Feb 23, 2010

Η πιο ευτυχισμένη ηλικία της ζωής μας είναι 74 ετών

Μήπως δεν ισχύει η φράση "όσο παλιότερα, τόσο καλύτερα"; Μια νέα έρευνα γερμανών και αμερικανών επιστημόνων διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι, κατά μέσο όρο, αισθάνονται πιο ευτυχισμένοι από ποτέ, όταν φθάνουν στην ηλικία των 74 ετών. Έχοντας συνήθως λιγότερες ευθύνες και οικονομικές ανησυχίες, καθώς επίσης περισσότερο ελεύθερο χρόνο για τους εαυτούς τους, οι ηλικιωμένοι νιώθουν μια ψυχική ικανοποίηση που δεν είχαν νιώσει ποτέ πριν στη ζωή τους.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, το αίσθημα ικανοποίησης και ευτυχίας αρχίσει να εμφανίζει συνεχή μείωση από την εφηβική ηλικία και συνεχίζει την καθοδική πορεία του μέχρι περίπου την ηλικία των 40 ετών. Στη συνέχεια, η ευτυχία μένει στάσιμη μέχρι τα 46 χρόνια, οπότε αρχίζει να παίρνει την …ανηφόρα, για να αποκορυφωθεί μετά από περίπου 30 χρόνια, στην ηλικία των 74 ετών.

Τα συμπεράσματα της μελέτης, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Social Indicators Research" (Έρευνα Κοινωνικών Δεικτών), προέκυψαν από την ανάλυση μιας μακρόχρονης έρευνας σε πάνω από 21.000 άνδρες και γυναίκες, που κατά τακτά χρονικά διαστήματα απαντούσαν σε ειδικά ερωτηματολόγια για το πόσο ευτυχισμένοι ένιωθαν στη ζωή τους, σύμφωνα με τη βρετανική "Ντέιλι Μέιλ".

Σε μια κλίμακα βαθμολόγησης από το μηδέν (καμία ευτυχία) έως το επτά (πλήρης ευτυχία), οι έφηβοι αξιολογούσαν με 5,5 κατά μέσο όρο την ικανοποίησή τους από τη ζωή τους, αλλά αυτή η βαθμολογία βαθμιαία έφθινε, φθάνοντας περίπου στο 5 στην ηλικία των 40 ετών. Στην ηλικία των 74 ετών, η ικανοποίηση από τη ζωή παρουσίαζε την υψηλότερη βαθμολογία (5,9) και στη συνέχεια έπεφτε πάλι, λόγω κυρίως των προβλημάτων υγείας.

Επειδή εκ των πραγμάτων η ευτυχία και η ικανοποίηση είναι υποκειμενικά αισθήματα, οι ερευνητές επεσήμαναν ότι πιθανώς οι άνθρωποι μαθαίνουν να εκτιμούν περισσότερο τη ζωή τους όσο μεγαλώνουν, συνεπώς ευχαριστιούνται με αυτό που έχουν και ...γκρινιάζουν λιγότερο, επιθυμώντας να ζήσουν όσο γίνεται καλύτερα τα χρόνια ζωής που τους έχουν απομείνει. Αυτή η αυξημένη συνειδητοποίηση του επερχόμενου θανάτου κάνει τους πιο μεγάλους να δίνουν προτεραιότητα στο να ζήσουν όσο γίνεται καλύτερα τις εμπειρίες τους.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, όσο οι άνθρωποι μεγαλώνουν, μπορεί να γίνονται ικανότεροι στο να θέτουν υπό έλεγχο τα αρνητικά συναισθήματά τους. Από την άλλη, οι άνθρωποι που βρίσκονται στην τρίτη και τέταρτη δεκαετία της ζωής τους, έχουν αυξημένα άγχη και προκλήσεις (αγορά σπιτιού, εύρεση εργασίας και επιδίωξη καριέρας, έναρξη οικογένειας κ.α.).

Πάντως, οι ερευνητές επισήμαναν ότι φαίνονται να υπάρχουν διαφορές από χώρα σε χώρα. Για παράδειγμα, στη Γερμανία το επίπεδο ικανοποίησης και ευτυχίας των ανθρώπων εμφανίζεται πιο σταθερό και με λιγότερα "σκαμπανεβάσματα" στη διάρκεια της ζωής σε σχέση με τη Βρετανία.

Παιδίατρος βίασε περισσότερους από εκατό ασθενείς του

Αμερικανός παιδίατρος αντιμετωπίζει κατηγορίες για 103 βιασμούς σε παιδιά ασθενείς τους, σύμφωνα με δημοσιεύματα. Ο Ερλ Μπράντλεϊ παρουσιάστηκε στο δικαστήριο του Σάσεξ, στο Ντέλαγουερ, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για 471 επιθέσεις εναντίον ανηλίκων, ανάμεσά τους και οι περισότεροι από εκατό βιασμοί, επισημαίνεται στην ιστοσελίδα Delaware Online.

Ο 56χρονος παιδίατρος είναι κατηγορηθεί τον Δεκέμβριο για εννιά βιασμούς, αλλά στοιχεία που συγκέντρωσε η αστυνομία από βιντεοκασέτες που βρέθηκαν στην κατοχή του ανέβασαν τον αριθμό των κατηγοριών εναντίον του. "Αυτό που κάνει την υπόθεση τόσο φρικιαστική είναι το ότι καταχράστηκε την εμπιστοσύνη τόσων ανθρώπων", τόνισε ο γενικός εισαγγελέας Μπο Μπάιντεν, σύμφωνα με το ABCNews.com.

Η υπόθεση αποκαλύφθηκε όταν ένα δίχρονο κοριτσάκι παραπονέθηκε για την ανάρμοστη συμπεριφορά του γιατρού στη διάρκεια της εξέτασης. Από τις έρευνες προέκυψε ότι ο παιδίατρος είχε στην κατοχή του βιντεοκασέτες διάρκειας 13 ωρών με σεξουαλικές πράξεις του ιδίου και μικρών ασθενών του από τριών μηνών ως 13 ετών.

Feb 22, 2010

Η "νευροβιολογία της δυστυχίας"

Αν ένα παιδί μεγαλώσει μέσα στη φτώχεια, το γεγονός αυτό μπορεί να διαμορφώσει σε σημαντικό βαθμό τη νευροβιολογία του, επηρεάζοντας καθοριστικά τη συμπεριφορά του, την υγεία του και την πορεία του αργότερα στη ζωή ως ενήλικος, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα.

Οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας στο Βανκούβερ, υπό τον Τόμας Μπόις, όπως ανέφεραν στη σχετική παρουσίαση στο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, διαπίστωσαν ότι υπάρχει μια "βιολογία της δυστυχίας" στους ενήλικους εκείνους που έζησαν φτωχικά παιδικά χρόνια, ιδίως πριν την ηλικία των πέντε ετών.

Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, η πρώιμη παιδική ηλικία αποτελεί "κρίσιμη περίοδο για τη διαμόρφωση της αρχιτεκτονικής του εγκεφάλου, η οποία, με τη σειρά της, καθορίζει την μελλοντική νοητική, κοινωνική και συναισθηματική ευημερία των παιδιών". Όπως διαπιστώθηκε, τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ένα μειονεκτικό κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον, έχουν αργότερα δυσανάλογη επίπεδα ευαισθησίας στο στρες, κάτι που φαίνεται τόσο από το επίπεδο των ορμονών τους, όσο και από τις νευροαπεικονιστικές μελέτες του εγκεφάλου τους.

Οι ερευνητές μελέτησαν πάνω από 1.500 άτομα, γεννημένα μεταξύ 1968 και 1975, σε σχέση με το οικογενειακό εισόδημά τους όταν ήσαν παιδιά, το μετέπειτα μορφωτικό τους επίπεδο, τα κατοπινά κοινωνικά επιτεύγματά τους και την καριέρα τους, την υγεία τους, τις τάσεις εγκληματικότητας κλπ. Διαπίστωσαν "εντυπωσιακές διαφορές" στην τροπή που πήραν οι ζωές των παιδιών όταν ενηλικιώθηκαν, ανάλογα με το αν είχαν ζήσει φτωχικά ή άνετα μέχρι την ηλικία των έξι ετών.

