Δεν είναι ανάγκη να χάσετε τον ύπνο σας, αλλά καλό είναι να ξέρει κανείς ότι για πρώτη φορά οι αστρονόμοι υποστηρίζουν πως πιθανότατα εκατοντάδες, μεσαίου μεγέθους (πάλι καλά!), μαύρες τρύπες δεν βρίσκονται ακίνητες στο κέντρο των γαλαξιών, όπως νόμιζαν ως τώρα, αλλά κυκλοφορούν στο δικό μας γαλαξία και καταβροχθίζουν τα πάντα στο πέρασμά τους. Το καλό νέο είναι ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η κοντινότερη στη Γη τέτοια περιφερόμενη μαύρη τρύπα βρίσκεται χιλιάδες έτη φωτός μακριά.
Σύμφωνα με τη νέα επιστημονική μελέτη, αυτές οι "αδέσποτες" μαύρες τρύπες έχουν μείνει "ορφανές" από τότε που ο γαλαξίας μας "κατάπιε" ένα σωρό άλλους μικρότερους γαλαξίες στο πέρασμα των δισεκατομμυρίων ετών της ύπαρξής του. Οι αστρονόμοι έχουν πλέον πειστεί ότι κάθε ένας από τους δισεκατομμύρια γαλαξίες στο σύμπαν διαθέτει μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του. Ακόμα πιστεύουν ότι όταν οι γαλαξίες συγκρούονται - κάτι που συμβαίνει συχνά- οι κεντρικές μαύρες τρύπες τους συγχωνεύονται.
Σύμφωνα με μια άλλη σχετική θεωρία (η οποία όμως υστερεί σε εμπειρικές παρατηρήσεις που να την επιβεβαιώνουν), οι γαλαξίες, όπως ο δικός μας, μεγαλώνουν απορροφώντας μικρότερους γαλαξίες, όπως το Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από το γαλαξία μας. Τώρα, δύο αστροφυσικοί από το Κέντρο Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν των ΗΠΑ, ο Ράιαν Ο΄Λίρι και ο Αμπραχαμ Λεμπ, υποστηρίζουν, χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ότι μερικές φορές η κεντρική μαύρη τρύπα ενός μικρού γαλαξία, ο οποίος απορροφάται από έναν μεγαλύτερο, παραμένουν ανεξάρτητες και δεν συγχωνεύονται με την μαύρη τρύπα στο κέντρο του μεγαλύτερου γαλαξία μετά τη διαγαλαξιακή σύγκρουση.
Όπως εκτιμούν, η βαρυτική αλληλεπίδραση ανάμεσα σε μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα και σε μια μικρότερη μπορεί ορισμένες φορές να σπρώξει τη δεύτερη μαύρη τρύπα μακριά από το γαλαξιακό της κέντρο. Αυτή η "αποδιωγμένη" μαύρη τρύπα εκτιμάται ότι δεν κινείται αρκετά γρήγορα για να ξεφύγει εντελώς από τη βαρύτητα του νέου μεγαλύτερου γαλαξία που στο μεταξύ θα έχει σχηματιστεί, γι' αυτό θα βρίσκεται κάπου στην περιφέρειά του. Θα κινείται όμως αρκετά πιο γρήγορα από τα γύρω της άστρα, κάτι που μπορεί να την κάνει ανιχνεύσιμη μελλοντικά.
Οι δύο επιστήμονες υπολογίζουν, όπως αναφέρουν σε εργασία τους στο επόμενο τεύχος του αστρονομικού περιοδικού "Monthly Notice" της βρετανικής Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρίας, ότι μπορεί να υπάρχουν εκατοντάδες τέτοιες περιπλανώμενες μαύρες τρύπες στην περιφέρεια του γαλαξία μας (η κάθε μια με μάζα 1.000 - 100.000 ήλιων), που αποτελούν απομεινάρια του μακρινού και ταραγμένου παρελθόντος του γαλαξία μας.
Οι μαύρες τρύπες είναι αόρατες, αλλά μπορούν να γίνουν αντιληπτές από την ύλη που "καταβροχθίζουν" γύρω τους. Μια άλλη νέα επιστημονική έρευνα διαπίστωσε ότι η ύλη και η ενέργεια εξαφανίζονται χωρίς ίχνος στο κέντρο του δικού μας γαλαξία, παρέχοντας την καλύτερη μέχρι τώρα ένδειξη ότι μια μαύρη τρύπα βρίσκεται όντως εκεί.
Η απορρόφηση της ύλης από μια μαύρη τρύπα είναι ταξίδι χωρίς επιστροφή. Μόλις η ύλη διασχίσει τις παρυφές της τρύπας, τον λεγόμενο "ορίζοντα γεγονότων", δεν μπορεί ξανά να δραπετεύσει. Η νέα μελέτη, από το Καναδικό Ινστιτούτο Θεωρητικής Αστροφυσικής, με επικεφαλής τον 'Αβερι Μπρόντερικ, μελέτησε στοιχεία υπέρυθρων και ραδιο-παρατηρήσεων από το κέντρο του γαλαξία μας και βρήκε τις ισχυρότερες μέχρι ενδείξεις ότι όντως υπάρχει ένας ορίζοντας γεγονότων εκεί, άρα και μια μαύρη τρύπα που απορροφά συνεχώς ύλη και ενέργεια.
'Αλλοι επιστήμονες πάντως σχολίασαν ότι παρά τα νέα στοιχεία, ακόμα δεν είναι δυνατό να ισχυριστούν οι επιστήμονες ότι όντως αποδείχτηκε η ύπαρξη μιας μαύρης τρύπας στο γαλαξιακό κέντρο πέραν κάθε αμφιβολίας. Μια εναλλακτική περίπτωση θα ήταν, αντί για μαύρη τρύπα, όπως δήλωσε ο Μίτσελ Μπέγκελμαν του πανεπιστημίου του Κολοράντο-Μπούλντερ, σύμφωνα με το New Scientist, η ύπαρξη μιας "σκουλικότρυπας" που συνδέει μια περιοχή του σύμπαντος με μια άλλη και η οποία συλλέγει ύλη και ενέργεια από το κέντρο του γαλαξία μας για να τη μεταφέρει κάπου αλλού.
Apr 22, 2009
Ο δείκτης νοημοσύνης συνδέεται με την ικανότητα πλουτισμού
Οι εξυπνότεροι άνθρωποι είναι πιο ικανοί στο να κερδίζουν περισσότερα χρήματα και στη συνέχεια να τα διαχειρίζονται πιο σωστά, σύμφωνα με μια νέα βρετανική έρευνα, που επιβεβαιώνει την ευρύτερη λαϊκή αντίληψη ότι οι άνθρωποι με περισσότερο «μυαλό» κάνουν καλύτερες επιλογές και έτσι πλουτίζουν ευκολότερα στη ζωή τους.
Η έρευνα, που βασίστηκε στη μελέτη υποψήφιων...οδηγών νταλίκας, έγινε από τη Σχολή Οικονομικών του πανεπιστημίου Κέμπριτζ, υπό τον καθηγητή 'Αλντο Ρουστιτσίνι, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, σύμφωνα με την ηλεκτρονική υπηρεσία Live Science. Μέχρι τώρα η υψηλότερη νοημοσύνη θεωρείτο ως συμπληρωματικός παράγων που συμβάλλει στην οικονομική επιτυχία του ατόμου, όμως - κατά τον Ρουτσιστίνι- η νέα έρευνα έρχεται να βεβαιώσει ότι η νοημοσύνη είναι καθοριστικός παράγων και όχι απλώς συμπληρωματικός.
Η επίμαχη έρευνα έρχεται σε σύγκρουση με την ακριβώς αντίθετη διαπίστωση από μια πρόσφατη αμερικανική έρευνα, ότι τα άτομα με χαμηλότερο του μέσου όρου δείκτη νοημοσύνης είναι κατά μέσο όρο το ίδιο πλούσιοι με όσους έχουν υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης - με μια σημαντική όμως προϋπόθεση: ότι ζουν σε παρόμοιες συνθήκες. Επιπλέον, το δείγμα της βρετανικής έρευνας (1.000 υποψήφιοι φορτηγατζήδες) θα μπορούσε να μην θεωρηθεί αντιπροσωπευτικό για το σύνολο του πληθυσμού.
Σύμφωνα με τη βρετανική έρευνα, «το μυαλό μπορεί να κάνει κάποιον πλούσιο», αν του δοθεί η ευκαιρία. Όπως υποστηρίζει, όσοι είναι λιγότερο έξυπνοι, απλώς συχνά σπαταλούν αυτές τις ευκαιρίες, γιατί δεν μπορούν να πάρουν τις κατάλληλες αποφάσεις, που σταδιακά θα τους κάνουν πιο πλούσιους.
Οι βρετανοί ερευνητές συνδύασαν γραπτά τεστ νοημοσύνης και άλλα πολύπλοκα κοινωνικά πειράματα για να ελέγξουν την ικανότητα των ανθρώπων να παίρνουν πολύπλοκες οικονομικές αποφάσεις. Όπως προέκυψε, όσοι έχουν υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης, τείνουν να είναι καλύτεροι στην αξιολόγηση των οικονομικών και άλλων κινδύνων, στο να προβλέπουν τη συμπεριφορά των άλλων ανθρώπων και στο να προγραμματίζουν έγκαιρα τις κινήσεις τους μέσα σε ένα πολύπλοκο περιβάλλον, όπου συνεχώς έχει κανείς να διαλέξει ανάμεσα σε πολλές εναλλακτικές επιλογές. Αντίθετα, όσοι έχουν χαμηλότερο IQ, φαίνεται πως δυσκολεύονται να πάρουν σωστές οικονομικές αποφάσεις.
Οι ερευνητές προτείνουν ότι η πολιτεία πρέπει να πάρει υπόψη της αυτή τη διαπίστωση και να ενθαρρύνει τη βελτίωση της νοημοσύνης με πρόσθετα εκπαιδευτικά προγράμματα, ώστε να εξομαλύνει τις κοινωνικές ανισότητες και να αυξήσει το συνολικό εθνικό πλούτο.
Η έρευνα, που βασίστηκε στη μελέτη υποψήφιων...οδηγών νταλίκας, έγινε από τη Σχολή Οικονομικών του πανεπιστημίου Κέμπριτζ, υπό τον καθηγητή 'Αλντο Ρουστιτσίνι, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, σύμφωνα με την ηλεκτρονική υπηρεσία Live Science. Μέχρι τώρα η υψηλότερη νοημοσύνη θεωρείτο ως συμπληρωματικός παράγων που συμβάλλει στην οικονομική επιτυχία του ατόμου, όμως - κατά τον Ρουτσιστίνι- η νέα έρευνα έρχεται να βεβαιώσει ότι η νοημοσύνη είναι καθοριστικός παράγων και όχι απλώς συμπληρωματικός.
Η επίμαχη έρευνα έρχεται σε σύγκρουση με την ακριβώς αντίθετη διαπίστωση από μια πρόσφατη αμερικανική έρευνα, ότι τα άτομα με χαμηλότερο του μέσου όρου δείκτη νοημοσύνης είναι κατά μέσο όρο το ίδιο πλούσιοι με όσους έχουν υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης - με μια σημαντική όμως προϋπόθεση: ότι ζουν σε παρόμοιες συνθήκες. Επιπλέον, το δείγμα της βρετανικής έρευνας (1.000 υποψήφιοι φορτηγατζήδες) θα μπορούσε να μην θεωρηθεί αντιπροσωπευτικό για το σύνολο του πληθυσμού.
Σύμφωνα με τη βρετανική έρευνα, «το μυαλό μπορεί να κάνει κάποιον πλούσιο», αν του δοθεί η ευκαιρία. Όπως υποστηρίζει, όσοι είναι λιγότερο έξυπνοι, απλώς συχνά σπαταλούν αυτές τις ευκαιρίες, γιατί δεν μπορούν να πάρουν τις κατάλληλες αποφάσεις, που σταδιακά θα τους κάνουν πιο πλούσιους.
