Mar 31, 2009

Μαθηματικό μοντέλο προβλέπει το διαζύγιο

Με 94% επιτυχία μπορεί να προβλέψουν καθηγητές από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης αν ένα ζευγάρι θα χωρίσει ή θα ζήσει ευτυχισμένο για πολλά χρόνια!

Δεν πρόκειται για ένα φτηνό τεστ αγάπης, αλλά για ένα μαθηματικό μοντέλο, το οποίο βασίζεται σε στοιχεία και πληροφορίες που συλλέγουν οι επιστήμονες κατά τη διάρκεια μιας 15λεπτης συζήτησης μεταξύ του αντρόγυνου.

Ο καθηγητής Τζέιμς Μάρρεϊ, που ηγήθηκε της έρευνας, εξήγησε ότι στοιχεία όπως το χιούμορ, τα αρνητικά σχόλια και ο εκνευρισμός, εισάγονται -μεταξύ άλλων- σε ένα μαθηματικό πίνακα και στη συνέχεια ο ηλεκτρονικός υπολογιστής βγάζει το «πόρισμα»!

Mar 30, 2009

Η λογική "οφθαλμόν αντί οφθαλμού" κάνει τους ανθρώπους λιγότερο ευτυχισμένους και πιο φτωχούς

Όσοι άνθρωποι ακολουθούν στη ζωή τους το βιβλικό ρητό "οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος", γίνονται λιγότερο χαρούμενοι, αλλά και λιγότερο πετυχημένοι, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.

Η έρευνα, που έγινε από ερευνητές του ολλανδικού πανεπιστημίου του Μάαστριχτ υπό τον καθηγητή Τόμας Ντόμεν και του γερμανικού πανεπιστημίου της Βόννης υπό τον καθηγητή 'Αρμιν Φαλκ, δημοσιεύτηκε στο έγκυρο οικονομικό περιοδικό "Economic Journal". Συμπεραίνει ότι οι άνθρωποι που έχουν τη λογική "μία σου και μία" μου" και τείνουν να ανταποδίδουν στα ίσα αυτά που τους κάνουν οι άλλοι, τελικά είναι πιο πιθανό να μείνουν άνεργοι, να έχουν λιγότερους φίλους και γενικά να είναι λιγότερο ευτυχισμένοι.

Αντίθετα, όσοι "στρέφουν και το άλλο μάγουλο", κατά την προτροπή της Καινής Διαθήκης ή απλώς δεν θεωρούν απαραίτητο να ανταπαντήσουν σε μια εναντίον τους πράξη, είναι πιθανότερο να ζήσουν μια ζωή γεμάτη νόημα, πιο ευτυχισμένη, αλλά και πιο άνετη υλικά.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν στοιχεία από τις ετήσιες έρευνες του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών σε 20.000 άτομα στη Γερμανία, που αναλύουν τις κοινωνικο-οικονομικές τους απόψεις, με στόχο να καταγράψουν τις επιπτώσεις της λεγόμενης "αρνητικής ανταποδοτικότητας" στην αγορά εργασίας, στο εισόδημα και στην ευτυχία. Οι περισσότεροι άνθρωποι παραδέχτηκαν ότι ξεπληρώνουν τους άλλους με το?ίδιο νόμισμα, είτε κάνοντας ανάλογες χάρες γι' αυτούς ("θετική ανταποδοτικότητα"), είτε αντίθετα εκδικούμενοι για τις εναντίον τους πράξεις ("αρνητική ανταποδοτικότητα").

Όταν οι ερευνητές χώρισαν τους ανθρώπους σε δύο κατηγορίες: όσους τείνουν να εκδικούνται και όσους προτιμούν να συγχωρούν. Προέκυψε ότι οι πρώτοι έχουν μικρότερο κύκλο φίλων και γνωστών και εκδηλώνουν μεγαλύτερο βαθμό δυσαρέσκειας στη ζωή τους. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι οι δεύτεροι (οι πιο καλόκαρδοι) κατά μέσο όρο τείνουν να εργάζονται περισσότερες ώρες υπερωρία, μόνο όμως όταν θεωρούν δίκαιη την αμοιβή τους, και γενικότερα κερδίζουν περισσότερα χρήματα από τους εκδικητικούς τύπους.

Από την άλλη, σύμφωνα με την μελέτη, οι εκδικητικοί χαρακτήρες δεν ακολουθούν πάντα την εξίσωση "περισσότερα χρήματα ίσον περισσότερη εργασία" και όχι σπάνια, στο εργασιακό τους περιβάλλον, εκδικούνται αρνούμενοι να εργαστούν ή κάνοντας σαμποτάζ. Το γεγονός αυτό οδηγεί στο να χάνουν συχνότερα τη δουλειά τους, με συνέπεια να έχουν μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας σε σχέση με τους μη εκδικητικούς..

Στην καθημερινότητα, άλλοι άνθρωποι τείνουν περισσότερο στην θετική και άλλοι στην αρνητική ανταποδοτικότητα, ενώ άλλοι και στις δύο ταυτόχρονα.