Τα φτωχά παιδιά έκαναν τουλάχιστον δύο λιγότερα χρόνια εκπαίδευσης, εργάζονταν 451 ώρες λιγότερες μέσα στον χρόνο και έβγαζαν ως ενήλικοι λιγότερα από τα μισά σε σχέση με τους συνομηλίκους τους που ως παιδιά δεν είχαν γνωρίσει οικονομικά προβλήματα. Είχαν επίσης υπερδιπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν κάποιο πρόβλημα υγείας, είχαν σαφώς μεγαλύτερο άγχος και ακόμα είχαν, κατά μέσο όρο, μεγαλύτερο βάρος. Τέλος, είχαν διπλάσια πιθανότητα να συλληφθούν για κάποιο αδίκημα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, "οι οικονομικές συνθήκες στην πρώιμη παιδική ηλικία έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την κατοπινή επιτυχία στην αγορά εργασίας". Όπως είπαν, η ενίσχυση του εισοδήματος των οικογενειών που έχουν παιδιά κάτω των πέντε ετών, μπορεί να επιδράσει θετικά, εκτός άλλων παραγόντων, στη νευροβιολογία και τελικά στη μελλοντική ευημερία των παιδιών αυτών.

Ο καθηγητής του πανεπιστημίου Χάρβαρντ Τζακ Στόνκοφ δήλωσε ότι η νέα μελέτη παρέχει "μια θαυμάσια ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα για τη βιολογία της κακοτυχίας, πράγμα που θα μας βοηθήσει να αναπτύξουμε νέες ιδέες και να κάνουμε νέες παρεμβάσεις για να μετριάσουμε τις συνέπειες της δυστυχίας".

Feb 18, 2010

Η ευτυχία περιορίζει τα καρδιακά προβλήματα

Οι άνθρωποι που είναι συνήθως χαρούμενοι και ενθουσιώδεις στη ζωή τους, είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν πρόβλημα στην καρδιά τους, σε σχέση με όσους τείνουν να είναι μελαγχολικοί, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, η οποία τονίζει ότι η ενίσχυση των θετικών συναισθημάτων σε έναν άνθρωπο βοηθά σημαντικά στην μείωση του κινδύνου εμφράγματος.

Η έρευνα είναι η πρώτη που δείχνει ότι υπάρχει μια ανεξάρτητη και άμεση σχέση ανάμεσα στα θετικά συναισθήματα και στις παθήσεις της καρδιάς, επισημαίνει πάντως ότι χρειάζονται και άλλες κλινικές μελέτες για επιβεβαίωση, πριν γίνουν συστάσεις σε γιατρούς και ασθενείς για νέες θεραπευτικές οδηγίες.

Η νέα μελέτη έγινε από την Καρίνα Ντέηβιντσον του Ιατρικού Κέντρου του πανεπιστημίου Κολούμπια των ΚΠΑ και δημοσιεύτηκε στο ευρωπαϊκό περιοδικό καρδιολογίας "European Heart Journal", σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ και τους "Τάιμς του Λονδίνου".

Οι ερευνητές μελέτησαν για μια δεκαετία 1.739 άτομα αναλύοντας διαχρονικά τη συναισθηματική τους κατάσταση σε σχέση με την υγεία της καρδιάς τους. Διαπίστωσαν ότι τα λεγόμενα "θετικά συναισθήματα" (χαρά, ευτυχία, ενθουσιασμός, ικανοποίηση κ.α.) μειώνουν κατά 22% τον κίνδυνο εμφράγματος, στηθάγχης ή εγκεφαλικού για κάθε στάδιο μεγαλύτερης έντασης σε αυτά τα συναισθήματα. Δηλαδή όσοι δεν έχουν καθόλου τέτοια συναισθήματα, έχουν 22% μεγαλύτερο κίνδυνο από όσους έχουν "λίγα" τέτοια θετικά συναισθήματα, ενώ οι τελευταίοι έχουν 22% περισσότερο από όσους έχουν "ενδιάμεσα-μέτρια" θετικά συναισθήματα κ.ο.κ.

Αντίθετα, τα αρνητικά συναισθήματα (κατάθλιψη, εχθρότητα, άγχος κ.α.) αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιοπάθειας. Αν κάποιος είναι γενικά αισιόδοξος και χαρούμενος, αλλά μόνο περιστασιακά νιώθει αρνητικά συναισθήματα, λόγω π.χ. κάποιων συμβάντων, τότε δεν αυξάνεται ιδιαίτερα ο κίνδυνος για την καρδιά του. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι είναι δυνατό ένας άνθρωπος να προστατεύσει την καρδιά και να προλάβει τις παθήσεις της σε σημαντικό βαθμό, αναπτύσσοντας μόνιμα θετικά συναισθήματα.

Το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κληρονομικότητα, η πίεση και η χοληστερίνη θεωρούνται παραδοσιακά παράγοντες υψηλού κινδύνου για την καρδιά, ενώ το επίπεδο μόρφωσης και εισοδήματος παίζουν κι αυτά ρόλο. Σύμφωνα με τη Ντέηβιντσον, μια ερμηνεία για τη σημασία των θετικών συναισθημάτων είναι ότι οι άνθρωποι που νιώθουν έτσι, χαλαρώνουν περισσότερο, ανακάμπτουν ταχύτερα από δυσάρεστα γεγονότα και δεν τα ξαναζούν συνεχώς μέσα στο μυαλό τους, γεννώντας διαρκώς άγχος στον εαυτό τους.

"Ο καθένας πρέπει να βάλει λίγη χαρά στην καθημερινή ζωή του και να μην περιμένει τις διακοπές. Περνώντας κάθε μέρα λίγα λεπτά πραγματικής χαλάρωσης και εσωτερικής ευχαρίστησης με τον εαυτό μας, όπως με διάβασμα, περπάτημα ή ακρόαση μουσικής, κάνει καλό στην ψυχική και σωματική υγεία μας", πρόσθεσε.

Οι καρδιοπάθειες είναι η κυριότερη αιτία θανάτου ανδρών και γυναικών στις ανεπτυγμένες χώρες. Μαζί με το διαβήτη, οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν περίπου το ένα τρίτο όλων των θανάτων στον κόσμο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Feb 17, 2010

Μαλαισία: Μαστιγώθηκαν τρεις γυναίκες επειδή έκαναν σεξ χωρίς να είναι παντρεμένες

Τρεις γυναίκες μαστιγώθηκαν στη Μαλαισία όταν κρίθηκαν ένοχες της κατηγορίας ότι διατηρούσαν σεξουαλικές σχέσεις χωρίς να είναι παντρεμένες, αναφέρει σήμερα δημοσίευμα της εφημερίδας Star, επικαλούμενη δήλωση του υπουργού Εσωτερικών Χισαμουντίν Χουσέιν.
Είναι η πρώτη φορά που μαστιγώνονται γυναίκες στη Μαλαισία, και αυτό συνέβη σε εφαρμογή απόφασης που έλαβε στις 9 Φεβρουαρίου ισλαμικό δικαστήριο, προσθέτει το δημοσίευμα.
Πέρυσι η Μαλαισία έγινε στόχος διεθνών επικρίσεων όταν η Καρτίκα Σάρι Ντέβι Σουκάρνο, μητέρα δύο παιδιών, καταδικάστηκε στην ίδια ποινή επειδή ήπιε μπύρα.
Η ποινή της δεν έχει εκτελεσθεί ακόμα.
Η υπόθεση αυτή έθεσε σε δοκιμασία τη μετριοπαθή εικόνα της πολυφυλετικής αλλά κατεξοχήν μουσουλμανικής αυτής χώρας της νοτιοανατολικής Ασίας σε μία εποχή κατά την οποία προσπαθεί να προσελκύσει ξένους επενδυτές.
Επενδυτές της Νέας Υόρκης έθεσαν πέρυσι το θέμα αυτό στον πρωθυπουργό Νατζίμπ Ραζάκ.
Στη Μαλαισία ισχύει ένα διπλό νομοθετικό σύστημα καθώς βρίσκεται σε ισχύ ένα ισλαμικό ποινικό και οικογενειακό δίκαιο για τους μουσουλμάνους, παράλληλα με την κοσμική νομοθεσία.
Το σεξ εκτός γάμου είναι παράνομο βάσει του ισλαμικού νόμου και επισύρει την επιβολή χρηματικού προστίμου και ανώτατη ποινή έξι χτυπήματα με μαστίγιο ή και τα δύο.