Οι βρετανοί ερευνητές συνδύασαν γραπτά τεστ νοημοσύνης και άλλα πολύπλοκα κοινωνικά πειράματα για να ελέγξουν την ικανότητα των ανθρώπων να παίρνουν πολύπλοκες οικονομικές αποφάσεις. Όπως προέκυψε, όσοι έχουν υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης, τείνουν να είναι καλύτεροι στην αξιολόγηση των οικονομικών και άλλων κινδύνων, στο να προβλέπουν τη συμπεριφορά των άλλων ανθρώπων και στο να προγραμματίζουν έγκαιρα τις κινήσεις τους μέσα σε ένα πολύπλοκο περιβάλλον, όπου συνεχώς έχει κανείς να διαλέξει ανάμεσα σε πολλές εναλλακτικές επιλογές. Αντίθετα, όσοι έχουν χαμηλότερο IQ, φαίνεται πως δυσκολεύονται να πάρουν σωστές οικονομικές αποφάσεις.
Οι ερευνητές προτείνουν ότι η πολιτεία πρέπει να πάρει υπόψη της αυτή τη διαπίστωση και να ενθαρρύνει τη βελτίωση της νοημοσύνης με πρόσθετα εκπαιδευτικά προγράμματα, ώστε να εξομαλύνει τις κοινωνικές ανισότητες και να αυξήσει το συνολικό εθνικό πλούτο.
Apr 13, 2009
Η διαιώνιση της φτώχειας και της ανισότητας οφείλεται και στον εγκέφαλο
Η φτώχεια φέρνει άγχος, αυτό επηρεάζει ιδιαίτερα δύο περιοχές του εγκεφάλου και μειώνει έτσι την ικανότητα της μνήμης των παιδιών, πράγμα που δυσκολεύει τη μάθησή τους, με συνέπεια, όταν μεγαλώσουν, να υστερούν από πλευράς γνώσεων και η φτώχειά τους να αναπαράγεται. Αυτός, με δύο λόγια, είναι ο φαύλος κύκλος, που συμβάλλει, μαζί με άλλους παράγοντες ασφαλώς, στο να διαιωνίζεται η κοινωνική ανισότητα, σύμφωνα με νέα έρευνα νευροεπιστημόνων.
Για πρώτη φορά, πριν τρία χρόνια, η Μάρθα Φαράχ του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, έδειξε ότι η εν ενεργεία μνήμη (working memory) των φτωχών παιδιών έχει μικρότερη ικανότητα κατά μέσο όσο σε σχέση με την αντίστοιχη μνήμη των παιδιών της μεσαίας τάξης. Το συγκεκριμένο είδος μνήμης αφορά την ικανότητα του ατόμου να διακρατεί πληροφορίες για τρέχουσα (βραχυπρόθεσμη) χρήση, π.χ. έναν τηλεφωνικό αριθμό. Η ικανότητα αυτή θεωρείται ζωτική για πολλές δραστηριότητες, ειδικά εκπαιδευτικές, όπως η εκμάθηση ξένων γλωσσών, η ανάγνωση, η επίλυση προβλημάτων κ.α.
Μετά από αυτή την ανακάλυψη, έρχεται τώρα μια νέα μελέτη, των Γκάρι Έβανς και Μισέλ Σάμπεργκ του πανεπιστημίου Κορνέλ, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον "Εκόνομιστ", για να ρίξει περαιτέρω φως στο φαινόμενο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μειωμένη ικανότητα της εν ενεργεία μνήμης των φτωχών, σχεδόν σίγουρα αποτελεί συνέπεια του αυξημένου άγχους που έχουν λόγω της ανατροφής τους σε ένα περιβάλλον γεμάτο στερήσεις, ένταση και μειωμένα ερεθίσματα, πράγμα που επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου.
Μελετώντας μεγάλη ομάδα εθελοντών, με βάση μια σειρά δείκτες του άγχους (πίεση αίματος, επίπεδα ορμονών του στρες, σωματικό βάρος κ.α.), οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι τα φτωχά παιδιά έχουν όντως βιώσει επί χρόνια αυξημένα επίπεδα άγχους κατά την ανάπτυξή τους σε σχέση με τα παιδιά της μεσαίας τάξης.
Όσα παιδιά έχουν περάσει όλη τη ζωή τους στη φτώχεια, μπορούν κατά μέσο όρο να κρατήσουν 8,5 αντικείμενα στη μνήμη τους οποιαδήποτε στιγμή, έναντι 9,4 αντικειμένων ενός παιδιού μεσαίας τάξης, ενώ όσα παιδιά είχαν μικτές οικονομικές και κοινωνικές εμπειρίες, βρίσκονται κάπου στη μέση. Με μια σειρά άλλων τεστ, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι η αυτή η διαφορά προκαλείται από τα διαφορετικά επίπεδα συσσωρευμένου άγχους και από τίποτε άλλο.
'Αλλες έρευνες, σε ζώα και ανθρώπους, έχουν δείξει ήδη ότι το αυξημένο στρες μεταβάλλει το επίπεδο και τη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, των χημικών ουσιών δηλαδή που μεταφέρουν σήματα-πληροφορίες μεταξύ των νευρικών κυττάρων. Το στρες επίσης έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει την ικανότητα αναγέννησης των νευρώνων στον εγκέφαλο, ενώ -το σημαντικότερο όλων- συρρικνώνει τον όγκο του προμετωπιαίου φλοιού και του ιπποκάμπου, δηλαδή των κατ' εξοχήν εγκεφαλικών περιοχών που σχετίζονται με τη μνήμη και τη νόηση.
Οι επιπτώσεις αυτές στον εγκέφαλο σημαίνουν ότι τα φτωχά παιδιά μαθαίνουν δυσκολότερα, συνεπώς δεν είναι παράξενο που συχνά τα πάνε χειρότερα στο σχολείο και, όχι σπάνια, αδυνατούν, όταν μεγαλώσουν, να σπάσουν πια τις αλυσίδες της φτώχειας.
Το άγχος που βιώνουν οι φτωχοί, πηγάζει κυρίως από το γεγονός ότι βρίσκονται στον "πάτο" της κοινωνικής και οικονομικής κλίμακας. Όπως έδειξαν έρευνες του σερ Μάικλ Μάρμοτ από το Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου (UCL) και άλλων μετέπειτα ερευνητών, οι άνθρωποι στο κατώτερο μέρος της κοινωνικοοικονομικής ιεραρχίας βιώνουν πολύ περισσότερο στρες στην καθημερινή ζωή τους σε σχέση με όσους βρίσκονται στην κορυφή - και οι συνέπειες είναι ορατές στην υγεία τους.
Για πρώτη φορά, πριν τρία χρόνια, η Μάρθα Φαράχ του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, έδειξε ότι η εν ενεργεία μνήμη (working memory) των φτωχών παιδιών έχει μικρότερη ικανότητα κατά μέσο όσο σε σχέση με την αντίστοιχη μνήμη των παιδιών της μεσαίας τάξης. Το συγκεκριμένο είδος μνήμης αφορά την ικανότητα του ατόμου να διακρατεί πληροφορίες για τρέχουσα (βραχυπρόθεσμη) χρήση, π.χ. έναν τηλεφωνικό αριθμό. Η ικανότητα αυτή θεωρείται ζωτική για πολλές δραστηριότητες, ειδικά εκπαιδευτικές, όπως η εκμάθηση ξένων γλωσσών, η ανάγνωση, η επίλυση προβλημάτων κ.α.
Μετά από αυτή την ανακάλυψη, έρχεται τώρα μια νέα μελέτη, των Γκάρι Έβανς και Μισέλ Σάμπεργκ του πανεπιστημίου Κορνέλ, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον "Εκόνομιστ", για να ρίξει περαιτέρω φως στο φαινόμενο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μειωμένη ικανότητα της εν ενεργεία μνήμης των φτωχών, σχεδόν σίγουρα αποτελεί συνέπεια του αυξημένου άγχους που έχουν λόγω της ανατροφής τους σε ένα περιβάλλον γεμάτο στερήσεις, ένταση και μειωμένα ερεθίσματα, πράγμα που επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου.
Μελετώντας μεγάλη ομάδα εθελοντών, με βάση μια σειρά δείκτες του άγχους (πίεση αίματος, επίπεδα ορμονών του στρες, σωματικό βάρος κ.α.), οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι τα φτωχά παιδιά έχουν όντως βιώσει επί χρόνια αυξημένα επίπεδα άγχους κατά την ανάπτυξή τους σε σχέση με τα παιδιά της μεσαίας τάξης.
Όσα παιδιά έχουν περάσει όλη τη ζωή τους στη φτώχεια, μπορούν κατά μέσο όρο να κρατήσουν 8,5 αντικείμενα στη μνήμη τους οποιαδήποτε στιγμή, έναντι 9,4 αντικειμένων ενός παιδιού μεσαίας τάξης, ενώ όσα παιδιά είχαν μικτές οικονομικές και κοινωνικές εμπειρίες, βρίσκονται κάπου στη μέση. Με μια σειρά άλλων τεστ, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι η αυτή η διαφορά προκαλείται από τα διαφορετικά επίπεδα συσσωρευμένου άγχους και από τίποτε άλλο.
'Αλλες έρευνες, σε ζώα και ανθρώπους, έχουν δείξει ήδη ότι το αυξημένο στρες μεταβάλλει το επίπεδο και τη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, των χημικών ουσιών δηλαδή που μεταφέρουν σήματα-πληροφορίες μεταξύ των νευρικών κυττάρων. Το στρες επίσης έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει την ικανότητα αναγέννησης των νευρώνων στον εγκέφαλο, ενώ -το σημαντικότερο όλων- συρρικνώνει τον όγκο του προμετωπιαίου φλοιού και του ιπποκάμπου, δηλαδή των κατ' εξοχήν εγκεφαλικών περιοχών που σχετίζονται με τη μνήμη και τη νόηση.
Οι επιπτώσεις αυτές στον εγκέφαλο σημαίνουν ότι τα φτωχά παιδιά μαθαίνουν δυσκολότερα, συνεπώς δεν είναι παράξενο που συχνά τα πάνε χειρότερα στο σχολείο και, όχι σπάνια, αδυνατούν, όταν μεγαλώσουν, να σπάσουν πια τις αλυσίδες της φτώχειας.
Το άγχος που βιώνουν οι φτωχοί, πηγάζει κυρίως από το γεγονός ότι βρίσκονται στον "πάτο" της κοινωνικής και οικονομικής κλίμακας. Όπως έδειξαν έρευνες του σερ Μάικλ Μάρμοτ από το Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου (UCL) και άλλων μετέπειτα ερευνητών, οι άνθρωποι στο κατώτερο μέρος της κοινωνικοοικονομικής ιεραρχίας βιώνουν πολύ περισσότερο στρες στην καθημερινή ζωή τους σε σχέση με όσους βρίσκονται στην κορυφή - και οι συνέπειες είναι ορατές στην υγεία τους.
Νέες προκλήσεις για πιστούς και άθεους
Η ραγδαία αύξηση των μελετών και των επιστημονικών ερευνών που αφορούν τον εγκέφαλο, αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα των τελευταίων χρόνων και ο αντίκτυπος είναι αισθητός σε άλλες επιστήμες και σε άλλα πεδία της γνώσης και της ανθρώπινης ζωής, από την ψυχολογία μέχρι την οικονομία και τη θρησκεία.
Έτσι, μεταξύ άλλων, τα τελευταία χρόνια έχει αναθερμανθεί η παλαιά διαμάχη επιστήμης και θρησκείας με αιχμή το μείζον ερώτημα: Υπάρχει Θεός; Είναι η πραγματικότητα αυτό που βλέπουμε; Υπάρχει μια πνευματική επικράτεια, αόρατη συνήθως σε μας; Η πιο πρόσφατη και ενδιαφέρουσα εξέλιξη είναι οι διαφοροποιήσεις στο "μέτωπο" του επιστημονικού κόσμου, κυρίως στο χώρο των νευροεπιστημών, ο οποίος κάθε άλλο παρά αρραγής εμφανίζεται, με συνέπεια να τροφοδοτεί με επιχειρήματα και τις δύο πλευρές.
Με αιχμή του δόρατος το βρετανό βιολόγο Ρίτσαρντ Ντόκινς, συγγραφέα, μεταξύ άλλων βιβλίων, του μπεστ-σέλερ "Η αυταπάτη του Θεού", μια ομάδα επιστημόνων και λοιπών διανοουμένων (όπως ο Ντάνιελ Ντένετ, ο Κρίστοφερ Χίτσενς κ.α.) εκπροσωπούν ένα σύγχρονο και μαχητικό υλισμό, που θεωρεί ανύπαρκτη - αν όχι γελοία- την ύπαρξη ενός πνεύματος ξέχωρου από την ύλη και το σώμα. Συνοπτικά, οι ρητά αυτοπροσδιοριζόμενοι ως άθεοι επιστήμονες, θεωρούν ότι τα πάντα πηγάζουν από την κίνηση των ατόμων της ύλης και από τα γονίδια, ενώ η συμπεριφορά καθορίζεται από τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου, οι νευρώνες του οποίου δημιουργούν τη συνείδηση σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου.