Mar 24, 2009

Οι γυναίκες είναι πιο ευγνώμονες για τα δώρα, για αυτό και πιο ευτυχισμένες από τους άνδρες

Οι γυναίκες χαίρονται τα δώρα, αλλά οι άνδρες μάλλον τα νιώθουν σαν βάρος! Η ικανότητα ενός ανθρώπου να νοιώθει ευγνωμοσύνη είναι ένας από τους παράγοντες - κλειδιά για την ευτυχία, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα, που τονίζει ότι, από την άποψη της γενναιοδωρίας τουλάχιστον, οι γυναίκες πλεονεκτούν έναντι των ανδρών.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι άλλοι δύο σημαντικοί παράγοντες για την ευτυχία είναι η δημιουργία σχέσεων γεμάτων νόημα, καθώς και η ικανότητα να ζει κανείς στο παρόν με ανοικτό πνεύμα.

Η έρευνα του καθηγητή ψυχολογίας Τοντ Κασντάν του αμερικανικού πανεπιστημίου Τζορτζ Μέησον, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Personality (Περιοδικό της Προσωπικότητας), διαπίστωσε ότι οι άνδρες είναι πολύ λιγότερο πιθανό να νοιώσουν και να εκφράσουν ευγνωμοσύνη, σε σχέση με τις γυναίκες, γι'Α αυτό μειονεκτούν στο να νοιώσουν ευτυχία.

Σύμφωνα με τον Αμερικανό ψυχολόγο, η ευγνωμοσύνη και το αίσθημα χαράς, όταν κάποιος παίρνει ένα δώρο, είναι ένα από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά για να ζει κανείς μια καλή ζωή. Οι γυναίκες αποδέχονται με ευχαρίστηση ένα δώρο και πραγματικά το απολαμβάνουν από την πρώτη στιγμή, αλλά οι άνδρες δεν προλαβαίνουν να ξετυλίξουν το δώρο και αρχίζουν να αισθάνονται το βάρος της υποχρέωσης απέναντι σε αυτόν που τους το χάρισε.

Και τα δύο φύλα, αλλά κυρίως οι άνδρες, σύμφωνα με την έρευνα, αποδίδουν ξεχωριστό νόημα στα διάφορα δώρα τους και συγκρίνουν τη δική τους γενναιοδωρία με των άλλων. Γι΄ αυτό κρατούν στο μυαλό τους μια νοητική λίστα («ποιόν δώρο πήρα από ποιόν») και τη συγκρίνουν με τη λίστα των δικών τους δώρων προς τους άλλους. Οι άνθρωποι, από τη μια συνεχώς, σκέφτονται ποιος αξίζει ποιο δώρο, είτε ανάλογα με τα συναισθήματά τους, είτε ανάλογα με τη σκοπιμότητα που αποδίδουν στο δώρο (π.χ. αν θέλουν να εντυπωσιάσουν κάποιον/α).

Κατά τον Κασντάν, είτε οι γυναίκες παίρνουν αυτή τη συνεχή διαδικασία ανταλλαγής δώρων λιγότερο σοβαρά από τους άνδρες, είτε απλώς είναι καλύτερες στο να παίζουν αυτό το «παιγνίδι» χωρίς να νοιώθουν την ίδια υποχρέωση απέναντι στους άλλους. Υπάρχει όμως και η ερμηνεία ότι οι γυναίκες ευχαριστούνται περισσότερο να παίρνουν δώρα, απλώς επειδή ευχαριστούνται περισσότερο να τα δίνουν - αν μη τι άλλο επειδή πήγαν στα μαγαζιά για να τα ψωνίσουν!

«Αν και η επίδραση της ευγνωμοσύνης βραχυπρόθεσμα είναι μικρή, μακροπρόθεσμα μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά», δήλωσε ο Κασντάν, ο οποίος τόνισε ότι «επειδή οι άνδρες διδάσκονται από μικροί γενικά να ελέγχουν και να κρύβουν τα πιο ΅μαλακά'Α συναισθήματά τους, αυτό λειτουργεί αργότερα περιοριστικά για την ευτυχία και την ευημερία τους».

Ο Κασντάν, που συμμετέχει ενεργά στο κίνημα της «θετικής ψυχολογίας» και της «επιστήμης της ευτυχίας» από το 2000, μελετά εδώ και χρόνια πώς μπορεί να καλλιεργηθεί και να ενισχυθεί η ικανότητα των ανθρώπων να νοιώσουν μια ζωή ευτυχισμένη και γεμάτη νόημα.

Mar 19, 2009

Οι γηραιότερες μονοζυγωτικές δίδυμες γιόρτασαν τα 100α τους γενέθλια

Οι νεοζηλανδές Μπέριλ Μπάγκαλι και Ματίλντα "Τίλλυ" Χάνλον γιόρτασαν τα 100 τους γενέθλια διεκδικώντας τον τίτλο των γηραιότερων εν ζωή μονοζυγωτικών διδύμων.
Οι αδελφές, που ζουν μακριά η μία από την άλλη, σε πόλεις κοντά στο Οκλαντ και το Νορθ Αιλαντ, γιόρτασαν τα γενέθλιά τους μαζί με περίπου 60 συγγενείς και φίλους σε κλαμπ.
Μάλιστα, έλαβαν και ευχετήρια επιστολή από την βασίλισσα Ελισάβετ, η οποία είναι βασίλισσα και της Νέας Ζηλανδίας, και τον πρωθυπουργό της χώρας, Τζον Κι.
"Είμαι ενθουσιασμένη.
Ελαβα πέντε επιστολές από τη Βουλή και το γράμμα από τη βασίλισσα είναι υπέροχο", δήλωσε η Μπέριλ Μπάγκαλι στην εφημερίδα Franklin County News.
Η ίδια πηγή αναφέρει ότι η πιθανότητα, μαθηματικά, να φθάσουν τα 100 μονοζυγωτικά δίδυμα είναι μια στα 700 εκατομμύρια.