Feb 16, 2010

Πιο παχιά τα παιδιά που μεγαλώνουν με γιαγιά και παππού

Όσα παιδιά περνάνε κατά τακτά χρονικά διαστήματα με τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο να γίνουν υπέρβαρα, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα.

Η ανάλυση 12.000 τρίχρονων παιδιών έδειξε ότι ο κίνδυνος παχυσαρκίας είναι αυξημένος κατά 34% αν η γιαγιά και ο παππούς φροντίζουν το παιδί όλη μέρα, επειδή π.χ. οι γονείς λείπουν στη δουλειά, ενώ ο κίνδυνος αυξημένου βάρους είναι κατά 15% αυξημένος αν ο παππούς και η γιαγιά φροντίζουν το παιδί μόνο για λίγες ώρες την μέρα. Αντίθετα, τα παιδιά που πηγαίνουν στο νηπιαγωγείο ή έχουν νταντά να τα προσέχει στο σπίτι, δεν έχουν κίνδυνο να βάλουν παραπανίσια κιλά.

Η έρευνα έγινε από ερευνητές του University College του Λονδίνου (UCL), υπό την καθηγήτρια Κάθριν Λο και δημοσιεύτηκε στο “International Journal of Obesity” (Διεθνές Περιοδικό Παχυσαρκίας), σύμφωνα με το BBC.

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι πολύ λίγη προσοχή έχει δοθεί μέχρι τώρα στην επίπτωση που έχει ο τρόπος φροντίδας των παιδιών για το βάρος τους, παρόλο που αυτός επηρεάζει τόσο τη διατροφή όσο και την φυσική άσκηση. Σύμφωνα με την έρευνα, η πιθανότητα παχυσαρκίας αυξάνει στις οικογένειες ανώτερου κοινωνικού-οικονομικού επιπέδου.

Ο κίνδυνος αύξησης του βάρους του παιδιού αυξάνεται (αλλά λιγότερο σε σχέση με την φροντίδα από τους παππούδες και τις γιαγιάδες) ακόμα και όταν το παιδί το επιβλέπουν φίλοι και άλλοι συγγενείς, αλλά μόνο όταν αυτό συμβαίνει όλη την μέρα.

Επειδή οι γονείς συνήθως θεωρούν τη γιαγιά και τον παππού την καλύτερη εναλλακτική λύση για τη φροντίδα του παιδιού, όταν οι ίδιοι λείπουν στη δουλειά, η μελέτη συνιστά να υπάρξουν συμβουλές στους ηλικιωμένους για θέματα διατροφής και σωματικής άσκησης, ώστε να μην βλάπτουν, χωρίς να το συνειδητοποιούν, τα εγγόνια τους.

Feb 13, 2010

Η αγορά φρούτων και λαχανικών δίνει χαρά

Ποια είναι η ψυχολογική σας κατάσταση όταν πηγαίνετε για ψώνια στο σουπερμάρκετ; Τι σας δίνει χαρά να ψωνίζετε και τι θεωρείτε "αναγκαίο κακό;" Σε έρευνα που έγινε τελευταία, με τίτλο «American Express Supermarket Spending» και στην οποία πήραν μέρος 1.600 άτομα, τα φρούτα και τα λαχανικά ήταν εκείνα που έδιναν περισσότερη ευχαρίστηση στους περισσότερους, ενώ το χαρτί υγείας, τα χαρτομάντιλα και όλα τα σχετικά της κατηγορίας αυτής, ήταν τελευταία.
Τα ώριμης ηλικίας άτομα δήλωσαν ότι οι υγιεινές τροφές στο καλάθι των ψώνιων τους, τούς κάνουν και νιώθουν ωραία, αλλά και πολλοί νέοι είπαν ότι προτιμούν τα φρούτα και τα λαχανικά, από τις σοκολάτες, τα οινοπνευματώδη ποτά, τα τσιπς και τα μπισκότα.
Παραδόξως όμως, αρκετοί γονείς - αυτοί που πρώτοι επιμένουν τα παιδιά τους να τρώνε τα λαχανικά τους - ομολόγησαν ότι αυτό που τους "ανεβάζει" ψυχολογικά - πάντα αναφορικά με τα ψώνια των τροφίμων - είναι τα γλυκά.
Σοκολάτες, καραμέλες, μπισκότα, παγωτά και όλα τα συναφή.
Στην εν λόγω μελέτη, στην ερώτηση "τι πραγματικά σας διασκεδάζει περισσότερο και πιστεύετε ότι αξίζει τα λεφτά που ξοδεύετε;", πρώτη θέση πήραν οι διακοπές.
Εν τω μεταξύ μια έρευνα την οποία διεξήγαγε ο οργανισμός "Γουόρκ Χέλθ" (WorkHealth) και στην οποία πήραν μέρος δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι από τη Βικτώρια, έδειξε ότι το 92% δεν έτρωγαν αρκετά φρούτα και λαχανικά.
Που σημαίνει ότι κάπου υπάρχει ένα μεγάλο κενό μεταξύ αυτών που λέμε και αυτών που πράττουμε.
Μιλάμε φυσικά πάντα για τα φρούτα και τα λαχανικά.

Feb 11, 2010

Πράγματι, υπάρχει μαγική συνταγή για την αγάπη

Οι ρομαντικοί που ψάχνουν την αιώνια αγάπη θα μείνουν άφωνοι από μία νέα εξίσωση αγάπης, που δόθηκε στη δημοσιότητα την πλέον κατάλληλη στιγμή, δηλαδή λίγες μέρες πριν από του Αγίου Βαλεντίνου και η οποία μπορεί να υπολογίσει την κατάλληλη ηλικία για να ερωτευτεί κάποιος.

Η εξίσωση, που απέκτησε το παρατσούκλι "Η συνταγή του αρραβώνα", δημιουργήθηκε από έναν αυστραλό καθηγητή μαθηματικών και λειτουργεί υπολογίζοντας την ηλικία κατά την οποία ξεκινάει κάποιος να αναζητεί έναν μόνιμο σύντροφο με τη μεγαλύτερη δυνατή ηλικία κατά την οποία κάποιος θα σκεφτόταν να παντρευτεί.
"Παρότι η πιθανότητα δεν είναι η πιο ρομαντική βάση για ένα γάμο, η συνταγή φαίνεται να ταιριάζει σε πολλά ζευγάρια- είτε τυχαία, είτε κατόπιν σχεδίου", δήλωσε ο δημιουργός της εξίσωσης Τόνι Ντούλι από το πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας.

"Δεν υπάρχει λόγος η επιστήμη να μη μπορεί να υπολογίσει την καλύτερη χρονική στιγμή για ένα γάμο", αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Ντούλι.

Προσοχή όμως, γιατί η μαθηματική εξίσωση για τον έρωτα έχει μόνο 37% ποσοστό επιτυχίας.
Σύμφωνα με τον Ντούλι, η συνταγή λειτουργεί ως οδηγός για την κατάλληλη στιγμή να σοβαρευτεί κάποιος, αλλά θα μπορούσε επίσης να χρησιμεύσει σε όσους άνδρες επιθυμούν να μάθουν πότε να αποφύγει την απόλυτη δέσμευση.