Η ελεύθερη βούληση είναι ουσιαστικά μια αυταπάτη, καθώς οι άνθρωποι ωθούνται βασικά από τις προϋπάρχουσες βιολογικές-εγκεφαλικές προδιαγραφές της εξέλιξης να κάνουν αυτό ή εκείνο το πράγμα. Η θρησκεία, λένε, δεν είναι παρά μια κοινωνική σύμβαση, χρήσιμη για την εξουσιαστική ελίτ και για την ψυχική ανακούφιση των μαζών από τα υπαρξιακά άγχη - αν δεν είναι ένα ατύχημα κι ένα επικίνδυνο λάθος που μόνο δεινά φέρνει στην ανθρωπότητα (πολέμους, βία, τρομοκρατία κλπ).
Σύμφωνα με αυτό το επιστημονικό σκεπτικό, οι άνθρωποι κατασκευάζουν θρησκευτικές πεποιθήσεις, επειδή οι εγκέφαλοί τους έχουν διαχρονικά εξελιχθεί έτσι ώστε να ακολουθούν τα συστήματα πεποιθήσεων και τις ιδεολογίες του περιβάλλοντός τους. Σε αυτό το μήκος κύματος, ορισμένοι επιστήμονες τονίζουν ότι αρκετά πειράματα στον τομέα των νευροεπιστημών έχουν πλέον δείξει πως αρκεί μια ηλεκτρομαγνητική διέγερση (από ένα ειδικό κράνος) ορισμένων σημείων του εγκεφάλου για να αρχίσουν οι εθελοντές, χωρίς να το επιδιώκουν συνειδητά, να αισθάνονται μυστικιστικές και πνευματικές εμπειρίες, να μιλάνε με το Θεό κ.α.
Έτσι, οι ραγδαίες εξελίξεις στη γενετική και ακόμα περισσότερο στις νευροεπιστήμες που μελετούν τον εγκέφαλο και το νου, τείνουν, κατά την τελευταία δεκαετία, να ενισχύσουν την αντίληψη ότι τελικά όλα είναι υλικά, ότι το πνεύμα είναι νεκρό (και ο Θεός μαζί του?) και ότι τίποτε δεν επιζεί μετά το θάνατο του σώματος.
Η πρόκληση του "νευρωνικού βουδισμού"
Όπως η "Καταγωγή των Ειδών" του Δαρβίνου τον 19ο αιώνα, πέρα από μια επιστημονική επανάσταση, άλλαξε δραματικά τις κοινωνικές και προσωπικές αντιλήψεις της ανθρωπότητας και όπως η θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν επηρέασε σημαντικά τη σύγχρονη τέχνη μετά τις αρχές του 20ού αιώνα, έτσι και τώρα, στην αρχή του 21ού αιώνα, διαφαίνεται ότι η εξελισσόμενη επανάσταση της νευροεπιστήμης έχει τη δυνατότητα να δράσει καταλυτικά, όχι μόνο στο χώρο της επιστήμης, αλλά γενικότερα στον τρόπο που οι άνθρωποι βλέπουν τους εαυτούς τους και τον κόσμο γύρω τους.
Όπως έγραψε ο Ντέηβιντ Μπρουκς σε ένα σημαντικό άρθρο στους New York Times (με τίτλο "Οι νευρωνικοί βουδιστές"), στην πραγματικότητα η περί αθεϊσμού διαμάχη τελικά δεν θα υποσκάψει την πίστη στο Θεό γενικά, αλλά το πολύ - πολύ να υποσκάψει την πίστη στον προσωπικό Θεό της Βίβλου, στον οποίο πιστεύουν -ο καθένας με τον τρόπο του- Χριστιανοί, Εβραίοι και Μουσουλμάνοι, δηλαδή οι μονοθεϊστικές θρησκείες.
Το κλειδί -και το μεγάλο οχυρό κατά του υλισμού- βρίσκεται στο μείζον μυστήριο της συνείδησης. Όλο και περισσότεροι νευροεπιστήμονες, με την υποστήριξη διαφόρων πειραμάτων, σκιαγραφούν σταδιακά μια άλλη εικόνα: ο εγκέφαλος φαίνεται πια όλο και λιγότερο σαν μια ψυχρή μηχανή που κάνει αδιάκοπους υπολογισμούς όπως ένα κομπιούτερ. Αντίθετα, το νόημα, η πίστη, η θέληση και κυρίως η συνείδηση φαίνεται να ξεπηδούν μυστηριωδώς από τα κυκλώματα των εγκεφαλικών νευρώνων. Τα συναισθήματα παίζουν καθοριστικό ρόλο στη νοημοσύνη, ενώ η αγάπη είναι ζωτική για την ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Από την άλλη, τα γονίδια δεν φαίνεται να είναι απλώς εγωιστικά, όπως ακράδαντα πιστεύει ο Ντόκινς, αλλά αντίθετα οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ενστικτωδώς φαίνεται πως έχουν βαθειά ηθικά αισθήματα, όπως η δικαιοσύνη, η στοργή κ.α. Τελικά, αρκετοί επιστήμονες αρχίζουν να εκτιμούν όλο και πιο πολύ τις υπερβατικές πνευματικές εμπειρίες και να μην τις θεωρούν απλώς αυταπάτη. Ο νους, όπως έχουν δείξει διάφορα πειράματα, φαίνεται πως έχει την ικανότητα να υπερβαίνει τον εαυτό του και να συγχωνεύεται με μια ανώτερη παρουσία (που πολλοί ονομάζουν Θεό), η οποία γίνεται αντιληπτή ως πιο πραγματική από την καθημερινή υλική πραγματικότητα.
Επιστήμονες που ανήκουν σε αυτό το νέο ρεύμα επιστήμης, είναι, μεταξύ άλλων, οι Andrew Newberg, Daniel Siegel, Michael Gazzaniga, Jonathan Haidt, Antonio Damasio, Marc Hauser κ.α., τα πειράματα και τα βιβλία των οποίων επηρεάζουν πλέον όλο και περισσότερο το δημόσιο διάλογο. Με δεδομένο ότι από όλες τις θρησκείες, αυτή που δέχεται μια ανώτερη πραγματικότητα, αλλά δεν την ταυτίζει με ένα προσωπικό Θεό, είναι κατ' εξοχήν ο βουδισμός, το νέο επιστημονικό ρεύμα, σύμφωνα με τον Μπρουκς, θα μπορούσε να αποκληθεί νευρωνικός βουδισμός.
Τι πρεσβεύουν
Ποιές είναι όμως οι βασικές αντιλήψεις του νέου ρεύματος;
Πρώτον, ο εαυτός δεν είναι μια σταθερή και λίγο-πολύ μόνιμη οντότητα, αλλά μια δυναμική διαδικασία αλληλεξαρτώμενων σχέσεων.
Δεύτερον, κάτω από την επιφάνεια των διαφόρων θρησκειών, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν κοινές ηθικές αντιλήψεις, αξίες και ενοράσεις.
Τρίτον, οι άνθρωποι έχουν τον κατάλληλο "εξοπλισμό" για να βιώνουν το ιερό και να έχουν εμπειρίες πνευματικής ανάτασης, στη διάρκεια των οποίων ξεπερνούν στα στενά σύνορα του εαυτού τους και πλημμυρίζουν από αγάπη για τον υπόλοιπο κόσμο.
Τέταρτο, ο Θεός μπορεί καλύτερα να γίνει αντιληπτός ως η φύση αυτού που βιώνει ο άνθρωπος κατά τις ανωτέρω στιγμές και θα μπορούσε να θεωρηθεί ως "το άγνωστο σύνολο όλων όσων υπάρχουν".
Όπως παρατηρεί ο Μπρουκς στο άρθρο του περί "Νευρωνικών βουδιστών", είναι ευκολότερο για τον Ντόκινς και τους υπόλοιπους μαχητικούς άθεους να επιτίθενται κατά του προσωπικού Θεού στο όνομα της επιστήμης, αλλά θα αποδειχτεί πολύ δυσκολότερο να κάνουν το ίδιο κατά των επιστημόνων συναδέλφων τους (κυρίως των νευροεπιστημόνων), οι πεποιθήσεις των οποίων εν μέρει επικαλύπτονται με το βουδισμό και οι οποίοι, αν και όντως θεωρούν τις θρησκείες πολιτιστικά κατασκευάσματα χτισμένα πάνω στα κοινά χαρακτηριστικά της ανθρωπότητας, σέβονται την αίσθηση του ιερού και το μυστήριο της συνείδησης.
Έτσι, την ίδια στιγμή που ο νέος επιστημονικός αθεϊσμός κάνει μεγάλο "θόρυβο", με απρόσμενο τρόπο, άλλοι επιστήμονες βρίσκουν κοινό έδαφος με το μυστικισμό και την πνευματικότητα του νου, δίνοντας έμφαση στην έμφυτη υπερβατικότητα του ανθρώπινου νου, αλλά όχι στο θείο νόμο ή την άνωθεν αποκάλυψη. Το σκηνικό γίνεται, λοιπόν, όλο και πιο περίπλοκο και τα επόμενα χρόνια, από τη μια οι πιστοί θα πρέπει να υπερασπίζονται την πίστη τους σε ένα προσωπικό Θεό, ενώ παράλληλα οι επιστήμονες θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν μεταξύ τους τι σημαίνουν τα ευρήματά τους στο βασίλειο του νου, αναφορικά με την ύπαρξη ή όχι μιας άλλης πραγματικότητας, πέρα από αυτήν που βλέπουν καθημερινά τα μάτια μας. Εν κατακλείδι, ο "νευρωνικός βουδισμός" μπορεί να υποσκάψει μελλοντικά την πίστη σε ένα Θεό, αλλά όχι στο επέκεινα.
Έτσι, μεταξύ άλλων, τα τελευταία χρόνια έχει αναθερμανθεί η παλαιά διαμάχη επιστήμης και θρησκείας με αιχμή το μείζον ερώτημα: Υπάρχει Θεός; Είναι η πραγματικότητα αυτό που βλέπουμε; Υπάρχει μια πνευματική επικράτεια, αόρατη συνήθως σε μας; Η πιο πρόσφατη και ενδιαφέρουσα εξέλιξη είναι οι διαφοροποιήσεις στο "μέτωπο" του επιστημονικού κόσμου, κυρίως στο χώρο των νευροεπιστημών, ο οποίος κάθε άλλο παρά αρραγής εμφανίζεται, με συνέπεια να τροφοδοτεί με επιχειρήματα και τις δύο πλευρές.
Με αιχμή του δόρατος το βρετανό βιολόγο Ρίτσαρντ Ντόκινς, συγγραφέα, μεταξύ άλλων βιβλίων, του μπεστ-σέλερ "Η αυταπάτη του Θεού", μια ομάδα επιστημόνων και λοιπών διανοουμένων (όπως ο Ντάνιελ Ντένετ, ο Κρίστοφερ Χίτσενς κ.α.) εκπροσωπούν ένα σύγχρονο και μαχητικό υλισμό, που θεωρεί ανύπαρκτη - αν όχι γελοία- την ύπαρξη ενός πνεύματος ξέχωρου από την ύλη και το σώμα. Συνοπτικά, οι ρητά αυτοπροσδιοριζόμενοι ως άθεοι επιστήμονες, θεωρούν ότι τα πάντα πηγάζουν από την κίνηση των ατόμων της ύλης και από τα γονίδια, ενώ η συμπεριφορά καθορίζεται από τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου, οι νευρώνες του οποίου δημιουργούν τη συνείδηση σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου.
Η ελεύθερη βούληση είναι ουσιαστικά μια αυταπάτη, καθώς οι άνθρωποι ωθούνται βασικά από τις προϋπάρχουσες βιολογικές-εγκεφαλικές προδιαγραφές της εξέλιξης να κάνουν αυτό ή εκείνο το πράγμα. Η θρησκεία, λένε, δεν είναι παρά μια κοινωνική σύμβαση, χρήσιμη για την εξουσιαστική ελίτ και για την ψυχική ανακούφιση των μαζών από τα υπαρξιακά άγχη - αν δεν είναι ένα ατύχημα κι ένα επικίνδυνο λάθος που μόνο δεινά φέρνει στην ανθρωπότητα (πολέμους, βία, τρομοκρατία κλπ).