Mar 17, 2009

Τα μωρά γεννιούνται τώρα μεγαλύτερα

Τα νεογέννητα της Αυστραλίας βαραίνουν όλο και περισσότερο αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι και υγιέστερα σύμφωνα με επιστημονική έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Μedical Journal of Australia.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύονται, οι επιστήμονες εξέτασαν το βάρος 1 εκατ.
νεογέννητων στην πολιτεία της Νέας Νότιας Ουαλίας για 16 ολόκληρα χρόνια και βρήκαν ότι τα τελευταία χρόνια αυξήθηκε κατά πολύ αριθμός των μωρών που γεννιούνται ζυγίζοντας από τέσσερα κιλά και άνω.
Συγκεκριμένα το ένα στα 6 νεογέννητα αγόρια ζυγίζει πάνω από τέσσερα κιλά ενώ για τα νεογέννητα κορίτσια ισχύει για το ένα στα 10.
Οι επιστήμονες του νοσοκομείου "Royal North Shore" δεν μπορούν να εξηγήσουν την αύξηση στο βάρος των νεογέννητων αλλά εικάζουν ότι πολύ πιθανόν να οφείλεται στο γεγονός ότι όλο και περισσότερες έγκυες μητέρες εμφανίζουν σακχαρώδη διαβήτη κύησης, γεγονός που ανεβάζει κατά πολύ τις πιθανότητες τα μακρόσωμα όπως ονομάζονται τα υπερβολικού βάρους, νεογέννητα, να αναπτύξουν σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως άσθμα και διαβήτη, κατά την ανάπτυξή τους.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι ο σακχαρώδης διαβήτης της κύησης είναι μια πάθηση που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όταν η μητέρα έχει υπερβολικά μεγάλα ποσοστά σακχάρου στο αίμα της.
Συνήθως θεραπεύεται από μόνος του αφότου το μωρό γεννιέται, αντίθετα από άλλους τύπους διαβήτη που δεν θεραπεύονται ποτέ από μόνοι τους.
Το κύριο πρόβλημα με την ύπαρξη υπερβολικής γλυκόζης στο αίμα της μητέρας είναι ότι διασχίζει τον πλακούντα προς το μωρό, που σημαίνει ότι αυτό μπορεί να γίνει πολύ μεγάλο.

Mar 16, 2009

Ο εύπλαστος εγκέφαλος αναδιοργανώνεται όταν μαθαίνει

Επιστήμονες του έγκυρου Ινστιτούτου Βιολογικής Κυβερνητικής Μαξ Πλανκ στο Τίμπιγκεν της Γερμανίας, όπου διευθυντής είναι ο ελληνικής καταγωγής Νίκος Λογοθέτης, κατόρθωσαν να δείξουν για πρώτη φορά ότι μεγάλες περιοχές του εγκεφάλου μπορούν να αλλάξουν μακροπρόθεσμα. Είναι ουσιαστικά η πρώτη πειραματική απόδειξη ότι ο εγκέφαλος αλλάζει και αναδιοργανώνεται, όταν λαμβάνει χώρα η διαδικασία της μάθησης και η επεξεργασία νέων πληροφοριών.

Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο βιολογικό περιοδικό "Current Biology", μελέτησε πειραματικά τα νευρικά κύτταρα στον ιππόκαμπο, την περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται, μεταξύ άλλων, με την μνήμη και τον προσανατολισμό στο χώρο, κάνοντας χρήση της λειτουργικής τομογραφίας μαγνητικού συντονισμού (fMRI) και της ηλεκτροφυσιολογίας.

Προκαλώντας μια σειρά από ερεθίσματα στους νευρώνες, οι επιστήμονες μπόρεσαν να καταγράψουν πώς μεγάλοι πληθυσμοί νευρικών κυττάρων αναδιοργανώνονται σχηματίζοντας νέες συνδέσεις (συνάψεις) και "κυκλώματα" στον εγκέφαλο. Η διαδικασία αυτή αποκαλείται "πλαστικότητα" του εγκεφάλου και είναι θεμελιώδης μηχανισμός για τη μνήμη και την μάθηση. Η αλλαγή των συνδέσεων των νευρώνων σε νέα κυκλώματα (δηλαδή η αναδιάταξη της οργάνωσης του εγκεφάλου) μπορεί να κρατήσει από λίγα λεπτά μέχρι μια ολόκληρη ζωή, με άλλα λόγια οι αλλαγές μπορεί να είναι σύντομες ή παντοτινές.

Οι ερευνητές του γερμανικού Ινστιτούτου για πρώτη φορά μελέτησαν το φαινόμενο της πλαστικότητας συστηματικά, συνδυάζοντας περισσότερες από μια μεθόδους: μέσω της λειτουργικής τομογραφίας μαγνητικού συντονισμού (fMRI) μπόρεσαν να έχουν εικόνες της αιμοδυναμικής ροής του αίματος (μια έμμεση ένδειξη για τις νευρωνικές δραστηριότητες), ενώ μέσω ηλεκτροδίων εμφυτευμένων στον εγκέφαλο μέτρησαν άμεσα την ηλεκτρική δραστηριότητα στα ίδια κυκλώματα.