"Διαβάστηκε" το γονιδίωμα ανθρώπου που έζησε 4.000 χρόνια πριν

Η ανάλυση του DNA μερικών ανθρώπινων τριχών, οι οποίες ανήκαν σε έναν άνδρα που έζησε πριν περίπου 4.000 χρόνια στη Γροιλανδία και διατηρήθηκαν ανέπαφες στο παγωμένο υπέδαφός της, επέτρεψε να "διαβαστεί" το αρχαιότερο γονιδίωμα σύγχρονου ανθρώπου. Το επίτευγμα δείχνει τις δυνατότητες "χρονομηχανής" που ανοίγει η βιολογία για την μελέτη των αρχαίων πολιτισμών.

Η ανάγνωση του γονιδιώματος (σε ποσοστό περίπου 80%), προσέφερε μια σειρά από πληροφορίες για τον άνδρα, όπως ότι είχε μπροστινά δόντια σαν φτυάρια, σκούρο δέρμα, καστανά μάτια και σκούρα μαλλιά, τα οποία όμως του έπεφταν και κινδύνευε από φαλάκρα. Φαίνεται πως ήταν ευάλωτος στις μολύνσεις του αυτιού και πως πέθανε νέος.

Όπως προέκυψε από την έρευνα, οι πρόγονοί του είχαν μεταναστεύσει στη Γροιλανδία από τη βορειοανατολική Σιβηρία -αφού προηγουμένως είχαν φτάσει στην Αλάσκα μέσω του Βερίγγειου πορθμού- πριν περίπου 5.500 χρόνια. 'Αγνωστο παραμένει με ποιο τρόπο διέσχισαν την ταραγμένη θάλασσα μεταξύ Αλάσκας και Γροιλανδίας, σε μια πραγματική, αν και παραγνωρισμένη, "Οδύσσεια".

Η ανακάλυψη και μελέτη έγινε από τεράστια πολυεθνική ομάδα επιστημόνων υπό τον καθηγητή Μόρτεν Ρασμούσεν και τον Έσκε Βίλερσλεβ του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το BBC και τα πρακτορεία Ρόιτερ και Γαλλικό. Οι τρίχες είχαν ανακαλυφθεί το 1986 στο μόνιμα παγωμένο υπέδαφος της δυτικής ακτής της Γροιλανδίας, βόρεια του Αρκτικού κύκλου.

Ο "Ινούκ", όπως ονομάστηκε από τους ερευνητές ("άνθρωπος" στη γροιλανδική γλώσσα), ανήκε σε μια φυλή κυνηγών της Λίθινης Εποχής (τους αινιγματικούς Σακάκ), την πρώτη που εγκαταστάθηκε στη Γροιλανδία. Οι άνθρωποι εκείνοι ζούσαν σε ένα τελείως αφιλόξενο περιβάλλον, κυνηγώντας κυρίως φώκιες και θαλασσοπούλια. Παραμένει άγνωστο πως εξαφανίστηκαν (γύρω στο 800 π.Χ.), πιθανώς λόγω κλιματικής αλλαγής ή ανταγωνισμού με άλλες φυλές. Η ανακάλυψη ανατρέπει τη θεωρία ότι η Γροιλανδία αποικήθηκε πρώτα από Ινουίτ ή από γηγενείς Αμερικανούς.

Οι ερευνητές δήλωσαν βέβαιοι ότι τα επόμενα χρόνια πολύ περισσότερα δείγματα γενετικού υλικού από διάφορες περιοχές του κόσμου (ακόμα και από θερμότερες, όπου είναι πιο εύκολο τα δείγματα DNA να "μολυνθούν" από μύκητες και βακτήρια) θα αναλυθούν και θα προσφέρουν νέα στοιχεία. Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες έχουν "διαβάσει", σε γενικές γραμμές, από ακόμα αρχαιότερο DNA τα γονιδιώματα άλλων ειδών, όπως του μαμούθ (18.000 ετών) και του Νεάντερταλ (40.000 ετών).

Γονιδιακή η αιτία του τραυλίσματος

Νέα έρευνα Αμερικανών επιστημόνων έρχεται να επιλύσει το ιατρικό μυστήριο της προέλευσης του τραυλίσματος. Ενώ παλαιότερα η λανθασμένη άρθρωση είχε αποδοθεί κυρίως σε ψυχολογικά αίτια, οι ερευνητές αποδεικνύουν ότι τελικά για το πρόβλημα αυτό υπεύθυνες είναι - σε ορισμένες περιπτώσεις- συγκεκριμένες γονιδιακές μεταλλάξεις. Η διαταραχή παρουσιάστηκε περίπου σε 5% των παιδιών και 1% των ενηλίκων παγκοσμίως.

Η ανακάλυψη αυτή, που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό «The New England Journal of Medicine», συνδέει το πρόβλημα της βραδυγλωσσίας με διαταραχές στον μεταβολισμό του οργανισμού. Πιο συγκεκριμένα, η μετάλλαξη ανακαλύφθηκε κατ' αρχάς στο γονίδιο GNPTAB, το οποίο βοηθά τις μικροσκοπικές δομές του κυττάρου, γνωστές ως λυσοσώματα, να διασπούν τις θρεπτικές ουσίες και να ανακυκλώνουν τις άχρηστες ουσίες του κυττάρου. Η μελέτη διεξήχθη υπό τον μοριακό γενετιστή Ντένις Ντράινα του Εθνικού Ινστιτούτου για την Κώφωση των ΗΠΑ.

Feb 9, 2010

Τα αναψυκτικά προκαλούν καρκίνο στο πάγκρεας

Όσοι καταναλώνουν δύο ή περισσότερα αναψυκτικά που περιέχουν ζάχαρη, σε εβδομαδιαία βάση, έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο στο πάγκρεας, ένα σπάνιο αλλά θανατηφόρο τύπο καρκίνου, ανακοίνωσαν σήμερα ερευνητές. Όσοι, αντίθετα, πίνουν χυμό πορτοκάλι αντί για αναψυκτικό, δεν διατρέχουν τον ίδιο κίνδυνο, προκύπτει από μελέτη σε δείγμα 60.000 εθελοντών, η οποία διεξήχθη στη Σιγκαπούρη.

Η ζάχαρη μπορεί να ευθύνεται για την εμφάνιση αυτού του τύπου καρκίνου, αλλά όσοι πίνουν αναψυκτικά με ζάχαρη συχνά έχουν και άλλες ανθυγιεινές συνήθειες, είπε ο Μαρκ Περέϊρα του πανεπιστημίου της Μινεσότα, ο οποίος ήταν επικεφαλής της μελέτης.

"Τα υψηλά επίπεδα ζάχαρης στα αναψυκτικά μπορεί να αυξάνουν τα επίπεδα της ινσουλίνης στον οργανισμό, γεγονός που πιστεύουμε ότι συμβάλλει στην ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων στο πάγκρεας", αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Περέϊρα. Η ινσουλίνη, η οποία βοηθάει τον οργανισμό να μεταβολίζει τη ζάχαρη, παράγεται στο πάγκρεας.

Σε άρθρό του στην επιθεώρηση Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention, ο Περέϊρα και οι συνεργάτες του αναφέρουν ότι πραγματοποίησαν την έρευνά τους σε δείγμα 60.524 ανδρών και γυναικών σε διάστημα 14 ετών.
Σε αυτό το διάστημα, 140 από τους εθελοντές εμφάνισαν καρκίνο στο πάγκρεας.