Σύμφωνα με αυτό το επιστημονικό σκεπτικό, οι άνθρωποι κατασκευάζουν θρησκευτικές πεποιθήσεις, επειδή οι εγκέφαλοί τους έχουν διαχρονικά εξελιχθεί έτσι ώστε να ακολουθούν τα συστήματα πεποιθήσεων και τις ιδεολογίες του περιβάλλοντός τους. Σε αυτό το μήκος κύματος, ορισμένοι επιστήμονες τονίζουν ότι αρκετά πειράματα στον τομέα των νευροεπιστημών έχουν πλέον δείξει πως αρκεί μια ηλεκτρομαγνητική διέγερση (από ένα ειδικό κράνος) ορισμένων σημείων του εγκεφάλου για να αρχίσουν οι εθελοντές, χωρίς να το επιδιώκουν συνειδητά, να αισθάνονται μυστικιστικές και πνευματικές εμπειρίες, να μιλάνε με το Θεό κ.α.
Έτσι, οι ραγδαίες εξελίξεις στη γενετική και ακόμα περισσότερο στις νευροεπιστήμες που μελετούν τον εγκέφαλο και το νου, τείνουν, κατά την τελευταία δεκαετία, να ενισχύσουν την αντίληψη ότι τελικά όλα είναι υλικά, ότι το πνεύμα είναι νεκρό (και ο Θεός μαζί του?) και ότι τίποτε δεν επιζεί μετά το θάνατο του σώματος.
Η πρόκληση του "νευρωνικού βουδισμού"
Όπως η "Καταγωγή των Ειδών" του Δαρβίνου τον 19ο αιώνα, πέρα από μια επιστημονική επανάσταση, άλλαξε δραματικά τις κοινωνικές και προσωπικές αντιλήψεις της ανθρωπότητας και όπως η θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν επηρέασε σημαντικά τη σύγχρονη τέχνη μετά τις αρχές του 20ού αιώνα, έτσι και τώρα, στην αρχή του 21ού αιώνα, διαφαίνεται ότι η εξελισσόμενη επανάσταση της νευροεπιστήμης έχει τη δυνατότητα να δράσει καταλυτικά, όχι μόνο στο χώρο της επιστήμης, αλλά γενικότερα στον τρόπο που οι άνθρωποι βλέπουν τους εαυτούς τους και τον κόσμο γύρω τους.
Όπως έγραψε ο Ντέηβιντ Μπρουκς σε ένα σημαντικό άρθρο στους New York Times (με τίτλο "Οι νευρωνικοί βουδιστές"), στην πραγματικότητα η περί αθεϊσμού διαμάχη τελικά δεν θα υποσκάψει την πίστη στο Θεό γενικά, αλλά το πολύ - πολύ να υποσκάψει την πίστη στον προσωπικό Θεό της Βίβλου, στον οποίο πιστεύουν -ο καθένας με τον τρόπο του- Χριστιανοί, Εβραίοι και Μουσουλμάνοι, δηλαδή οι μονοθεϊστικές θρησκείες.
Το κλειδί -και το μεγάλο οχυρό κατά του υλισμού- βρίσκεται στο μείζον μυστήριο της συνείδησης. Όλο και περισσότεροι νευροεπιστήμονες, με την υποστήριξη διαφόρων πειραμάτων, σκιαγραφούν σταδιακά μια άλλη εικόνα: ο εγκέφαλος φαίνεται πια όλο και λιγότερο σαν μια ψυχρή μηχανή που κάνει αδιάκοπους υπολογισμούς όπως ένα κομπιούτερ. Αντίθετα, το νόημα, η πίστη, η θέληση και κυρίως η συνείδηση φαίνεται να ξεπηδούν μυστηριωδώς από τα κυκλώματα των εγκεφαλικών νευρώνων. Τα συναισθήματα παίζουν καθοριστικό ρόλο στη νοημοσύνη, ενώ η αγάπη είναι ζωτική για την ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Από την άλλη, τα γονίδια δεν φαίνεται να είναι απλώς εγωιστικά, όπως ακράδαντα πιστεύει ο Ντόκινς, αλλά αντίθετα οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ενστικτωδώς φαίνεται πως έχουν βαθειά ηθικά αισθήματα, όπως η δικαιοσύνη, η στοργή κ.α. Τελικά, αρκετοί επιστήμονες αρχίζουν να εκτιμούν όλο και πιο πολύ τις υπερβατικές πνευματικές εμπειρίες και να μην τις θεωρούν απλώς αυταπάτη. Ο νους, όπως έχουν δείξει διάφορα πειράματα, φαίνεται πως έχει την ικανότητα να υπερβαίνει τον εαυτό του και να συγχωνεύεται με μια ανώτερη παρουσία (που πολλοί ονομάζουν Θεό), η οποία γίνεται αντιληπτή ως πιο πραγματική από την καθημερινή υλική πραγματικότητα.
Επιστήμονες που ανήκουν σε αυτό το νέο ρεύμα επιστήμης, είναι, μεταξύ άλλων, οι Andrew Newberg, Daniel Siegel, Michael Gazzaniga, Jonathan Haidt, Antonio Damasio, Marc Hauser κ.α., τα πειράματα και τα βιβλία των οποίων επηρεάζουν πλέον όλο και περισσότερο το δημόσιο διάλογο. Με δεδομένο ότι από όλες τις θρησκείες, αυτή που δέχεται μια ανώτερη πραγματικότητα, αλλά δεν την ταυτίζει με ένα προσωπικό Θεό, είναι κατ' εξοχήν ο βουδισμός, το νέο επιστημονικό ρεύμα, σύμφωνα με τον Μπρουκς, θα μπορούσε να αποκληθεί νευρωνικός βουδισμός.
Τι πρεσβεύουν
Ποιές είναι όμως οι βασικές αντιλήψεις του νέου ρεύματος;
Πρώτον, ο εαυτός δεν είναι μια σταθερή και λίγο-πολύ μόνιμη οντότητα, αλλά μια δυναμική διαδικασία αλληλεξαρτώμενων σχέσεων.
Δεύτερον, κάτω από την επιφάνεια των διαφόρων θρησκειών, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν κοινές ηθικές αντιλήψεις, αξίες και ενοράσεις.
Τρίτον, οι άνθρωποι έχουν τον κατάλληλο "εξοπλισμό" για να βιώνουν το ιερό και να έχουν εμπειρίες πνευματικής ανάτασης, στη διάρκεια των οποίων ξεπερνούν στα στενά σύνορα του εαυτού τους και πλημμυρίζουν από αγάπη για τον υπόλοιπο κόσμο.
Τέταρτο, ο Θεός μπορεί καλύτερα να γίνει αντιληπτός ως η φύση αυτού που βιώνει ο άνθρωπος κατά τις ανωτέρω στιγμές και θα μπορούσε να θεωρηθεί ως "το άγνωστο σύνολο όλων όσων υπάρχουν".
Όπως παρατηρεί ο Μπρουκς στο άρθρο του περί "Νευρωνικών βουδιστών", είναι ευκολότερο για τον Ντόκινς και τους υπόλοιπους μαχητικούς άθεους να επιτίθενται κατά του προσωπικού Θεού στο όνομα της επιστήμης, αλλά θα αποδειχτεί πολύ δυσκολότερο να κάνουν το ίδιο κατά των επιστημόνων συναδέλφων τους (κυρίως των νευροεπιστημόνων), οι πεποιθήσεις των οποίων εν μέρει επικαλύπτονται με το βουδισμό και οι οποίοι, αν και όντως θεωρούν τις θρησκείες πολιτιστικά κατασκευάσματα χτισμένα πάνω στα κοινά χαρακτηριστικά της ανθρωπότητας, σέβονται την αίσθηση του ιερού και το μυστήριο της συνείδησης.
Έτσι, την ίδια στιγμή που ο νέος επιστημονικός αθεϊσμός κάνει μεγάλο "θόρυβο", με απρόσμενο τρόπο, άλλοι επιστήμονες βρίσκουν κοινό έδαφος με το μυστικισμό και την πνευματικότητα του νου, δίνοντας έμφαση στην έμφυτη υπερβατικότητα του ανθρώπινου νου, αλλά όχι στο θείο νόμο ή την άνωθεν αποκάλυψη. Το σκηνικό γίνεται, λοιπόν, όλο και πιο περίπλοκο και τα επόμενα χρόνια, από τη μια οι πιστοί θα πρέπει να υπερασπίζονται την πίστη τους σε ένα προσωπικό Θεό, ενώ παράλληλα οι επιστήμονες θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν μεταξύ τους τι σημαίνουν τα ευρήματά τους στο βασίλειο του νου, αναφορικά με την ύπαρξη ή όχι μιας άλλης πραγματικότητας, πέρα από αυτήν που βλέπουν καθημερινά τα μάτια μας. Εν κατακλείδι, ο "νευρωνικός βουδισμός" μπορεί να υποσκάψει μελλοντικά την πίστη σε ένα Θεό, αλλά όχι στο επέκεινα.
Apr 8, 2009
Αν κανείς έχει αδελφή, αυτό τον κάνει πιο χαρούμενο και αισιόδοξο
Αν κανείς έχει αδελφή, αυτό τον κάνει πιο χαρούμενο και αισιόδοξο, όμως δεν ισχύει το ίδιο αν έχει αδελφό, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική μελέτη.
Η έρευνα διαπίστωσε ακόμα ότι η ύπαρξη τουλάχιστον μιας κοπέλας σε μια οικογένεια κάνει τα μέλη της πιο ικανά να αντεπεξέρχονται στα προβλήματά τους. Οι κόρες λειτουργούν ευεργετικά στην οικογένεια, επειδή δένονται στενότερα με τα άλλα μέλη της και τους ενθαρρύνουν να ανοίγονται και να επικοινωνούν τα συναισθήματά τους.
Η έρευνα, που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρίας, έγινε από τον καθηγητή Τόνι Κάσιντι του πανεπιστημίου του Όλστερ, σε συνεργασία με ερευνητές του πανεπιστημίου Ντε Μοντφόρ του Λέστερ, σύμφωνα με την Telegraph. Μελέτησε 571 νέους ηλικίας 17 έως 25 ετών σε σχέση με την οικογενειακή τους κατάσταση και τη συναισθηματική τους υγεία. Σύμφωνα με την έρευνα, οι αδελφές φαίνεται πως προάγουν την ανοικτή επικοινωνία και τη συνεκτικότητα σε μια οικογένεια, ενώ οι αδελφοί το αντίθετο. Επειδή η συναισθηματική έκφραση είναι θεμελιώδης για την ψυχική υγεία, οι αδελφές βοηθάνε σημαντικά σε αυτήν.
Η έρευνα ακόμα διαπίστωσε ότι τα κορίτσια που έχουν αδελφές, τείνουν να είναι πιο ανεξάρτητες και ικανές για επιτεύγματα, κάτι που είναι πιο αισθητό στις διαλυμένες οικογένειες, όπου οι αδελφές στηρίζονται περισσότερο η μια στην άλλη για αλληλοϋποστήριξη, όταν οι γονείς τους χωρίζουν.
Τα χαμηλότερα "σκορ" από άποψη ευτυχίας και αισιοδοξίας σημείωσαν τα αγόρια που έχουν μόνο αδελφούς. "Τα αγόρια έχουν μια φυσική τάση να μην μιλάνε για δικά τους πράγματα. Όταν έχουν άλλους αδελφούς, δημιουργείται μια συνωμοσία σιωπής, ενώ τα κορίτσια σπάνε αυτόν τον κώδικα", δήλωσε ο καθηγητής Κάσιντι.
Τα μοναχοπαίδια γενικά βρέθηκαν στο μέσον της κλίμακας από άποψη ευτυχίας και αισιοδοξίας, καθώς συνήθως αναπληρώνουν την έλλειψη αδελφών με την ανάπτυξη επικοινωνιακών δεσμών με ανθρώπους εκτός της οικογένειάς τους.
Η έρευνα διαπίστωσε ακόμα ότι η ύπαρξη τουλάχιστον μιας κοπέλας σε μια οικογένεια κάνει τα μέλη της πιο ικανά να αντεπεξέρχονται στα προβλήματά τους. Οι κόρες λειτουργούν ευεργετικά στην οικογένεια, επειδή δένονται στενότερα με τα άλλα μέλη της και τους ενθαρρύνουν να ανοίγονται και να επικοινωνούν τα συναισθήματά τους.