Mar 12, 2009

Ερευνητές του ΜΙΤ απέδειξαν γιατί ορισμένοι καρκινικοί όγκοι συρρικνώνονται, όταν τρώμε λιγότερο

Είναι γνωστό εδώ και έναν αιώνα ότι ο περιορισμός στη λήψη τροφής καθυστερεί την ανάπτυξη ορισμένων όγκων, αλλά δεν είχε εντοπιστεί η αιτία: οι ερευνητές κατάφεραν πλέον να εντοπίσουν το ρόλο ενός ενζύμου, η ενεργοποίηση του οποίου αναστέλλει την επίδραση των διατροφικών περιορισμών στην ανάπτυξη των όγκων.
Η Νάντα Καλαάνι και ο Ντέιβιντ Σαμπατίνι, ερευνητές στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) πραγματοποίησαν έρευνες σε ποντίκια, προκειμένου να μελετήσουν την επίδραση των διατροφικών περιορισμών σε ορισμένους τύπους καρκίνου που προσβάλλουν τον άνθρωπο, όπως ο καρκίνος του εγκεφάλου, του παχέος εντέρου, του προστάτη και διάφοροι τύποι καρκίνου του στήθους.
Οι εργασίες τους δημοσιεύθηκαν εχθές στο βρετανικό περιοδικό Nature. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ορισμένοι όγκοι (παχέος εντέρου και δύο μορφές καρκίνου του μαστού) συρρικνώνονταν σε συνθήκες έλλειψης τροφής, ενώ για τους άλλους (προστάτη, εγκεφάλου και μία άλλη μορφή καρκίνου του μαστού), ο περιορισμός στη λήψη τροφής δεν είχε καμία επίδραση.
Απέδειξαν επίσης ότι η απουσία επίδρασης του περιορισμού της τροφής οφειλόταν στην ενεργοποίηση της 3-Κινάσης φωσφατιδυλοϊνοσιτόλης (PI3K), ενός ενζύμου που παίζει καθοριστικό ρόλο στον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων, και ότι διαφορετικοί βαθμοί ενεργοποίησης του ενζύμου συνεπάγονται και διαφορετικό βαθμό ευαισθησίας στους διατροφικούς περιορισμούς.
"Παρεμβαίνοντας στην ενεργοποίηση του PI3K, μπορούμε να μετατρέψουμε έναν όγκο ανθεκτικό στους διατροφικούς περιορισμούς, σε έναν όγκο ευάλωτο", διαβεβαιώνουν οι ερευνητές.

Ερευνητές του ΜΙΤ απέδειξαν γιατί ορισμένοι καρκινικοί όγκοι συρρικνώνονται, όταν τρώμε λιγότερο

Είναι γνωστό εδώ και έναν αιώνα ότι ο περιορισμός στη λήψη τροφής καθυστερεί την ανάπτυξη ορισμένων όγκων, αλλά δεν είχε εντοπιστεί η αιτία: οι ερευνητές κατάφεραν πλέον να εντοπίσουν το ρόλο ενός ενζύμου, η ενεργοποίηση του οποίου αναστέλλει την επίδραση των διατροφικών περιορισμών στην ανάπτυξη των όγκων.
Η Νάντα Καλαάνι και ο Ντέιβιντ Σαμπατίνι, ερευνητές στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) πραγματοποίησαν έρευνες σε ποντίκια, προκειμένου να μελετήσουν την επίδραση των διατροφικών περιορισμών σε ορισμένους τύπους καρκίνου που προσβάλλουν τον άνθρωπο, όπως ο καρκίνος του εγκεφάλου, του παχέος εντέρου, του προστάτη και διάφοροι τύποι καρκίνου του στήθους.
Οι εργασίες τους δημοσιεύθηκαν εχθές στο βρετανικό περιοδικό Nature. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ορισμένοι όγκοι (παχέος εντέρου και δύο μορφές καρκίνου του μαστού) συρρικνώνονταν σε συνθήκες έλλειψης τροφής, ενώ για τους άλλους (προστάτη, εγκεφάλου και μία άλλη μορφή καρκίνου του μαστού), ο περιορισμός στη λήψη τροφής δεν είχε καμία επίδραση.
Απέδειξαν επίσης ότι η απουσία επίδρασης του περιορισμού της τροφής οφειλόταν στην ενεργοποίηση της 3-Κινάσης φωσφατιδυλοϊνοσιτόλης (PI3K), ενός ενζύμου που παίζει καθοριστικό ρόλο στον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων, και ότι διαφορετικοί βαθμοί ενεργοποίησης του ενζύμου συνεπάγονται και διαφορετικό βαθμό ευαισθησίας στους διατροφικούς περιορισμούς.
"Παρεμβαίνοντας στην ενεργοποίηση του PI3K, μπορούμε να μετατρέψουμε έναν όγκο ανθεκτικό στους διατροφικούς περιορισμούς, σε έναν όγκο ευάλωτο", διαβεβαιώνουν οι ερευνητές.