Εκείνοι που έπιναν δύο ή περισσότερα αναψυκτικά την εβδομάδα διέτρεχαν κατά 87% περισσότερες πιθανότητες να συγκαταλέγονται σε αυτούς που εμφάνισαν καρκίνο στο πάγκρεας. Ο Περέϊρα είπε ότι θεωρεί πώς τα ευρήματα αυτά θα αφορούν και άλλες χώρες. "Η Σιγκαπούρη είναι μία πλούσια χώρα με εξαιρετικό σύστημα υγείας. Οι αγαπημένες συνήθειες των κατοίκων της είναι το φαγητό και τα ψώνια, άρα τα ευρήματά μας θα πρέπει να αφορούν και άλλες δυτικές χώρες", λέει ο ίδιος.

Ωστόσο η Σούζαν Μέιν του Κέντρου για τον Καρκίνο Yale, στο πανεπιστήμιο Yale, στο Κονέκτικατ, είναι επιφυλακτική. "Παρότι στη μελέτη εντοπίστηκε ένας παράγοντας κινδύνου, τα ευρήματά της βασίστηκαν σε ένα σχετικώς μικρό αριθμό περιπτώσεων και παραμένει ασαφές το αν πρόκειται για σύμπτωση ή όχι", εξηγεί η Μέιν.
"Η κατανάλωση αναψυκτικών στη Σιγκαπούρη συνδέεται με πολλές άλλες βλαβερές συνήθειες, όπως το κάπνισμα και η κατανάλωση κόκκινου κρέατος, τις οποίες δεν μπορούμε με ακρίβεια να ελέγξουμε".

'Αλλες μελέτες έχουν συνδέσει τον καρκίνο στο πάγκρεας με την κατανάλωση κόκκινου κρέατος, ειδικά αν είναι στα κάρβουνα ή πολύ ψημένο. Ο καρκίνος στο πάγκρεας είναι ένας από τους πιο φονικούς καρκίνους με 230.000 κρούσματα παγκοσμίως.

Στις ΗΠΑ, 37.680 άνθρωποι διαγιγνώσκονται με καρκίνο στο πάγκρεας κάθε χρόνο και 34.290 από αυτούς πεθαίνουν. Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρία αναφέρει ότι το ποσοστό επιβίωσης για τους πάσχοντες από καρκίνο στο πάγκρεας μέσα σε μια πενταετία είναι περίπου 5%. Ορισμένοι ερευνητές θεωρούν ότι η υψηλή πρόσληψη ζάχαρης μπορεί να πυροδοτήσει ορισμένες μορφές καρκίνου, παρότι οι ενδείξεις είναι αντιφατικές.

Τα καρκινικά κύτταρα χρησιμοποιούν περισσότερη γλυκόζη από άλλου τύπου κύτταρα. Μία συσκευασία 355 ml αναψυκτικού με ζάχαρη περιέχει περίπου 130 θερμίδες.

Όσοι ζουν βαρετές ζωές πεθαίνουν πιο νέοι

Η φράση "βαριέμαι του θανατά" τελικά δεν έχει μόνο μεταφορική σημασία. Για μερικούς ανθρώπους έχει κυριολεκτικό νόημα, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα, που διαπίστωσε ότι όσοι βαριούνται τη ζωή τους, είναι πιθανότερο να πεθάνουν πιο νέοι.

Η έρευνα έγινε από επιστήμονες του Τμήματος Επιδημιολογίας και Δημόσιας Υγείας του University College του Λονδίνου (UCL), υπό τον Μάρτιν Σίπλεϊ, και θα δημοσιευτεί στο "International Journal of Epidemiology" (Διεθνές Περιοδικό Επιδημιολογίας), σύμφωνα με τη βρετανική "Τέλεγκραφ".

Σύμφωνα με τη μελέτη, όσοι παραπονούνται για "υψηλό επίπεδο" βαρεμάρας στην προσωπική ζωή τους, αντιμετωπίζουν διπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν από την καρδιά τους ή από εγκεφαλικό, σε σχέση με όσους απολαμβάνουν την ζωή τους.

Η έρευνα κάλυψε πάνω από 7.500 δημοσίους υπαλλήλους ηλικίας 35 - 55 ετών για μια μεγάλη χρονική περίοδο 25 ετών. Όσοι δήλωσαν ότι βαριούνταν, ήσαν πιθανότερο σε ποσοστό 40% να έχουν πεθάνει έως το τέλος της μελέτης. Οι…βαρεμένοι είναι πιο πιθανό να αποκτούν ανθυγιεινές συνήθειες, όπως κατανάλωση αλκοόλ και κάπνισμα, που κόβουν χρόνια ζωής.

Η έρευνα διαπίστωσε ότι περίπου ένας στα δέκα άτομα βαριέται πολύ, ενώ το ποσοστό των γυναικών που βαριούνταν, ήταν υπερδιπλάσιο από αυτό των ανδρών. Οι νεότερης ηλικίας και όσοι έκαναν πιο "ταπεινές" δουλειές, ήσαν επίσης πιο επιρρεπείς στη βαρεμάρα.

"Τα ευρήματα δείχνουν ότι υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στη βαρεμάρα και στην καρδιοπάθεια", ανέφερε ο Σίπλεϊ, ο οποίος τόνισε πως "είναι σημαντικό όσοι κάνουν άχαρες δουλειές, να βρίσκουν άλλα ενδιαφέροντα, ώστε να αποφεύγουν τη βαρεμάρα, παρά να το ρίχνουν στο ποτό και στο κάπνισμα".

Ο ψυχολόγος Γκράχαμ Πράις συμβούλευσε όσους βαριούνται, να φτιάξουν τη διάθεσή τους σκεπτόμενοι περισσότερο για τις ανάγκες των άλλων. "Αντί να σκέφτονται συνέχεια 'εγώ, εγώ, εγώ…', θα έπρεπε να σκέφτονται 'τι μπορώ να κάνω για την οικογένειά μου, τους φίλους μου, τους συναδέλφους μου, ακόμα και για το αφεντικό μου".

Feb 8, 2010

Σ. Αραβία: 12χρονου κοριτσάκι το έχουν παντρέψει με έναν 80χρονο

Η Επιτροπή υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Σαουδικής Αραβίας προσέλαβε δικηγόρο για να βοηθήσει ένα 12χρονο κορίτσι να πάρει διαζύγιο από τον 80χρονο σύζυγό της, σύμφωνα με τον ίδιο τον δικηγόρο.
Η προσπάθεια αυτή θα βοηθήσει, σύμφωνα με την οργάνωση, στην απαγόρευση των γάμων παιδιών στη Σαουδική Αραβία, όπου δεν ισχύει κάποιο ελάχιστο όριο ηλικίας για τους γάμους.
Επίσης στο βασίλειο αυτό την κηδεμονία των κοριτσιών έχουν οι πατεράδες, οι οποίοι και αποφασίζουν ποιόν και πότε θα παντρευτούν οι κόρες τους.

Το κορίτσι από το Μπουραϊντάχ, συντηρητική πόλη κοντά στην πρωτεύουσα Ριάντ, παντρεύτηκε με τον ηλικιωμένο ξάδελφο του πατέρα της στα τέλη του περσινού έτους και ο γαμπρός έδωσε για τη νύφη, όπως είναι η παράδοση ένα ποσό, το οποίο στη συγκεκριμένη περίπτωση ανερχόταν σε 85.000 ριάλ (περίπου 22.670 δολάρια), προσέθεσε ο δικηγόρος Σάλταν μπιν Ζάχιμ.
Η μητέρα του κοριτσιού είχε υποβάλλει αίτηση διαζυγίου εκ μέρους της κόρης της, αλλά έπειτα από μια δεύτερη ακροαματική διαδικασία στο δικαστήριο στις αρχές του Φεβρουαρίου, την είχε αποσύρει χωρίς να αιτιολογήσει την απόφασή της, σύμφωνα με τον μπιν Ζάχιμ.