Η έρευνα, που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρίας, έγινε από τον καθηγητή Τόνι Κάσιντι του πανεπιστημίου του Όλστερ, σε συνεργασία με ερευνητές του πανεπιστημίου Ντε Μοντφόρ του Λέστερ, σύμφωνα με την Telegraph. Μελέτησε 571 νέους ηλικίας 17 έως 25 ετών σε σχέση με την οικογενειακή τους κατάσταση και τη συναισθηματική τους υγεία. Σύμφωνα με την έρευνα, οι αδελφές φαίνεται πως προάγουν την ανοικτή επικοινωνία και τη συνεκτικότητα σε μια οικογένεια, ενώ οι αδελφοί το αντίθετο. Επειδή η συναισθηματική έκφραση είναι θεμελιώδης για την ψυχική υγεία, οι αδελφές βοηθάνε σημαντικά σε αυτήν.
Η έρευνα ακόμα διαπίστωσε ότι τα κορίτσια που έχουν αδελφές, τείνουν να είναι πιο ανεξάρτητες και ικανές για επιτεύγματα, κάτι που είναι πιο αισθητό στις διαλυμένες οικογένειες, όπου οι αδελφές στηρίζονται περισσότερο η μια στην άλλη για αλληλοϋποστήριξη, όταν οι γονείς τους χωρίζουν.
Τα χαμηλότερα "σκορ" από άποψη ευτυχίας και αισιοδοξίας σημείωσαν τα αγόρια που έχουν μόνο αδελφούς. "Τα αγόρια έχουν μια φυσική τάση να μην μιλάνε για δικά τους πράγματα. Όταν έχουν άλλους αδελφούς, δημιουργείται μια συνωμοσία σιωπής, ενώ τα κορίτσια σπάνε αυτόν τον κώδικα", δήλωσε ο καθηγητής Κάσιντι.
Τα μοναχοπαίδια γενικά βρέθηκαν στο μέσον της κλίμακας από άποψη ευτυχίας και αισιοδοξίας, καθώς συνήθως αναπληρώνουν την έλλειψη αδελφών με την ανάπτυξη επικοινωνιακών δεσμών με ανθρώπους εκτός της οικογένειάς τους.
Εγκέφαλος: Βρέθηκε για πρώτη φορά το κέντρο της σοφίας;
Επιστήμονες ισχυρίζονται ότι για πρώτη φορά ανακάλυψαν το κέντρο της ανθρώπινης σοφίας στον εγκέφαλο, εντοπίζοντας τις περιοχές εκείνες που μας καθοδηγούν όταν αντιμετωπίζουμε δύσκολα ηθικά διλήμματα.
Ο εντοπισμός έγινε με την αξιοποίηση λειτουργικών μαγνητικών τομογραφιών (fMRI) και διαπιστώθηκε ότι οι περιοχές που ενεργοποιούνται, περιλαμβάνουν όχι μόνο τα αναμενόμενα τμήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ικανότητα αφηρημένης σκέψης, αλλά και άλλες περιοχές -λιγότερο αναμενόμενες- που εμπλέκονται επίσης στα πρωτόγονα ένστικτα του σεξ, του φόβου και του θυμού.
Η ανακάλυψη έγινε από επιστημονική ομάδα της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (Σαν Ντιέγκο), υπό τον καθηγητή ψυχιατρικής και νευροεπιστήμης Ντίλιπ Τζέστε, και πρόκειται να δημοσιευτεί στο περιοδικό "Archives of General Psychiatry" (Αρχεία Γενικής Ψυχιατρικής), σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου.
Η εμπειρική έρευνα για τη σοφία είναι ένα νέο επιστημονικό φαινόμενο, που εντάσσεται στη γενικότερη "έκρηξη" των νευροεπιστημών κατά τα τελευταία χρόνια. Στη δεκαετία του ΄70 είχαν δημοσιευτεί μόνο 20 επιστημονικά άρθρα για τη σοφία, ενώ μετά το 2000 πάνω από 250. Είναι όμως η πρώτη φορά που η σοφία ερευνήθηκε σε σχέση με τη νευροβιολογία, με βάση τις νέες τεχνικές της νευροαπεικόνισης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η έρευνα δείχνει ότι πιθανότατα υπάρχει κοινή νευροβιολογική βάση στα πιο καθολικά χαρακτηριστικά της σοφίας, που παρατηρούνται σε όλες τις εποχές και σε όλους τους πολιτισμούς. Τέτοια ευρέως διαδεδομένα χαρακτηριστικά της σοφίας θεωρούνται η συμπόνια, ο αλτρουισμός, η συναισθηματική σταθερότητα, η αυτογνωσία, η ανεκτικότητα στη διαφορά, η απόρριψη της αντικοινωνικότητας κ.α.
Όπως έδειξαν τα πειράματα σε εθελοντές, η σκέψη για μια απλή κατάσταση, που απαιτεί από τον άνθρωπο να δείξει αλτρουισμό, ενεργοποιεί το μέσο προμετωπιαίο φλοιό, μια περιοχή που σχετίζεται με τη νοημοσύνη και τη μάθηση. Η αντιμετώπιση ενός δύσκολου ηθικού διλήμματος όμως ενεργοποιεί περιοχές που σχετίζονται τόσο με την ορθολογική σκέψη όσο και με τα πρωτόγονα συναισθήματα. Όπως δήλωσαν οι ερευνητές, φαίνεται πως υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στις πιο πρωτόγονες εγκεφαλικές περιοχές, όπως το μεταιχμιακό σύστημα, και στις πιο πρόσφατες, όπως ο προμετωπιαίος φλοιός.
Η νέα αντίληψη της νευροεπιστήμης ότι (και) η σοφία τελικά αποτελεί "αντανάκλαση" του τρόπου που είναι "δικτυωμένοι" οι νευρώνες (εγκεφαλικά κύτταρα) του ανθρώπου, αντίθετα με την παραδοσιακή άποψη ότι η σοφία αποτελεί κάποια μεταφυσική έννοια, δεν γίνεται εύκολα αποδεκτή. Όμως ο Τζέστε πιστεύει ότι "η γνώση των υποκείμενων μηχανισμών στον εγκέφαλο μπορεί να οδηγήσει σε παρεμβάσεις για τη βελτίωση της σοφίας στο μέλλον".
Ο εντοπισμός έγινε με την αξιοποίηση λειτουργικών μαγνητικών τομογραφιών (fMRI) και διαπιστώθηκε ότι οι περιοχές που ενεργοποιούνται, περιλαμβάνουν όχι μόνο τα αναμενόμενα τμήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ικανότητα αφηρημένης σκέψης, αλλά και άλλες περιοχές -λιγότερο αναμενόμενες- που εμπλέκονται επίσης στα πρωτόγονα ένστικτα του σεξ, του φόβου και του θυμού.
Η ανακάλυψη έγινε από επιστημονική ομάδα της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (Σαν Ντιέγκο), υπό τον καθηγητή ψυχιατρικής και νευροεπιστήμης Ντίλιπ Τζέστε, και πρόκειται να δημοσιευτεί στο περιοδικό "Archives of General Psychiatry" (Αρχεία Γενικής Ψυχιατρικής), σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου.
Η εμπειρική έρευνα για τη σοφία είναι ένα νέο επιστημονικό φαινόμενο, που εντάσσεται στη γενικότερη "έκρηξη" των νευροεπιστημών κατά τα τελευταία χρόνια. Στη δεκαετία του ΄70 είχαν δημοσιευτεί μόνο 20 επιστημονικά άρθρα για τη σοφία, ενώ μετά το 2000 πάνω από 250. Είναι όμως η πρώτη φορά που η σοφία ερευνήθηκε σε σχέση με τη νευροβιολογία, με βάση τις νέες τεχνικές της νευροαπεικόνισης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η έρευνα δείχνει ότι πιθανότατα υπάρχει κοινή νευροβιολογική βάση στα πιο καθολικά χαρακτηριστικά της σοφίας, που παρατηρούνται σε όλες τις εποχές και σε όλους τους πολιτισμούς. Τέτοια ευρέως διαδεδομένα χαρακτηριστικά της σοφίας θεωρούνται η συμπόνια, ο αλτρουισμός, η συναισθηματική σταθερότητα, η αυτογνωσία, η ανεκτικότητα στη διαφορά, η απόρριψη της αντικοινωνικότητας κ.α.
Όπως έδειξαν τα πειράματα σε εθελοντές, η σκέψη για μια απλή κατάσταση, που απαιτεί από τον άνθρωπο να δείξει αλτρουισμό, ενεργοποιεί το μέσο προμετωπιαίο φλοιό, μια περιοχή που σχετίζεται με τη νοημοσύνη και τη μάθηση. Η αντιμετώπιση ενός δύσκολου ηθικού διλήμματος όμως ενεργοποιεί περιοχές που σχετίζονται τόσο με την ορθολογική σκέψη όσο και με τα πρωτόγονα συναισθήματα. Όπως δήλωσαν οι ερευνητές, φαίνεται πως υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στις πιο πρωτόγονες εγκεφαλικές περιοχές, όπως το μεταιχμιακό σύστημα, και στις πιο πρόσφατες, όπως ο προμετωπιαίος φλοιός.
Η νέα αντίληψη της νευροεπιστήμης ότι (και) η σοφία τελικά αποτελεί "αντανάκλαση" του τρόπου που είναι "δικτυωμένοι" οι νευρώνες (εγκεφαλικά κύτταρα) του ανθρώπου, αντίθετα με την παραδοσιακή άποψη ότι η σοφία αποτελεί κάποια μεταφυσική έννοια, δεν γίνεται εύκολα αποδεκτή. Όμως ο Τζέστε πιστεύει ότι "η γνώση των υποκείμενων μηχανισμών στον εγκέφαλο μπορεί να οδηγήσει σε παρεμβάσεις για τη βελτίωση της σοφίας στο μέλλον".
Apr 7, 2009
Γιατί χρειάζεται ένας καλός ύπνος: Καθαρίζει τα νοητικά "σκουπίδια" της ημέρας
Η αϋπνία ισοδυναμεί με απεργία των εργατών καθαριότητας, καθώς ο εγκέφαλός, μένοντας χωρίς ύπνο, αδυνατεί πλέον να ξεφορτωθεί τα νοητικά "σκουπίδια" που έχει μαζέψει μέσα στη μέρα.
Νέα στοιχεία γι' αυτή τη χρησιμότητα του ύπνου φέρνουν δύο νέες επιστημονικές έρευνες, που διαπίστωσαν ότι, ενώ τη μέρα ο εγκέφαλος "χτίζει" νέες νευρωνικές συνδέσεις ανάμεσα στα κύτταρά του, με βάση τις εμπειρίες και τα ερεθίσματα που δέχεται, στη διάρκεια του ύπνου που ακολουθεί, οι συνδέσεις αυτές περιορίζονται ξανά, καθώς αρχίζει ένα "ξεκαθάρισμα" στο πλαίσιο της προσπάθειας του εγκεφάλου να μην υπερφορτωθεί με περιττές πληροφορίες.
Η πρώτη μελέτη, με επικεφαλής τον Πολ Σόου της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σεν Λιούις των ΗΠΑ, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Science", σύμφωνα με τον Independent. Η έρευνα ενισχύει την άποψη ότι ο ύπνος είναι σημαντικός αφενός για να αφομοιωθούν οι σημαντικές αναμνήσεις της μέρας που προηγήθηκε και αφετέρου για να "σβηστούν" οι περιττές αναμνήσεις που τείνουν να μπλοκάρουν το σύστημα του εγκεφάλου.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορεί πολλοί άνθρωποι να χάνουν τον ύπνο τους ανησυχώντας για διάφορα πράγματα, όπως για το αν θα συνεχίσουν να έχουν τη δουλειά τους και αύριο, όμως το καλύτερο που έχουν να κάνουν για να λειτουργήσουν αποδοτικότερα την επόμενη μέρα, είναι να φροντίσουν να κοιμηθούν καλά γιατί αυτό ωφελεί κατ' εξοχήν τον εγκέφαλο και το νου τους.
Η έρευνα βασίστηκε σε μελέτη μυγών, επειδή οι επιστήμονες θεωρούν ότι αποτελούν κατάλληλο μοντέλο και για τον άνθρωπο, καθώς και αυτές χρειάζονται ύπνο έξι ως οκτώ ωρών τη μέρα, ενώ δείχνουν σωματικά και νοητικά συμπτώματα στέρησης, όταν δεν κοιμούνται αρκετά.
Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι ο ύπνος βελτιώνει τη μάθηση και τη μνήμη στα ζώα. Η νέα έρευνα προχώρησε παραπέρα, δείχνοντας ότι οι νευρωνικές συνδέσεις (συνάψεις) ανάμεσα στα εγκεφαλικά κύτταρα αυξάνουν τη μέρα και μειώνονται μετά από έναν καλό ύπνο. Στο τέλος του ύπνου, διαπιστώθηκε ότι οι ισχυρότερες νέες συνάψεις είχαν συρρικνωθεί, ενώ οι πιο ασθενείς είχαν εξαφανιστεί τελείως.
Το συμπέρασμα, κατά τους ερευνητές, είναι ότι δεν χρειάζεται να θυμόμαστε πολλά από αυτά που μαθαίνουμε τη μέρα, ενώ για να μαθαίνουμε καινούρια πράγματα, πρέπει συνεχώς να καθαρίζουμε τα "σκουπίδια" που γεμίζουν το μυαλό μας, ώστε να κάνουμε χώρο για τις νέες εμπειρίες και γνώσεις.
Μια άλλη σχετική εργασία, από ερευνητές του Τμήματος Ψυχιατρικής του πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν των ΗΠΑ, υπό τους Τζούλιο Τονιόνι και Κιάρα Τσιρέλι, δημοσιεύτηκε επίσης στο "Science". Βασίστηκε και αυτή στη μελέτη μυγών (δροσόφιλας) και παρέχει επίσης νέα στοιχεία ότι ο ύπνος βοηθά τον εγκέφαλο να εξοικονομήσει ενέργεια και ζωτικό αποθηκευτικό χώρο για νέες πληροφορίες, "ξεσκαρτάροντας" τις συνάψεις που δημιουργήθηκαν μέσα στη μέρα.
Οι ιταλο-αμερικανοί ερευνητές επισημαίνουν ότι ο ύπνος είναι καθολικό, αυστηρά ρυθμιζόμενο και απαραίτητο για τη νόηση φαινόμενο, που παραμένει μυστήριο. Σύμφωνα πάντως με τις πιο πρόσφατες έρευνες, φαίνεται πως ο ύπνος, η μνήμη και η πλαστικότητα του εγκεφάλου (δηλαδή η καταστροφή και γέννηση νέων νευρωνικών συνδέσεων) συνδέονται στενά μεταξύ τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα πρωτεϊνών στα σημαντικά συστατικά των κεντρικών εγκεφαλικών συνάψεων ήσαν υψηλά τη μέρα και χαμηλά μετά τον ύπνο, γεγονός που δείχνει ότι ο ύπνος φέρνει συρρίκνωση των νευρωνικών διασυνδέσεων.
Νέα στοιχεία γι' αυτή τη χρησιμότητα του ύπνου φέρνουν δύο νέες επιστημονικές έρευνες, που διαπίστωσαν ότι, ενώ τη μέρα ο εγκέφαλος "χτίζει" νέες νευρωνικές συνδέσεις ανάμεσα στα κύτταρά του, με βάση τις εμπειρίες και τα ερεθίσματα που δέχεται, στη διάρκεια του ύπνου που ακολουθεί, οι συνδέσεις αυτές περιορίζονται ξανά, καθώς αρχίζει ένα "ξεκαθάρισμα" στο πλαίσιο της προσπάθειας του εγκεφάλου να μην υπερφορτωθεί με περιττές πληροφορίες.
Η πρώτη μελέτη, με επικεφαλής τον Πολ Σόου της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σεν Λιούις των ΗΠΑ, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Science", σύμφωνα με τον Independent. Η έρευνα ενισχύει την άποψη ότι ο ύπνος είναι σημαντικός αφενός για να αφομοιωθούν οι σημαντικές αναμνήσεις της μέρας που προηγήθηκε και αφετέρου για να "σβηστούν" οι περιττές αναμνήσεις που τείνουν να μπλοκάρουν το σύστημα του εγκεφάλου.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορεί πολλοί άνθρωποι να χάνουν τον ύπνο τους ανησυχώντας για διάφορα πράγματα, όπως για το αν θα συνεχίσουν να έχουν τη δουλειά τους και αύριο, όμως το καλύτερο που έχουν να κάνουν για να λειτουργήσουν αποδοτικότερα την επόμενη μέρα, είναι να φροντίσουν να κοιμηθούν καλά γιατί αυτό ωφελεί κατ' εξοχήν τον εγκέφαλο και το νου τους.
Η έρευνα βασίστηκε σε μελέτη μυγών, επειδή οι επιστήμονες θεωρούν ότι αποτελούν κατάλληλο μοντέλο και για τον άνθρωπο, καθώς και αυτές χρειάζονται ύπνο έξι ως οκτώ ωρών τη μέρα, ενώ δείχνουν σωματικά και νοητικά συμπτώματα στέρησης, όταν δεν κοιμούνται αρκετά.
Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι ο ύπνος βελτιώνει τη μάθηση και τη μνήμη στα ζώα. Η νέα έρευνα προχώρησε παραπέρα, δείχνοντας ότι οι νευρωνικές συνδέσεις (συνάψεις) ανάμεσα στα εγκεφαλικά κύτταρα αυξάνουν τη μέρα και μειώνονται μετά από έναν καλό ύπνο. Στο τέλος του ύπνου, διαπιστώθηκε ότι οι ισχυρότερες νέες συνάψεις είχαν συρρικνωθεί, ενώ οι πιο ασθενείς είχαν εξαφανιστεί τελείως.
Το συμπέρασμα, κατά τους ερευνητές, είναι ότι δεν χρειάζεται να θυμόμαστε πολλά από αυτά που μαθαίνουμε τη μέρα, ενώ για να μαθαίνουμε καινούρια πράγματα, πρέπει συνεχώς να καθαρίζουμε τα "σκουπίδια" που γεμίζουν το μυαλό μας, ώστε να κάνουμε χώρο για τις νέες εμπειρίες και γνώσεις.
Μια άλλη σχετική εργασία, από ερευνητές του Τμήματος Ψυχιατρικής του πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν των ΗΠΑ, υπό τους Τζούλιο Τονιόνι και Κιάρα Τσιρέλι, δημοσιεύτηκε επίσης στο "Science". Βασίστηκε και αυτή στη μελέτη μυγών (δροσόφιλας) και παρέχει επίσης νέα στοιχεία ότι ο ύπνος βοηθά τον εγκέφαλο να εξοικονομήσει ενέργεια και ζωτικό αποθηκευτικό χώρο για νέες πληροφορίες, "ξεσκαρτάροντας" τις συνάψεις που δημιουργήθηκαν μέσα στη μέρα.
Οι ιταλο-αμερικανοί ερευνητές επισημαίνουν ότι ο ύπνος είναι καθολικό, αυστηρά ρυθμιζόμενο και απαραίτητο για τη νόηση φαινόμενο, που παραμένει μυστήριο. Σύμφωνα πάντως με τις πιο πρόσφατες έρευνες, φαίνεται πως ο ύπνος, η μνήμη και η πλαστικότητα του εγκεφάλου (δηλαδή η καταστροφή και γέννηση νέων νευρωνικών συνδέσεων) συνδέονται στενά μεταξύ τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα πρωτεϊνών στα σημαντικά συστατικά των κεντρικών εγκεφαλικών συνάψεων ήσαν υψηλά τη μέρα και χαμηλά μετά τον ύπνο, γεγονός που δείχνει ότι ο ύπνος φέρνει συρρίκνωση των νευρωνικών διασυνδέσεων.
Apr 6, 2009
Οι ιδιοκτήτες σκύλων τείνουν να μοιάζουν με τα κατοικίδιά τους
Για κάποιο μυστηριώδη λόγο οι άνθρωποι που έχουν σκύλο στο σπίτι τους, έχουν μια τάση να μοιάζουν με το αγαπημένο τους ζώο, κάτι που οι άλλοι άνθρωποι γύρω τους μπορούν να διακρίνουν, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική μελέτη, η οποία έρχεται να επιβεβαιώσει την αντίληψη "μοιάζει με το σκύλο του". Όμως -προς αποφυγή παρεξηγήσεων!- αυτή η ομοιότητα είναι κατά βάση επιδερμική και δεν αφορά την προσωπικότητα και την ψυχοσύνθεση.
Βρετανοί ερευνητές ζήτησαν από εθελοντές να ταιριάξουν φωτογραφίες τριών ειδών σκύλων (κανίς - λαμπραντόρ - μπουλ τεριέ) με φωτογραφίες ανθρώπων και ο βαθμός επιτυχίας ήταν περίπου 60%, δηλαδή σχεδόν διπλάσιος από το αναμενόμενο τυχαίο ποσοστό (33%). Η έρευνα έγινε από τον δρα Λανς Γουόρκμαν του πανεπιστημίου του Μπαθ και παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρίας, σύμφωνα με την Telegraph.
Η ομοιότητα επεκτείνεται σε διάφορα χαρακτηριστικά, όπως τα ρούχα που φοράνε οι ιδιοκτήτες, η έκφρασή τους και η σωματική τους διάπλαση. Μια ερμηνεία είναι ότι αν κάποιος είναι αθλητικός τύπος, δεν θα φοβηθεί να αποκτήσει ένα μεγαλόσωμο σκύλο, ενώ αν είναι αγύμναστος και μικροκαμωμένος, θα προτιμήσει ένα κανίς που πιστεύει ότι δεν θα χρειάζεται την ίδια καθημερινή άσκηση με ένα λυκόσκυλο.
Η έρευνα πάντως δεν βρήκε να υπάρχει ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στην προσωπικότητα του ιδιοκτήτη με τη ράτσα του σκύλου του, συμπεραίνοντας ότι η ομοιότητα είναι μάλλον επιφανειακή! Έτσι, ο δρ Γουόρκμαν προειδοποίησε πως, όπως φάνηκε και από τις αντιδράσεις των εθελοντών του πειράματος, οι άνθρωποι συχνά παρεξηγούν την προσωπικότητα των ανθρώπων, τείνοντας να της αποδώσουν ανύπαρκτα χαρακτηριστικά, μόνο και μόνο επειδή αυτά ταιριάζουν με τη συγκεκριμένη ράτσα του σκύλου. Για παράδειγμα, όσοι είναι ιδιοκτήτες ενός μικροσκοπικού κανίς, θεωρούνται πιο ευγενικοί και μαλακοί άνθρωποι, ενώ όσοι έχουν μπουλ τεριέ, αντιμετωπίζονται συχνά από τους γύρω τους ως λιγότερο έξυπνοι, χωρίς κατ' ανάγκη αυτό να ισχύει όντως.
Εν ολίγοις, η έρευνα δείχνει ότι -παρά τις όποιες εξωτερικές ομοιότητες- δεν πρέπει να κρίνει κανείς κάποιον από το σκύλο του, αν και συχνά -υποσυνείδητα- συμβαίνει ακριβώς αυτό. Η μελέτη εξάλλου διαπίστωσε ότι, κατά μέσο όρο, οι ιδιοκτήτες σκύλων είναι πιο ευχάριστοι και "ωραίοι" τύποι σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Βρετανοί ερευνητές ζήτησαν από εθελοντές να ταιριάξουν φωτογραφίες τριών ειδών σκύλων (κανίς - λαμπραντόρ - μπουλ τεριέ) με φωτογραφίες ανθρώπων και ο βαθμός επιτυχίας ήταν περίπου 60%, δηλαδή σχεδόν διπλάσιος από το αναμενόμενο τυχαίο ποσοστό (33%). Η έρευνα έγινε από τον δρα Λανς Γουόρκμαν του πανεπιστημίου του Μπαθ και παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρίας, σύμφωνα με την Telegraph.
Η ομοιότητα επεκτείνεται σε διάφορα χαρακτηριστικά, όπως τα ρούχα που φοράνε οι ιδιοκτήτες, η έκφρασή τους και η σωματική τους διάπλαση. Μια ερμηνεία είναι ότι αν κάποιος είναι αθλητικός τύπος, δεν θα φοβηθεί να αποκτήσει ένα μεγαλόσωμο σκύλο, ενώ αν είναι αγύμναστος και μικροκαμωμένος, θα προτιμήσει ένα κανίς που πιστεύει ότι δεν θα χρειάζεται την ίδια καθημερινή άσκηση με ένα λυκόσκυλο.