Τα νέα ζευγάρια στην Ελλάδα τεκνοποιούν σε μεγαλύτερες ηλικίες, περιορίζοντας τον αριθμό των παιδιών

Τα νέα ζευγάρια, όχι μόνο τείνουν να τεκνοποιούν σε όλο και μεγαλύτερες ηλικίες (γύρω στα 29,5 χρόνια), αλλά περιορίζουν συνεχώς και τον αριθμό των παιδιών που φέρνουν στον κόσμο. Αυτό τουλάχιστον διαπιστώνεται από στοιχεία που έχει συγκεντρώσει το Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, που μελετά- μεταξύ άλλων- τη γονιμότητα των Ελληνίδων, αλλά και τα πρότυπα της γαμηλιότητας.

Στους δύο αυτούς παράγοντες (περισσότερο όμως στον πρώτο), αποδίδεται από τους ειδικούς η "κατάρρευση" των ετήσιων δεικτών γονιμότητας, την περίοδο 1980-1995, καθώς και η σταθεροποίησή τους στη συνέχεια (1995-2005), σε επίπεδο όμως που σίγουρα δεν επιτρέπουν την αναπαραγωγή των γενεών (1,3 -1,4 παιδιά/ γυναίκα). Αυτό επισημαίνει, με δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βύρων Κοτζαμάνης, Καθηγητής Δημογραφίας, Διευθυντής του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων και Διευθυντής του Ελληνογαλλικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Από τα στοιχεία προκύπτει ότι η γονιμότητα στην Ελλάδα (δηλαδή ο μέσος αριθμός παιδιών/γυναίκα) έχει ταχύτατα συρρικνωθεί ανάμεσα στις γενεές των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αιώνα (γύρω στα 5 παιδιά) και σε αυτές του μεσοπολέμου (μόλις 2,3 παιδιά), ενώ τα διαθέσιμα δεδομένα αφήνουν να διαφανεί μια αργόσυρτη τάση για την περαιτέρω μείωσή της.

Εξάλλου, από τη μελέτη των προτύπων γαμηλιότητας προκύπτει ότι οι ανακατατάξεις στη γονιμότητα των Ελληνίδων είναι άμεσα συνδεδεμένες και με τις αλλαγές στα πρότυπα γαμηλιότητάς τους. "Διαπιστώνουμε έτσι, ότι μετά από μια τριακονταετία έντονης και πρώιμης γαμηλιότητας (1955-1985) οι δείκτες των πρώτων γάμων συρρικνώνονται, ενώ παράλληλα η μέση ηλικία ανέρχεται, αγγίζοντας τα τελευταία χρόνια τα 31 έτη για τους άνδρες και τα 27,5 έτη για τις γυναίκες (28,5 και 24,5 αντίστοιχα γύρω από το 1960)", διευκρίνισε ο κ. Κοτζαμάνης.

Ανέφερε δε πως, αντιστοίχως, οι διαγενεακοί δείκτες γαμηλιότητας (η ένταση δηλαδή των πρώτων γάμων στις γενεές), αφήνουν να διαφανεί μια αύξηση της γαμηλιότητας στις γυναίκες που γεννήθηκαν μέχρι τα μέσα της πρώτης μεταπολεμικής δεκαετίας, στο βαθμό που στις γενεές του 1930, 85 στις 100 γυναίκες θα συνάψουν έναν πρώτο γάμο, ενώ στις γενεές του 1950-55 μόνον 4-5 στις 100 θα μείνουν άγαμες.

Στις νεότερες όμως γενεές (δηλαδή στις γυναίκες που γεννήθηκαν 1955-1970), οι τάσεις αντιστρέφονται και τα ποσοστά των αγάμων αυξάνονται εκ νέου.

Σε ό,τι αφορά το γάμο και την "εικόνα" του στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, τα στοιχεία έδειξαν ότι αν και οι αλλαγές είναι ταχύτατες και οι τάσεις κοινές με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι διαφορές παραμένουν παρ' όλα αυτά έντονες τόσο όσον αφορά την ετήσια όσο και την διαγενεακή γαμηλιότητα.

Ουδέποτε, δηλαδή, προσμετρήθηκαν στην χώρα μας -με εξαίρεση τα δίσεκτα έτη- κάτω από 600 πρώτοι γάμοι επί 1.000 γυναικών (όταν οι ετήσιοι αντίστοιχοι δείκτες στις προαναφερθείσες χώρες τοποθετούνται σταθερά στους 500-550 γάμους επί 1.000 γυναικών), ενώ με το πλέον απαισιόδοξο σενάριο, μόνο το 15% των Ελληνίδων που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1970 θα παραμείνουν άγαμες, όταν στις περισσότερες χώρες της βόρειας και δυτικής Ευρώπης το ποσοστό αυτό αγγίζει πλέον το 40%.

"Η Ελλάδα διαφοροποιείται επομένως ακόμη και σήμερα για την έντονη και πρώιμη γαμηλιότητα και την αντοχή των γάμων στη φθορά, στο βαθμό που η διάλυσή τους αποτελεί ακόμη εξαίρεση", τόνισε ο κ. Κοτζαμάνης.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον ίδιο, οι εκτός γάμου γεννήσεις περιορίζονται σε ένα μικρό τμήμα του πληθυσμού (οι γεννήσεις αυτές αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό του συνόλου των γεννήσεων στη μεταπολεμική περίοδο -γύρω στο 2% στις αρχές της δεκαετίας του '60,-5% τα τελευταία χρόνια) ενώ η συμβίωση που δεν οδηγεί στη σύναψη γάμου αποτελεί σχετικά περιθωριακό φαινόμενο.