Στη συνέχεια ανέλαβε την υπόθεση η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Σαουδικής Αραβίας και υπέβαλλε εκ νέου αίτηση διαζυγίου εκ μέρους του 12χρονου κοριτσιού, διευκρίνισε ο Ζάχιμ.
"Αναμείχθηκα στην υπόθεση αυτή επειδή πρόκειται για ένα θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων", κατέληξε.
Είναι η πρώτη φορά που η επιτροπή αυτή παρεμβαίνει σε μια περίπτωση γάμου παιδιού στο βασίλειο, καθώς το θέμα αυτό θεωρείτο μέχρι σήμερα "οικογενειακή υπόθεση" και ότι δεν ανήκε στη σφαίρα των καθηκόντων της επιτροπής.

Η γήρανση... προγραμματίζεται γενετικά

Βρετανοί και ολλανδοί επιστήμονες για πρώτη φορά, ανακάλυψαν ορισμένες γονιδιακές παραλλαγές που σχετίζονται με τη βιολογική γήρανση των ανθρώπων. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι ορισμένοι άνθρωποι είναι γενετικά προγραμματισμένοι να γερνάνε με πιο γρήγορο ρυθμό από τους υπόλοιπους και εξηγεί γιατί μερικοί άνθρωποι δείχνουν μεγαλύτεροι από την ηλικία τους. Εξάλλου, η ανακάλυψη μπορεί να οδηγήσει μελλοντικά στη δημιουργία ενός γενετικού τεστ, σε νεαρή ηλικία, το οποίο θα δείχνει πόσο γρήγορα θα γεράσει ένας άνθρωπος στη διάρκεια της ζωής του.

Οι ερευνητές από τα βρετανικά πανεπιστήμια του Λέστερ υπό τον καθηγητή καρδιολογίας Νιλές Σαμανί και του King's College του Λονδίνου υπό τον καθηγητή Τιμ Σπέκτορ, καθώς και από το ολλανδικό πανεπιστήμιο του Γκρόνιγκεν, ανέλυσαν πάνω από 500.000 γενετικές παραλλαγές σε όλο το ανθρώπινο γονιδίωμα και εντόπισαν εκείνες που σχετίζονται με το "βιολογικό ρολόι" και βρίσκονται κοντά στο γονίδιο TERC, το οποίο εμπλέκεται στη διατήρηση του μήκους του τελομερούς, με την χρήση ενός ενζύμου (τελομεράση). Η έρευνά τους δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Nature Genetics", σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, το BBC και τη βρετανική Independent.

Έναυσμα για την έρευνα αποτέλεσε το γεγονός ότι μερικοί άνθρωποι μετά τα 80 τους έχουν απολύτως φυσιολογικές αρτηρίες, ενώ άλλοι ήδη μετά τα 40 τους εμφανίζουν προβλήματα σε αυτές, παρόλο που δεν ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει κάποιος εγγενής βιολογικός λόγος γι' αυτή την φθορά.

Υπάρχουν δύο είδη γήρανσης: η χρονολογική/ηλικιακή (πόσα χρόνια ζωής έχουν περάσει από τη γέννηση) και η βιολογική, με βάση την οποία τα κύτταρα μερικών ανθρώπων μπορεί να είναι πιο γερασμένα ή πιο νεαρά σε σχέση με την πραγματική (χρονολογική) ηλικία τους. Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι ορισμένες καρδιοπάθειες, καρκίνοι και άλλες ασθένειες συνδέονται στενότερα με τη βιολογική παρά με την χρονολογική ηλικία.

Οι ερευνητές μελέτησαν τις δομές που λέγονται τελομερή και αποτελούν μέρος των χρωμοσωμάτων (έχουν παρομοιαστεί με τις πλαστικές άκρες των κορδονιών των παπουτσιών). Οι άνθρωποι γεννιούνται με τελομερή ορισμένου μήκους, που μικραίνουν συνήθως, όσο τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται (διαχωρίζονται) και γερνάνε. Έτσι, το μήκος των τελομερών αποτελεί βασικό δείκτη βιολογικής γήρανσης.

Οι βρετανοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι μερικοί άνθρωποι, που έχουν μια συγκεκριμένη γενετική ποικιλία, έχουν μικρότερα τελομερή (πιθανώς επειδή το ένζυμο τελομεράση λειτουργεί με διαφορετικό τρόπο στους ανθρώπους αυτούς), συνεπώς είναι βιολογικά πιο γέροι και το βιολογικό τους "ρολόι" κυλάει ταχύτερα, κάτι που πιθανώς τούς κάνει πιο ευάλωτους σε παθήσεις που σχετίζονται με την μεγάλη ηλικία.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Τιμ Σπέκτορ του Βασιλικού Κολλεγίου του Λονδίνου, η απώλεια του μήκους των τελομερών στα άτομα με μια συγκεκριμένη γονιδιακή παραλλαγή (που εμφανίζεται στο ένα τρίτο του πληθυσμού) αντιστοιχεί σε απώλεια περίπου τεσσάρων ετών βιολογικής γήρανσης πάνω από την πραγματική ηλικία (αν δηλαδή κάποιος είναι 60 ετών, βιολογικά είναι 64). Μια μικρότερη ομάδα ανθρώπων (περίπου το 7% του πληθυσμού) έχουν μια δεύτερη γενετική ποικιλία, που αντιστοιχεί σε βιολογική γήρανση περίπου οκτώ ετών (δηλαδή οι άνθρωποι αυτοί είναι χρονολογικά 60 ετών, αλλά βιολογικά 68).

Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τους ερευνητές, η γενετική αυτή προδιάθεση μπορεί να κάνει μερικούς "ευάλωτους" ανθρώπους να γερνάνε ακόμα πιο γρήγορα όταν εκτίθενται σε περιβάλλοντα που κάνουν κακό στα τελομερή, όπως σε χώρους καπνιζόντων ή όταν υποκύπτουν στην παχυσαρκία, την έλλειψη άσκησης κ.α., με συνέπεια τα συγκεκριμένα άτομα να καταλήγουν να είναι αρκετά χρόνια πιο γερασμένα από βιολογική σκοπιά (να δείχνουν έτσι δέκα ή και περισσότερα χρόνια πιο μεγάλοι από την ηλικία τους).

Feb 7, 2010

Οι γυναίκες γελούν περισσότερο

Έρευνα, υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου του Stanford της California με επικεφαλή τον καθηγητή Alan Reyes, αποδεικνύει ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν περισσότερη εγκεφαλική ενέργεια προκειμένου να κατανοήσουν ένα αστείο, ωστόσο γελάνε περισσότερο «από την καρδιά τους» με αυτό, σε σχέση με το ανδρικό φύλο. Παράλληλα, όπως αποδείχθηκε, αναζητώντας ποιότητα στο χιούμορ, οι γυναίκες θα γελάσουν πολύ πιο δύσκολα με μία «κρυάδα».

Οι ερευνητές μελέτησαν, μέσω μαγνητικών τομογραφιών λειτουργικού συντονισμού (fMRI), τον εγκέφαλο 10 ανδρών και 10 γυναικών κατά τη διάρκεια επίδειξης διαφόρων καρτούν και αστείων εικόνων. Παράλληλα, τους ζήτησαν να πατήσουν κάποια κουμπιά προκειμένου να δείξουν πόσο τους άρεσε η κάθε εικόνα. Από τις αντιδράσεις των ατόμων που ανήκουν στα δύο φύλα, διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν περισσότερα τμήματα του εγκεφάλου, ιδίως του προμετωπιαίου φλοιού προκειμένου να «επεξεργαστούν» ένα αστείο, ενώ οι ίδιες προτιμούν το «σοφιστικέ» χιούμορ και το απολαμβάνουν για περισσότερη ώρα από ότι οι άνδρες.