Η έρευνα πάντως δεν βρήκε να υπάρχει ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στην προσωπικότητα του ιδιοκτήτη με τη ράτσα του σκύλου του, συμπεραίνοντας ότι η ομοιότητα είναι μάλλον επιφανειακή! Έτσι, ο δρ Γουόρκμαν προειδοποίησε πως, όπως φάνηκε και από τις αντιδράσεις των εθελοντών του πειράματος, οι άνθρωποι συχνά παρεξηγούν την προσωπικότητα των ανθρώπων, τείνοντας να της αποδώσουν ανύπαρκτα χαρακτηριστικά, μόνο και μόνο επειδή αυτά ταιριάζουν με τη συγκεκριμένη ράτσα του σκύλου. Για παράδειγμα, όσοι είναι ιδιοκτήτες ενός μικροσκοπικού κανίς, θεωρούνται πιο ευγενικοί και μαλακοί άνθρωποι, ενώ όσοι έχουν μπουλ τεριέ, αντιμετωπίζονται συχνά από τους γύρω τους ως λιγότερο έξυπνοι, χωρίς κατ' ανάγκη αυτό να ισχύει όντως.
Εν ολίγοις, η έρευνα δείχνει ότι -παρά τις όποιες εξωτερικές ομοιότητες- δεν πρέπει να κρίνει κανείς κάποιον από το σκύλο του, αν και συχνά -υποσυνείδητα- συμβαίνει ακριβώς αυτό. Η μελέτη εξάλλου διαπίστωσε ότι, κατά μέσο όρο, οι ιδιοκτήτες σκύλων είναι πιο ευχάριστοι και "ωραίοι" τύποι σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Το μέγεθος (του φλοιού) μετρά όταν πρόκειται για την εξυπνάδα!
Μια νέα έρευνα, η μεγαλύτερη και πληρέστερη του είδους της, που μελέτησε ένα μεγάλο δείγμα υγιών παιδιών και εφήβων 6 έως 18 ετών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει θετική σχέση ανάμεσα στις γνωσιακές ικανότητες και την εξυπνάδα κάποιου και το πάχος του εγκεφαλικού φλοιού του.
Η μελέτη, που βασίστηκε κυρίως σε μαγνητικές τομογραφίες, έγινε από ερευνητές του καναδικού πανεπιστημίου MακΓκιλ, του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, με επικεφαλής το νευροψυχίατρο Σέριφ Καράμα Νευρολογικού Ινστιτούτου του Μόντρεαλ, και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό "Intelligence" (Νοημοσύνη).
Πάνω από 500 παιδιά και έφηβοι υποβλήθηκαν σε διαδοχικές απεικονίσεις του εγκεφάλου τους για διάστημα μερικών ετών, καθώς επίσης σε νοητικά, νευροψυχολογικά, λεκτικά, μη λεκτικά και συμπεριφορικά τεστ. Η έρευνα αποσκοπούσε στη μελέτη του αναπτυσσόμενου φυσιολογικού εγκεφάλου και των διαχρονικών μεταβολών στην ανατομία του.
Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι η νοημοσύνη και οι γνωσιακές ικανότητες σχετίζονται με τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Η νέα μελέτη εστίασε στη σημασία του πάχους του εγκεφαλικού φλοιού, που είχε ελάχιστα ερευνηθεί ως τώρα. Το πάχος αυτό, σύμφωνα με εκτιμήσεις των νευροεπιστημόνων, εν μέρει αντανακλά την ποσότητα των πολύπλοκων συνδέσεων ανάμεσα στους νευρώνες, δηλαδή τα εγκεφαλικά κύτταρα.
Η μελέτη επιβεβαίωσε ότι οι παχύτεροι φλοιοί -σε διάφορες περιοχές, όπως τον μετωπιαίο, το βρεγματικό, τον ινιακό και τον κροταφικό φλοιό- έχουν θετικές συνέπειες για τη νοημοσύνη. Οι περιοχές του εγκεφάλου με την μεγαλύτερη θετική επίδραση στη νοημοσύνη, είναι εκείνες κυρίως όπου συγκλίνουν πληροφορίες προς επεξεργασία από διάφορες άλλες εγκεφαλικές περιοχές.
Η μελέτη εξάλλου ενισχύει τη βασιμότητα του "κατανεμημένου μοντέλου" νοημοσύνης, σύμφωνα με το οποίο πολλαπλές περιοχές του εγκεφάλου εμπλέκονται ταυτόχρονα στις γνωσιακές λειτουργίες και καθορίζουν τις νοητικές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων, αντίθετα με την άποψη ότι μόνο ένα εγκεφαλικό κέντρο ή δομή είναι σημαντικό για τις παρατηρούμενες διαφορές στη νοημοσύνη μεταξύ των ατόμων.
Η μελέτη, που βασίστηκε κυρίως σε μαγνητικές τομογραφίες, έγινε από ερευνητές του καναδικού πανεπιστημίου MακΓκιλ, του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, με επικεφαλής το νευροψυχίατρο Σέριφ Καράμα Νευρολογικού Ινστιτούτου του Μόντρεαλ, και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό "Intelligence" (Νοημοσύνη).
Πάνω από 500 παιδιά και έφηβοι υποβλήθηκαν σε διαδοχικές απεικονίσεις του εγκεφάλου τους για διάστημα μερικών ετών, καθώς επίσης σε νοητικά, νευροψυχολογικά, λεκτικά, μη λεκτικά και συμπεριφορικά τεστ. Η έρευνα αποσκοπούσε στη μελέτη του αναπτυσσόμενου φυσιολογικού εγκεφάλου και των διαχρονικών μεταβολών στην ανατομία του.
Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι η νοημοσύνη και οι γνωσιακές ικανότητες σχετίζονται με τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Η νέα μελέτη εστίασε στη σημασία του πάχους του εγκεφαλικού φλοιού, που είχε ελάχιστα ερευνηθεί ως τώρα. Το πάχος αυτό, σύμφωνα με εκτιμήσεις των νευροεπιστημόνων, εν μέρει αντανακλά την ποσότητα των πολύπλοκων συνδέσεων ανάμεσα στους νευρώνες, δηλαδή τα εγκεφαλικά κύτταρα.
Η μελέτη επιβεβαίωσε ότι οι παχύτεροι φλοιοί -σε διάφορες περιοχές, όπως τον μετωπιαίο, το βρεγματικό, τον ινιακό και τον κροταφικό φλοιό- έχουν θετικές συνέπειες για τη νοημοσύνη. Οι περιοχές του εγκεφάλου με την μεγαλύτερη θετική επίδραση στη νοημοσύνη, είναι εκείνες κυρίως όπου συγκλίνουν πληροφορίες προς επεξεργασία από διάφορες άλλες εγκεφαλικές περιοχές.
Η μελέτη εξάλλου ενισχύει τη βασιμότητα του "κατανεμημένου μοντέλου" νοημοσύνης, σύμφωνα με το οποίο πολλαπλές περιοχές του εγκεφάλου εμπλέκονται ταυτόχρονα στις γνωσιακές λειτουργίες και καθορίζουν τις νοητικές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων, αντίθετα με την άποψη ότι μόνο ένα εγκεφαλικό κέντρο ή δομή είναι σημαντικό για τις παρατηρούμενες διαφορές στη νοημοσύνη μεταξύ των ατόμων.
Apr 3, 2009
Επιληψία: Απομυθοποίηση και αντιμετώπιση της "ιεράς νόσου"
Η επιληψία είναι μια ασθένεια που πάντα προκαλούσε από τρόμο μέχρι και δέος - οι αρχαίοι της χρέωναν θεϊκή προέλευση- τόσο στους πάσχοντες, όσο και στους μη πάσχοντες, προσφέροντας πρόσφορο έδαφος για την καλλιέργεια μύθων και τον κοινωνικό στιγματισμό των ασθενών. Πολλές παλαιές αντιλήψεις για αυτή τη σοβαρή νευρολογική ασθένεια συντηρούνται ακόμα και σήμερα εμποδίζοντας τους ανθρώπους που νοσούν να ασκήσουν το δικαίωμα τους για μια φυσιολογική ζωή. Το κλειδί βρίσκεται στη σωστή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και προς αυτήν την κατεύθυνση το Ειδικό Ιατρείο Επιληψιών του νοσοκομείου "Γ. Γεννηματάς" διοργανώνει το 6ο Ετήσιο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο για τις Επιληψίες, στο Ξενοδοχείο King's George, στο Σύνταγμα, την Παρασκευή 3 και το Σάββατο 4 Απριλίου. Στο πλαίσιο του θα παρουσιαστούν νέα επιστημονικά δεδομένα και σημαντικές εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση. Παράλληλα, ασθενείς θα συζητήσουν ανοιχτά για τη ζωή με την επιληψία.
Ειδικότερα, την Παρασκευή 3/4/2009 θα πραγματοποιηθεί επιστημονικό σεμινάριο με έμφαση στις επιληψίες της εφηβικής ηλικίας, καθώς και θέματα διαχείρισης των εφήβων με επιληψίες από τους γιατρούς και τις οικογένειές τους.
Το Σάββατο 4/4/2009 το αντικείμενο είναι η νευροψυχολογική διερεύνηση της επιληψίας. Θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση ανοικτή για το κοινό, όπου οι ίδιοι οι ασθενείς θα συζητήσουν για την περιθωριοποίηση, τα καθημερινά προβλήματα και τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή.
'Αλλο είναι επιληψία και άλλο είναι επιληπτική κρίση
Όπως τόνισε ο Δρ. Στυλιανός Γιαννακόδημος νευρολόγος, επιληπτολόγος, επιμελητής Α' - Υπεύθυνος του Ειδικού Ιατρείου του "Γ. Γεννηματάς", "η επιληψία δεν είναι ψυχική νόσος και γι΄ αυτό δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται έτσι. Είναι ένα παθολογικό πρόβλημα που αφορά τον εγκέφαλο. Είναι η πιο συχνή σοβαρή νευρολογική νόσος. Πάνω από 60 εκ. άτομα σε όλο τον κόσμο πάσχουν από διάφορες μορφές επιληψίας και στην Ελλάδα υπολογίζεται ο αριθμός αυτός μεταξύ 100-120.000 ατόμων."
Περί τα 50 εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως πάσχουν, ενώ μέχρι 5% του πληθυσμού θα παρουσιάσει τουλάχιστον μία επιληπτική κρίση κατά τη διάρκεια της ζωής του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το άτομο είναι επιληπτικό.
"'Αλλο είναι επιληψία και άλλο είναι επιληπτική κρίση. Επιληπτική κρίση είναι ένα σύμπτωμα, όπως είναι ο πυρετός, δεν είναι αρρώστια, είναι μια κατάσταση που μπορεί να εμφανίσουν 1 στα 20 άτομα, κάποια φορά στη ζωή τους για διάφορες αιτίες, όπως θα μπορούσε να είναι ένας κοινός πυρετός ή μια αφυδάτωση. Η επιληπτική κρίση παρότι είναι ένα σύμπτωμα το οποίο μπορεί να είναι αρκετά συχνό στο άτομο, η ανάπτυξη της επιληψίας είναι πιο σπάνια" εξηγεί και προσθέτει ότι από εκεί πέρα είναι πρωτεύουσας σημασίας η σωστή διάγνωση του τύπου επιληψίας κάθε ασθενούς.
Δικαίωμα σε μια φυσιολογική ζωή
Η πλειοψηφία των πασχόντων, πλέον, με τη χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής θεωρητικά μπορούν να απολαύσουν μια φυσιολογική ζωή. Είναι όμως έτσι;
Για τον κ. Γιαννακόδημο "το εμπόδιο ενός ασθενούς με επιληπτικές κρίσεις είναι συνήθως ο ίδιος του ο εαυτός και η αντιμετώπιση που έχει υποστεί από το περιβάλλον του. Αν δε φοβάται την αρρώστια ορμώμενος από τους μύθους που υπάρχουν και τις παλιές αντιλήψεις, και εμείς φροντίσουμε να του δώσουμε δύναμη, νομίζω ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα" σημειώνει, συμπληρώνοντας πως "οι ασθενείς εξακολουθούν να βιώνουν την προκατάληψη, στιγματισμό και περιθωριοποίηση, παρά τις ολοένα και περισσότερες εξελίξεις στη θεραπεία, τόσο σε επίπεδο φαρμάκων όσο και στο επίπεδο χειρουργικής αντιμετώπισης".