Mar 10, 2009

Νέες αποδείξεις για τη νοημοσύνη των ζώων - Χιμπατζής προσχεδιάζει επιθέσεις με πέτρες κατά τουριστών

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν μια από τις πρώτες, πέρα από κάθε αμφιβολία, αποδείξεις ότι ένα ζώο, άλλο από τον άνθρωπο, μπορεί να κάνει σχέδια για μελλοντικά γεγονότα και να προσχεδιάζει τις πράξεις του. Πρόκειται για ένα 30χρονο αρσενικό χιμπατζή, τον "Σαντίνο", ο οποίος παρατηρήθηκε να μαζεύει με την ησυχία του εκατοντάδες πέτρες, να τις βάζει σε σωρούς και, αρκετή ώρα μετά, όταν πια είχε ανοίξει ο ζωολογικός κήπος "Φορούβικ" στη Σουηδία όπου ζούσε, να τις πετά πάνω από τη διαχωριστική τάφρο στους επισκέπτες - τους οποίους ευτυχώς δεν πέτυχε λόγω κακού σημαδιού!


Η έρευνα, που κράτησε δέκα χρόνια, έγινε από τον Ματίας Όσβαθ, του σουηδικού πανεπιστημίου του Λουντ, και δημοσιεύτηκε στο βιολογικό περιοδικό "Current Biology", σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, τους Times του Λονδίνου και το New Scientist.

Σύμφωνα με τον Όσβαθ, "οι παρατηρήσεις δείχνουν με πειστικό τρόπο ότι οι πίθηκοι όντως κάνουν σχέδια για το μέλλον και μάλιστα με πολύπλοκο τρόπο. Έχουν μια πολύ εξελιγμένη συνείδηση, που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει νοητικές προσομοιώσεις δυνητικών γεγονότων. Πιθανότατα έχουν ένα 'εσωτερικό κόσμο' όπως εμείς, όταν σκεπτόμαστε περασμένα γεγονότα της ζωής μας ή αυτά που θα συμβούν στο μέλλον. Όταν οι άγριοι χιμπατζήδες μαζεύουν πέτρες ή πάνε για πόλεμο, πιθανότατα το προσχεδιάζουν εκ των προτέρων. Στην πραγματικότητα, η εκτίμησή μας είναι ότι σχεδιάζουν ένα μεγάλο μέρος από την καθημερινή τους συμπεριφορά".

Ο Γιόζεπ Κολ, του έγκυρου Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας στη Λειψία της Γερμανίας, δήλωσε ότι είναι η πρώτη επιστημονική αναφορά για χρήση εργαλείων από χιμπατζήδες (πετρών) προκειμένου να πετύχουν ένα μελλοντικό στόχο.

Μέχρι τώρα πολλοί επιστήμονες παρέμεναν σκεπτικιστές σχετικά με τα επιχειρήματα υπέρ της νοημοσύνης των ζώων, θεωρώντας ότι ακόμα και όταν ζώα όπως οι χιμπατζήδες χρησιμοποιούν ένα ξύλο (που μάλιστα ακονίζουν προσεκτικά) για να ψάξουν για τερμίτες ή μια πέτρα για να σπάσουν ένα καρύδι, το κάνουν, όχι έχοντας προσχεδιάσει την πράξη τους, αλλά αντιδρώντας σε μια άμεση ανάγκη της στιγμής.

Είναι ίσως η πρώτη φορά, κατά τον σουηδό επιστήμονα, που αποδεικνύεται ότι η συμπεριφορά του χιμπατζή δεν βασίζεται σε μια ώθηση της στιγμής, αλλά σε μια ήρεμη προετοιμασία του "οπλοστασίου" του, που θα χρησιμοποιήσει στη συνέχεια.

Όπως αναφέρουν οι Times, με δεδομένο ότι οι χιμπατζήδες θεωρούνται οι κοντινότεροι συγγενείς του ανθρώπου, με τον οποίο μοιραζόμαστε ένα κοινό πρόγονο, πριν περίπου 5 εκατ. χρόνια, καθώς και το 96% του DNA μας, ίσως θα έπρεπε -σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες- να ξανασκεφτούμε την πιθανότητα ότι και οι χιμπατζήδες ανήκουν στο γένος Homo.

Οι νοητικές ικανότητες των χιμπατζήδων δεν έχουν σταματήσει να ξαφνιάζουν τους επιστήμονες. Τον Ιανουάριο, ένας χιμπατζής, εν ονόματι "Αγιούμου", τα κατάφερε τόσο καλά σε ένα τεστ μνήμης, που ξεπέρασε και τους ανθρώπους, ενώ άλλη πρόσφατη έρευνα από το πανεπιστήμιο Σαιντ 'Αντριους της Σκωτίας έδειξε ότι οι νεαροί χιμπατζήδες τα καταφέρνουν καλύτερα από τα τετράχρονα παιδιά ανθρώπων σε διάφορες δραστηριότητες.