Οι άνδρες , από την άλλη, ενεργοποιούν περισσότερο τον επικλινή πυρήνα , το τμήμα του εγκεφάλου που συνδέεται με τα συναισθήματα που γεννά η ανταμοιβή αλλά και με την ευχαρίστηση. Διαπίστωσαν με αυτόν τον τρόπο, ότι οι άνδρες περιμένουν εκ των προτέρων να γελάσουν με ένα αστείο, αλλά η ευχαρίστηση που τους προκαλεί, διαρκεί πολύ λιγότερο. Γενικά, έχει διαπιστωθεί ότι τα δύο φύλα κάνουν διαφορετική χρήση του χιούμορ. Για παράδειγμα, οι άντρες το χρησιμοποιούν περισσότερο για να ασκήσουν κριτική ή να επιβάλλουν την άποψή τους στις εκάστοτε συζητήσεις, ενώ αντίθετα οι γυναίκες επιδιώκουν μέσω του χιούμορ να εξυγιάνουν τις μεταξύ τους σχέσεις. Η ίδια επιστημονική ομάδα διεξάγει νέες έρευνες για να διαπιστώσει εάν όντως οι διαφορές αυτές είναι γενετικές ή εάν επηρεάζονται και από την ανατροφή και τις εμπειρίες των ατόμων που μελετήθηκαν.

Feb 1, 2010

Η θρησκεία και ο ρόλος της στην ταυτότητα των παιδιών

Η θρησκεία και η πίστη παίζουν σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό της ταυτότητας και της ετερότητας των παιδιών, καθορίζει το πώς ζουν, τις σχέσεις τους με την οικογένειά τους και τους "άλλους", απέναντι στους οποίους, όμως, εμφανίζουν, σε σημαντικό βαθμό, στάσεις και αντιλήψεις ρατσισμού, ακόμη και όταν συναναστρέφονται μαζί τους καθημερινά.

Μία αποκαλυπτική έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Θεσσαλονίκης και της Κομοτηνής, επιβεβαιώνει ότι, η ανεκτικότητα των μαθητών στη θρησκευτική διαφορετικότητα δεν είναι δεδομένη, ωστόσο, μπορεί να επιτευχθεί στο σχολείο, τόσο μέσα από την παρέμβαση με θεατροπαιδαγωγικά προγράμματα όσο και με την υποχρεωτική θρησκευτική εκπαίδευση, που όμως δεν θα ενέχει χαρακτήρα κατηχητικό, ομολογιακό ή μύησης.

Η έρευνα διήρκεσε από το 2006 έως το 2009, υπό την ευθύνη του εκπαιδευτικού και διδάκτορα Κοινωνιολογίας της Θρησκείας του τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, Μάριου Κουκουνάρα - Λιάγκη, και τα αποτελέσματά της παρουσιάζονται στο βιβλίο του, «Ο Θεός, ο δικός μου, ο δικός σου. Πολιτισμός, Εκπαίδευση, Ετερότητα. Έρευνα για την διαπολιτισμική επικοινωνία» (εκδ.Γρηγόρη).

Στηρίχθηκε στην εφαρμογή μίας θεατροπαιδαγωγικής παρέμβασης μέσα στην τάξη και σε μετρήσεις, που έγιναν, με διάφορες μεθόδους (ερωτηματολόγια, παρατήρηση με βιντεοσκόπηση, προσωπικές συνεντεύξεις, ημερολόγια), τόσο πριν όσο και μετά τη συγκεκριμένη παρέμβαση, ώστε να αποτυπωθεί η μεταστροφή στη στάση και τις αντιλήψεις των μαθητών για τη θρησκευτική ετερότητα και να συγκριθούν τα δύο αποτελέσματα. Συμμετείχαν πάνω από 300 μαθητές (ορθόδοξοι) και περισσότεροι από 20 εκπαιδευτικοί ελληνικών σχολείων, κάθε τύπου (γυμνάσιο, λύκειο, ΕΠΑΛ, μουσικό, μειονοτικό).

Στη θεατροπαιδαγωγική δράση χρησιμοποιείται μία ιστορία: τα παιδιά συναντούν έναν μαθητή της Γ'Α Λυκείου, που πιστεύει σε άλλο Θεό. Τη διαφορετικότητά του τονίζουν όλοι γύρω του, η μητέρα, ο πατέρας, οι φίλοι, με τον τρόπο που μιλούν και συμπεριφέρονται. Ο μαθητής, μέσα από διάφορα περιστατικά, συγκρούεται με τους γονείς του, μ' έναν φίλο του, αλλά και με μία φίλη του, με την οποία δεν μπορεί να είναι μαζί, επειδή είναι διαφορετικοί.

Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και δουλεύουν πάνω στην ιστορία, μέσα από δραστηριότητες εξερεύνησης και εκπαιδευτικού δράματος.

Το 70% των παιδιών δηλώνουν πιστοί, αλλά δεν εκκλησιάζονται

Πριν από τη θεατροπαιδαγωγική δράση, οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν σε μία σειρά από ερωτήσεις. Πιστεύουν, σήμερα, οι νέοι; Ποια είναι η σχέση τους με την εκκλησία; Τι πιστεύουν για τους μουσουλμάνους και τις άλλες θρησκείες; Πόσο ανεκτικοί και πόσο ρατσιστές είναι; Αλλάζουν οι στάσεις και οι αντιλήψεις τους για την ετερότητα;

Όπως προέκυψε, η θρησκεία παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή τους, κυρίως για τα παιδιά της Θράκης. Πάνω από το 70% των μαθητών της Κομοτηνής δήλωσαν ότι είναι πιστοί και θεωρούν (σε ποσοστό 50%) τους γονείς τους λιγότερο πιστούς από τους ίδιους. Στη Θεσσαλονίκη, το 55% των μαθητών δηλώνουν πιστοί. Και οι δύο ομάδες, πάντως, ενώ δηλώνουν ότι πιστεύουν και ότι η θρησκεία αποτελεί προτεραιότητα στην κρίση τους προς τους άλλους, δεν εκκλησιάζονται.

Σε ερώτηση, ποια είναι η πηγή πληροφόρησης για τη θρησκεία τους και για τις άλλες, οι μαθητές αξιολόγησαν, με σειρά προτεραιότητας, το σχολείο, την οικογένεια, την εκκλησία, ενώ ακολουθούν τα μέσα ενημέρωσης.

"Η θρησκευτική εκπαίδευση πρέπει να είναι υποχρεωτική στο σχολείο για όλους, εφόσον ετοιμάζει τα παιδιά, γνωσιακά και διαπολιτισμικά, για τη θρησκεία τους και για τις άλλες, ενώ σε δεύτερο επίπεδο νοηματοδοτεί την ταυτότητά τους, διαμορφώνει στάση σεβασμού απέναντι στο διαφορετικό και τούς προετοιμάζει να γίνουν σωστοί πολίτες", σχολίασε ο κ.Λιάγκης και διευκρίνισε: "γνώση δεν σημαίνει πίστη. Αυτή αφορά την εκκλησία, η οποία θα πρέπει να αναλάβει τον ρόλο της. Το σχολείο διαμορφώνει καλούς πολίτες και η εκκλησία διαμορφώνει πιστούς".

Το 57% εμφανίζονται μη ανεκτικοί στους αλλόθρησκους

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η μεταστροφή της αντίληψης των μαθητών στη θρησκευτική ετερότητα. Πριν από την εφαρμογή του προγράμματος, οι στάσεις των μαθητών, σε μεγάλο ποσοστό, δεν ήταν ανεκτικές απέναντι στους πιστούς άλλων θρησκειών και ο βαθμός ανεκτικότητας ήταν διαφορετικός μεταξύ αυτών που γνώριζαν προσωπικά μουσουλμάνους και σ' αυτούς που δεν γνώριζαν.

Καθόλου έως μη ανεκτικοί ήταν το 57% των μαθητών- στη Θεσσαλονίκη οι μη ανεκτικοί ήταν πολλοί περισσότεροι (70%) απ' ό,τι στη Θράκη (40%)- ενώ πολύ ανεκτικοί ήταν το 24,4%.

Μετά το θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα, το ποσοστό των πολύ ανεκτικών διπλασιάστηκε (53,3%), ενώ μειώθηκαν όλες οι διαβαθμίσεις των αρνητικών στάσεων σε λιγότερο αρνητικές, κατά 20-30%.

