωτιόντουσαν εάν το χάπι μπορεί να οδηγήσει σε «σεξουαλική αναρχία». Ηταν ερωτήματα που δεν είχαν και πολύ σημασία.
Οι δυτικές κοινωνίες γνώρισαν έντονες κοινωνικές αλλαγές από τη δεκαετία του 1960 και αυτές οι αλλαγές είχαν στενή σχέση με το χάπι. Το 1960 η μέση αμερικανική οικογένεια είχε 3,6 παιδιά. Εως το 1980 είχαν μειωθεί στα δυο. Ηταν η πρώτη φορά που οι περισσότερες γυναίκες θεωρούσαν τον εαυτό τους εργαζόμενες παρά νοικοκυρές. Σήμερα, περισσότερες από 100 εκατομμύρια γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο ξεκινούν την ημέρα τους με ένα αντισυλληπτικό χάπι.
Subscribe to:
Posts (Atom)