Επιπλέον, ορισμένοι χιμπατζήδες έχουν καταφέρει να μάθουν ένα εντυπωσιακά μεγάλο λεξιλόγιο και η χαρακτηριστικότερη περίπτωση είναι ο χιμπατζής "Νιμ Τσίμπσκι" (παραφθορά προς τιμήν του ονόματος του διάσημου γλωσσολόγου Νόαμ Τσόμσκι) που διδάχτηκε να καταλαβαίνει 125 σύμβολα επικοινωνίας. 'Αλλοι ζωολόγοι μάλιστα ισχυρίζονται ότι οι χιμπατζήδες έχουν ηθική και συναισθηματική εμπάθεια, καθώς και ικανότητα να θρηνούν την απώλεια κάποιου από το είδος τους.

Βρέθηκαν τα "δίκτυα του Θεού" στον εγκέφαλο, ενώ η θρησκευτική πίστη εξηγείται εξελικτικά

Μια ομάδα νευροεπιστημόνων (με τη συμμετοχή του ελληνικής καταγωγής ερευνητή Δημήτρη Καπογιάννη) ισχυρίζεται ότι εντόπισε τα σημεία στον ανθρώπινο εγκέφαλο, τα οποία ελέγχουν την θρησκευτική πίστη. Παράλληλα, υποστηρίζουν πως η έρευνά τους αποδεικνύει ότι η πίστη σε μια ανώτερη δύναμη εξηγείται καθαρά βιολογικά-εξελικτικά, γιατί βοήθησε τους ανθρώπους να επιβιώσουν.

Η μελέτη, με την χρήση της κλασικής τομογραφίας μαγνητικού συντονισμού (fMRI), έγινε από το Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών των ΗΠΑ, υπό τον καθηγητή Τζόρνταν Γκράφμαν, και δημοσιεύτηκε στα "Πρακτικά" της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), σύμφωνα με τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες Live Science και New Scientist και την εφημερίδα Independent.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η πίστη στο Θεό βρίσκεται "δικτυωμένη" βαθιά στον ανθρώπινο εγκέφαλο, ο οποίος είναι προγραμματισμένος για τις θρησκευτικές εμπειρίες, γεγονός που καθιστά την θρησκεία ένα παγκόσμιο ανθρώπινο φαινόμενο στην ιστορία. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει ένα και μοναδικό νευρωνικό "σημείο του Θεού", αλλά αρκετές περιοχές του εγκεφάλου που από κοινού σχηματίζουν τα βιολογικά θεμέλια της (όποιας) θρησκευτικής πίστης.

Οι επιστήμονες δεν συμφωνούν όλοι μεταξύ τους γενικά κατά πόσον η θρησκευτική πίστη έχει βιολογική βάση. Η νέα έρευνα υποστηρίζει ότι ο εγκέφαλος εξελίχτηκε με το πέρασμα του χρόνου να είναι ευαίσθητος σε όποια μορφή πίστης ή πεποίθησης βελτιώνει τις πιθανότητες επιβίωσης του ανθρώπου. Αν ένας πιστός μπορεί να ξεπερνά καλύτερα τις δυσκολίες της ζωής σε σχέση με έναν "άπιστο", τότε, σύμφωνα με την δαρβινική εξελικτική λογική, τα γονίδια των πιστών θα υπερισχύσουν διαχρονικά και γι' αυτό σήμερα ο εγκέφαλος είναι προγραμματισμένος να πιστεύει.

Η νέα έρευνα εντόπισε ότι, ανεξάρτητα από τις συγκεκριμένες θρησκευτικές πεποιθήσεις των ατόμων (οι εθελοντές προέρχονταν από τις τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες: χριστιανισμό, ισλάμ και ιουδαϊσμό), σε όλους ενεργοποιούνται τα ίδια εγκεφαλικά κυκλώματα, όταν σκέπτονται ζητήματα σχετικά με το Θεό ή διάφορα ηθικά προβλήματα. Αυτές οι εγκεφαλικές περιοχές βρίσκονται κυρίως στον πιο σύγχρονο και αποκλειστικά ανθρώπινο νεοφλοιό, αλλά και στο βαθύτερο και εξελικτικά πιο πρωτόγονο τμήμα του λεγόμενου "ερπετικού" εγκεφάλου, που οι άνθρωποι έχουν κοινό με τα άλλα ζώα.

Εδώ και αρκετά χρόνια, αρκετοί νευροεπιστήμονες (όπως ο Βιλαγιανούρ Ραματσάντραν του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Σαν Ντιέγκο, ο Άντριου Νιούμπεργκ του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια και ο Μάικλ Πέρσινγκερ του Λαυρεντιανού πανεπιστημίου του Οντάριο, εφευρέτης του λεγόμενου "κράνους του Θεού", που παράγει μαγνητικά πεδία, τα οποία δημιουργούν τεχνητές υπερβατικές εμπειρίες) πασχίζουν να εντοπίσουν το "σημείο G" (God), δηλαδή του Θεού, στον εγκέφαλο.

Σύμφωνα όμως με τη νέα έρευνα, τα "δίκτυα του Θεού" στον εγκέφαλο είναι πιο διάχυτα και όχι εντοπισμένα σε μια περιοχή. "Ο εγκέφαλος είναι εγγενώς ευαίσθητος να πιστέψει σχεδόν το οτιδήποτε αν έχει λόγους (σ.σ. επιβίωσης) να το κάνει", σύμφωνα με τον καθηγητή Γκράφμαν, που δηλώνει ότι ο ίδιος πιστεύει στο Θεό. Όπως τόνισε, "η θρησκεία δεν αποτελεί μια ειδική περίπτωση ενός συστήματος πεποιθήσεων, αλλά εξελίχτηκε μαζί με τις άλλες πίστεις και γνωσιακές ικανότητες του ανθρώπου".