Τα παιδιά της Θεσσαλονίκης παραδέχονται ότι, ρόλο στη γνώμη τους παίζει η εικόνα που παρουσιάζουν τα ΜΜΕ για τους μουσουλμάνους (60%), ενώ τα παιδιά της Θράκης το σχολείο. Στη Θράκη, εξάλλου, αν και οι μαθητές δηλώνουν σε ποσοστό 100% ότι γνωρίζουν τους «άλλους», δεν έχουν σχέσεις ουσιαστικής επικοινωνίας μαζί τους (γνωρίζουν το όνομά τους, αλλά δεν πήγαν ποτέ στο σπίτι τους).

"Περνούν μισή μέρα μαζί στο σχολείο, αλλά περίμεναν μία παιδαγωγική δράση για να γνωριστούν πραγματικά μεταξύ τους. Μάλιστα, μετά τη δράση, αλλάζει η αρνητική γνώμη για τους 'άλλους', από το 42% στο 26%", ανέφερε ο κ.Λιάγκης.

Τρεις μήνες μετά την εφαρμογή του προγράμματος, οι μαθητές, σε ποσοστό πάνω από 90%, το περιγράφουν, χρησιμοποιώντας λέξεις, όπως: κατανόηση, θέληση, ευαισθητοποίηση, αγάπη, δικαίωμα, συγκατάβαση, ισότητα. Το 66% θεωρεί ότι η ομαδική εργασία τούς οδήγησε σε κριτική των στάσεών τους απέναντι στον "άλλο" και χρησιμοποίησαν εκφράσεις όπως "με έκανε να σκεφτώ", "σου ανοίγει τα μάτια", "το μάθημα γίνεται πιο ευχάριστο" κ.ά.

Η θετική στάση των μαθητών προς το σχολείο αποτυπώθηκε και από τους καθηγητές: "Είπαν ότι, εάν γίνονται έτσι τα μαθήματα, θα έρχονται στο σχολείο με χαρά και ενδιαφέρον", ακόμη και για παιδιά με δυσλεξία ή παιδιά που δεν μιλούν ποτέ στην τάξη:"πρώτη φορά άκουσα τη φωνή του, να εκφράζει άποψη, να συμμετέχει".

"Τα θεατροπαιδαγωγικά προγράμματα μπορούν να συμβάλλουν στην ηθική και πολιτική διαπαιδαγώγηση των νέων σε ευαίσθητα κοινωνικά θέματα, μπορούν να τα επικοινωνήσουν με επιτυχία στο σχολείο και να ενισχύσουν την αλλαγή στάσεων και την καλλιέργεια αξιών", κατέληξε ο κ.Λιάγκης.

Οι γυναίκες αργούν περισσότερο από τους άνδρες να καταλάβουν ένα αστείο

Το χιούμορ έχει τη δική του επιστήμη. Ακόμα και στα αστεία, γυναίκες και άνδρες αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, η οποία βασίστηκε σε πειράματα και μελέτη του εγκεφάλου. Όπως διαπίστωσε, οι γυναίκες χρησιμοποιούν περισσότερη εγκεφαλική ενέργεια και χρειάζονται περισσότερο χρόνο σε σχέση με τους άνδρες για να "πιάσουν" ένα αστείο, αλλά, μόλις το καταλάβουν, το απολαμβάνουν πιο πολύ. Επιπλέον, αντίθετα, με τους άνδρες, δύσκολα θα γελάσουν με μια "κρυάδα", καθώς αναζητούν ποιότητα στο χιούμορ.

Η έρευνα έγινε από επιστήμονες του πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνιας, υπό τον καθηγητή 'Αλαν Ράις, διευθυντή του Κέντρου Διεπιστημονικών Ερευνών στις Επιστήμες του Εγκεφάλου, σύμφωνα με τους "Τάιμς του Λονδίνου". Οι ερευνητές, με τη βοήθεια μαγνητικών τομογραφιών λειτουργικού συντονισμού (fMRI), μελέτησαν τους εγκεφάλους δέκα ανδρών και δέκα γυναικών, στους οποίους έδειξαν διάφορα αστεία ή αδιάφορα καρτούν και, ανάλογα με το πόσο αστεία τους φάνηκαν, τους ζήτησαν πατήσουν ορισμένα κουμπιά.

Το πείραμα έδειξε ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν περισσότερα τμήματα του εγκεφάλου τους, ιδίως του προμετωπιαίου φλοιού (που ελέγχει την ερμηνεία του λόγου και την σε βάθος ανάλυση), από ό,τι οι άνδρες, για να "επεξεργαστούν" ένα αστείο και, παράλληλα, έχουν εκ των προτέρων λιγότερη αναμονή ότι θα το βρουν αστείο. Επίσης, όπως διαπιστώθηκε, αντιδρούν στο αστείο με μια ελαφριά χρονική υστέρηση σε σχέση με τους άνδρες, αλλά το απολαμβάνουν περισσότερο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι γυναίκες φαίνεται να προτιμούν το πιο εξεζητημένο και "σοφιστικέ" χιούμορ και χρησιμοποιούν πιο πολύπλοκες εγκεφαλικές λειτουργίες για να αναλύσουν ένα αστείο.

Από την άλλη, στους άνδρες ένα αστείο ενεργοποιεί περισσότερο, όχι τον προμετωπιαίο φλοιό, αλλά τον επικλινή πυρήνα (το τμήμα εκείνο του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην ανταμοιβή και την ευχαρίστηση). Έτσι, οι άνδρες περιμένουν εκ των προτέρων να γελάσουν με το αστείο, αλλά όταν το δουν ή το ακούσουν, μετά πέφτουν πιο απότομα σε… κατάθλιψη.

Η ομάδα του καθηγητή Ράις διεξάγει ήδη νέα πειράματα με παιδιά για να διαπιστώσει αν οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στο χιούμορ είναι γενετικές ή επηρεάζονται κυρίως από το περιβάλλον μέσω των διαφορετικών εμπειριών ανατροφής.

Έχουν εντοπισθεί αρκετές διαφορές στην χρήση του χιούμορ ανάμεσα στα δύο φύλα. Σύμφωνα με τον καθηγητή ψυχολογίας Ροντ Μάρτιν του καναδικού πανεπιστημίου του Δυτικού Οντάριο, οι άνδρες είναι πολύ πιθανότερο να χρησιμοποιήσουν "επιθετικό" και "εχθρικό" χιούμορ για να κάνουν κριτική (να "πειράξουν") ο ένας στον άλλο και να επιβάλλουν την κυριαρχική θέση τους, ενώ αντίθετα οι γυναίκες τείνουν να λένε αστεία μεταξύ τους για να διατηρήσουν τις σχέσεις τους και να νιώσουν πιο άνετα.

Επιπλέον, οι γυναίκες είναι πιο ειλικρινείς. Αν δεν "πιάνουν" ένα ανέκδοτο ή κάποιο άλλο αστείο, θα το πουν, ενώ οι άνδρες, ακόμα και αν δεν καταλαβαίνουν το αστείο, θα γελάσουν, για να μη φανούν…βλάκες. Ακόμα, αν μια γυναίκα πει ένα αστείο, οι άνδρες γύρω της είναι πιθανό να μη γελάσουν καθόλου, ενώ αν ένας άνδρας πει το ίδιο αστείο σε λίγο, οι άλλοι άνδρες είναι πολύ πιθανό να ξεκαρδιστούν στα γέλια! Τέλος, σύμφωνα και με τις απόψεις κωμικών, οι γυναίκες είναι γενικά πιο "απαιτητικές" στο χιούμορ τους και θέλουν ποιότητα στο αστείο για να γελάσουν, ενώ οι άνδρες είναι πιο εύκολο να γελάσουν με το παραμικρό - ακόμα και με κακόγουστα πράγματα.