Η νέα έρευνα έδειξε ότι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, σκέψεις και συζητήσεις ενεργοποιούν ουσιαστικά τα ίδια εγκεφαλικά κυκλώματα με αυτά που οι άνθρωποι χρησιμοποιούμε καθημερινά για τις καθημερινές εγκόσμιες δραστηριότητες μας, την ερμηνεία του κόσμου και των προθέσεων των γύρω μας. Με άλλα λόγια, κατά τον Γκράφμαν, από τη στιγμή που εξελίχτηκε η αναγκαία αρχιτεκτονική του εγκεφάλου, ως προϊόν των γενικότερων εξελικτικών πιέσεων και των προκλήσεων της ζωής, χρησιμοποιήθηκε επίσης, ως υποπροϊόν, ώστε οι άνθρωποι να πιστεύουν και στη θρησκεία.

Mar 3, 2009

Γιατί η αδικία και η απιστία αφήνουν μια γεύση αηδίας

Μια ομάδα Καναδών ψυχολόγων ισχυρίζεται ότι ανακάλυψε για ποιο λόγο το αίσθημα αδικίας και απιστίας γεννά στους ανθρώπους το ίδιο αίσθημα απέχθειας με αυτό που προκαλεί ένα χαλασμένο φαγητό. Σύμφωνα με την έρευνά τους, η ίδια η καταγωγή της ηθικής μπορεί να αναζητηθεί σε αυτό το ενστικτώδες αίσθημα απέχθειας που μας κάνει να αποφεύγουμε ένα σάπιο φαγητό και να μειώνουμε τους κινδύνους για την υγεία μας.


Η έρευνα του πανεπιστημίου του Τορόντο, από τη Χάνα Τσάπμαν και τον 'Ανταμ 'Αντερσον, δείχνει ότι το αίσθημα της αδικίας και του ξεγελάσματος από κάποιον ξυπνά μέσα μας το ίδιο αίσθημα φυσικής απέχθειας με την χαλασμένη τροφή. Η ίδια ασυνείδητη συναισθηματική αντίδραση που μας κρατά μακριά από μια πηγή πιθανής μόλυνσης, επίσης μας ωθεί, σύμφωνα με τους ερευνητές, να έχουμε ηθικές αξίες και να αποφεύγουμε όσους δεν έχουν ή τις καταπατούν, αδικώντας ή ξεγελώντας τους άλλους.

Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Science", σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου και το New Scientist, υποστηρίζει ότι η φυσική αποστροφή υπήρξε σημαντική για την εξέλιξη της ηθικής αποστροφής και γενικότερα της ηθικής, με συνέπεια η αντίληψη των ανθρώπων για το τι είναι ηθικό, να βασίζεται όχι μόνο στη λογική, αλλά και σε μια ισχυρή σωματική-φυσική αντίδραση.

Σύμφωνα με την Τσάπμαν, "η απέχθεια είναι ένα αρχαίο, μάλλον πρωτόγονο, συναίσθημα που έπαιξε εξελικτικό ρόλο-κλειδί στην επιβίωσή μας. Η έρευνά μας έδειξε την συσχέτιση της απέχθειας με την ηθική, δείχνοντας ότι οι ηθικές κρίσεις μπορεί να εξαρτώνται τόσο από απλές συναισθηματικές αντιδράσεις όσο και από πολύπλοκές σκέψεις". "Είναι εκπληκτικό, αλλά η πολύπλοκη ηθική αντίληψή μας για το τι είναι σωστό και τι λάθος, μπορεί να ξεκινά από την έμφυτη προτίμηση ενός νεογέννητου για τι έχει καλή γεύση και τι κακή", συμπλήρωσε ο 'Αντερσον.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το αίσθημα φυσικής απέχθειας, αηδίας και αποστροφής, που είναι καθολικό φαινόμενο, αναπτύχθηκε για λόγους επιβίωσης. Όσα πράγματα μας αηδιάζουν (χαλασμένα φαγητά, κόπρανα, πτώματα, ανοιχτές πληγές κ.α.) είναι εν δυνάμει πηγές μικροβίων και, χάρη στην αποστροφή μας, κρατιόμαστε μακριά για αυτοπροστασία.

Η έκφραση αηδίας στο ανθρώπινο πρόσωπο είναι ίδια ουσιαστικά σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Σύμφωνα με τη μελέτη, η ίδια έκφραση προσώπου ενεργοποιείται συχνά, όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι τους αδικούν, γεγονός που υποδηλώνει την κοινή νευρολογική ρίζα της φυσικής και της ηθικής αποστροφής. Το να σιχαινόμαστε κάποιον και να σιχαινόμαστε ένα σάπιο φαγητό, έχουν κοινή προέλευση κατά βάθος.

Το αίσθημα αηδίας απέναντι σε μια ανήθικη συμπεριφορά (π.χ. η προδοσία ή η αιμομιξία), από εξελικτική άποψη, συνέβαλε στο να αναπτύξουν οι ανθρώπινες κοινωνίες πιο δίκαιη και συνεργατική συμπεριφορά και να απομονώνουν εκείνους που σπάνε τους ηθικούς κανόνες.