Υπάρχει μια παγκόσμια προσπάθεια για την απομυθοποίηση της επιληψίας, για τη στήριξη και τον αποστιγματισμό των ασθενών υπό το σύνθημα "Out of the shadows" που προωθείται από την Παγκόσμια Ένωση κατά της Επιληψίας, που διαθέτει και ελληνικό τμήμα.
"Για να γίνουν όλα αυτά είναι απαραίτητο να υπάρχει ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του ασθενούς, καθώς και Ειδικά Κέντρα που θα μπορούν να υποστηρίξουν αυτές τις προσπάθειες", αναφέρει.
Ένα τέτοιο Κέντρο, που θεωρείται το πιο πλήρες στη χώρα μας, είναι αυτό στο νοσοκομείο Γεννηματά, που λειτουργεί εδώ και 23 χρόνια. Συνολικά στο ΕΣΥ υπάρχουν περίπου 5-6 ιατρεία επιληψίας, ένα από αυτά στη Θεσσαλονίκη, αλλά όχι στην επαρχία.
Μια νέα ουσία, η λακοσαμίδη δίνει ελπίδα σε ασθενείς με ανθεκτική επιληψία
Σήμερα, έως 70% των ασθενών ελέγχονται πλήρως με την κατάλληλη φαρμακευτική θεραπεία. Επίσης σημαντική πρόοδος έχει επιτευχθεί στη χειρουργική αντιμετώπιση των ανθεκτικών περιπτώσεων.
Υπάρχει όμως ένα 30% ασθενών που παρά τα φάρμακα εξακολουθούν να εμφανίζουν κρίσεις. Γι αυτό και η έρευνα δεν σταματά και συνεχώς παράγει αποτελέσματα.
Ήδη μια νέα φαρμακευτική ουσία που μόλις κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, η λακοσαμίδη που είναι συμπληρωματική θεραπεία, δίνει ελπίδες σε ασθενείς με εστιακή επιληψία. Πρόκειται για μια ουσία που με ένα νέο τρόπο δράσης επιδρά στη ρύθμιση της υπερδραστηριότητας των νευρικών κυττάρων, η οποία μπορεί να προκαλέσει την επιληπτική κρίση.
"Οι πρόσφατες μελέτες σε ασθενείς με ανθεκτικές σε προηγούμενες θεραπείες επιληπτικές κρίσεις, ηλικίας πάνω από16 ετών, έδειξε ότι η θεραπεία με καθημερινή χορήγηση 200mg ή 400 mg λακοσαμίδης, μείωσε τις επιληπτικές κρίσεις κατά το ήμισυ στο 40% των ασθενών" είπε ο κ. Γιαννακόδημος, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα, ότι οι παρενέργειες που παρουσιάζει είναι ήπιες και παροδικές.
Ειδικότερα, την Παρασκευή 3/4/2009 θα πραγματοποιηθεί επιστημονικό σεμινάριο με έμφαση στις επιληψίες της εφηβικής ηλικίας, καθώς και θέματα διαχείρισης των εφήβων με επιληψίες από τους γιατρούς και τις οικογένειές τους.
Το Σάββατο 4/4/2009 το αντικείμενο είναι η νευροψυχολογική διερεύνηση της επιληψίας. Θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση ανοικτή για το κοινό, όπου οι ίδιοι οι ασθενείς θα συζητήσουν για την περιθωριοποίηση, τα καθημερινά προβλήματα και τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή.
'Αλλο είναι επιληψία και άλλο είναι επιληπτική κρίση
Όπως τόνισε ο Δρ. Στυλιανός Γιαννακόδημος νευρολόγος, επιληπτολόγος, επιμελητής Α' - Υπεύθυνος του Ειδικού Ιατρείου του "Γ. Γεννηματάς", "η επιληψία δεν είναι ψυχική νόσος και γι΄ αυτό δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται έτσι. Είναι ένα παθολογικό πρόβλημα που αφορά τον εγκέφαλο. Είναι η πιο συχνή σοβαρή νευρολογική νόσος. Πάνω από 60 εκ. άτομα σε όλο τον κόσμο πάσχουν από διάφορες μορφές επιληψίας και στην Ελλάδα υπολογίζεται ο αριθμός αυτός μεταξύ 100-120.000 ατόμων."
Περί τα 50 εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως πάσχουν, ενώ μέχρι 5% του πληθυσμού θα παρουσιάσει τουλάχιστον μία επιληπτική κρίση κατά τη διάρκεια της ζωής του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το άτομο είναι επιληπτικό.
"'Αλλο είναι επιληψία και άλλο είναι επιληπτική κρίση. Επιληπτική κρίση είναι ένα σύμπτωμα, όπως είναι ο πυρετός, δεν είναι αρρώστια, είναι μια κατάσταση που μπορεί να εμφανίσουν 1 στα 20 άτομα, κάποια φορά στη ζωή τους για διάφορες αιτίες, όπως θα μπορούσε να είναι ένας κοινός πυρετός ή μια αφυδάτωση. Η επιληπτική κρίση παρότι είναι ένα σύμπτωμα το οποίο μπορεί να είναι αρκετά συχνό στο άτομο, η ανάπτυξη της επιληψίας είναι πιο σπάνια" εξηγεί και προσθέτει ότι από εκεί πέρα είναι πρωτεύουσας σημασίας η σωστή διάγνωση του τύπου επιληψίας κάθε ασθενούς.
Δικαίωμα σε μια φυσιολογική ζωή
Η πλειοψηφία των πασχόντων, πλέον, με τη χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής θεωρητικά μπορούν να απολαύσουν μια φυσιολογική ζωή. Είναι όμως έτσι;
Για τον κ. Γιαννακόδημο "το εμπόδιο ενός ασθενούς με επιληπτικές κρίσεις είναι συνήθως ο ίδιος του ο εαυτός και η αντιμετώπιση που έχει υποστεί από το περιβάλλον του. Αν δε φοβάται την αρρώστια ορμώμενος από τους μύθους που υπάρχουν και τις παλιές αντιλήψεις, και εμείς φροντίσουμε να του δώσουμε δύναμη, νομίζω ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα" σημειώνει, συμπληρώνοντας πως "οι ασθενείς εξακολουθούν να βιώνουν την προκατάληψη, στιγματισμό και περιθωριοποίηση, παρά τις ολοένα και περισσότερες εξελίξεις στη θεραπεία, τόσο σε επίπεδο φαρμάκων όσο και στο επίπεδο χειρουργικής αντιμετώπισης".
Υπάρχει μια παγκόσμια προσπάθεια για την απομυθοποίηση της επιληψίας, για τη στήριξη και τον αποστιγματισμό των ασθενών υπό το σύνθημα "Out of the shadows" που προωθείται από την Παγκόσμια Ένωση κατά της Επιληψίας, που διαθέτει και ελληνικό τμήμα.
"Για να γίνουν όλα αυτά είναι απαραίτητο να υπάρχει ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του ασθενούς, καθώς και Ειδικά Κέντρα που θα μπορούν να υποστηρίξουν αυτές τις προσπάθειες", αναφέρει.
Ένα τέτοιο Κέντρο, που θεωρείται το πιο πλήρες στη χώρα μας, είναι αυτό στο νοσοκομείο Γεννηματά, που λειτουργεί εδώ και 23 χρόνια. Συνολικά στο ΕΣΥ υπάρχουν περίπου 5-6 ιατρεία επιληψίας, ένα από αυτά στη Θεσσαλονίκη, αλλά όχι στην επαρχία.
Μια νέα ουσία, η λακοσαμίδη δίνει ελπίδα σε ασθενείς με ανθεκτική επιληψία
Σήμερα, έως 70% των ασθενών ελέγχονται πλήρως με την κατάλληλη φαρμακευτική θεραπεία. Επίσης σημαντική πρόοδος έχει επιτευχθεί στη χειρουργική αντιμετώπιση των ανθεκτικών περιπτώσεων.
Υπάρχει όμως ένα 30% ασθενών που παρά τα φάρμακα εξακολουθούν να εμφανίζουν κρίσεις. Γι αυτό και η έρευνα δεν σταματά και συνεχώς παράγει αποτελέσματα.
Ήδη μια νέα φαρμακευτική ουσία που μόλις κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, η λακοσαμίδη που είναι συμπληρωματική θεραπεία, δίνει ελπίδες σε ασθενείς με εστιακή επιληψία. Πρόκειται για μια ουσία που με ένα νέο τρόπο δράσης επιδρά στη ρύθμιση της υπερδραστηριότητας των νευρικών κυττάρων, η οποία μπορεί να προκαλέσει την επιληπτική κρίση.
"Οι πρόσφατες μελέτες σε ασθενείς με ανθεκτικές σε προηγούμενες θεραπείες επιληπτικές κρίσεις, ηλικίας πάνω από16 ετών, έδειξε ότι η θεραπεία με καθημερινή χορήγηση 200mg ή 400 mg λακοσαμίδης, μείωσε τις επιληπτικές κρίσεις κατά το ήμισυ στο 40% των ασθενών" είπε ο κ. Γιαννακόδημος, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα, ότι οι παρενέργειες που παρουσιάζει είναι ήπιες και παροδικές.
Θεωρίες που εξηγούν το φαινόμενος της προμνησίας (deja-vu)
Αν κάποια στιγμή είχατε την αίσθηση ότι αυτό που βλέπετε ή βιώνετε το έχετε ξαναδεί ή ξαναζήσει στο παρελθόν, δεν είστε ούτε οι πρώτοι ούτε οι τελευταίοι και μην το αποδώσετε σε εμπειρίες που είχατε σε μια άλλη ζωή γιατί υπάρχουν διάφορες θεωρίες για την εξήγηση του φαινομένου. Εξήντα πέντε στους εκατό ανθρώπους έχουν βιώσει την εμπειρία του deja-vu (προμνησία) την αίσθηση δηλαδή ότι έχουν έχει δει ή βιώσει ξανά στο παρελθόν μία κατάσταση. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται με μεγαλύτερη συχνότητα στις ηλικίες 15-25 ετών και ελαττώνεται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Έρευνες έχουν δείξει ότι περισσότερο επιρρεπή είναι άτομα σε συνθήκες κόπωσης και στρες, ανώτερου κοινωνικού και μορφωτικού επιπέδου και όσοι ταξιδεύουν συχνά.
Το deja-vu μπορεί να εμφανιστεί είτε σε υγιή άτομα, είτε σε υπόβαθρο οργανικής νόσου, είτε λόγω λήψης φαρμάκων, εξηγούν οι επιστήμονες (Ελπίδα Κουιμτζή, Δήμητρα. Νέλλα, Αναστασία. Κώνστα, Πέτρος Πετρίκης, Λουκάς Αθανασιάδης , Κωνσταντίνος Φωκά) της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε ανακοίνωσή τους στο 5ο Επιστημονικό Συνέδριο της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ .
Οι διάφορες πιθανές θεωρίες που έχουν διατυπωθεί για την κατανόηση και την ερμηνεία του φαινομένου παρουσιάστηκαν στο συνέδριο. «Σύμφωνα με μία θεωρία το φαινόμενο εξηγείται ως διαταραχή μνήμης στο οποίο εμπλέκονται ο ιππόκαμπος και ο αμυγδαλοειδής πυρήνας του εγκεφάλου. Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία οι καταστάσεις μοιάζουν γνωστές επειδή οι πληροφορίες εισέρχονται στον εγκέφαλο ακόμη και όταν η προσοχή του ατόμου είναι προσηλωμένη σε κάτι άλλο. Η θεωρία του ολογράμματος υποστηρίζει ότι το deja-vu συμβαίνει όταν ένα στοιχείο του περιβάλλοντος μοιάζει με μέρος μιας ανάμνησης, με αποτέλεσμα να αναπαραχθούν οι αναμνήσεις στην τρισδιάστατη μορφή τους. Η θεωρία της καθυστερημένης όρασης αποδίδει την εμφάνισή του στην καθυστέρηση έλευσης του ερεθίσματος στον εγκέφαλο από τον έναν οφθαλμό στον άλλο με αποτέλεσμα το δεύτερο ερέθισμα να θεωρείται ανάμνηση του πρώτου. Τέλος σύμφωνα με νεότερες απόψεις το deja-vu οφείλεται σε μία καταστολή της εξελικτικά πρωιμότερης οδού μεταβίβασης των οπτικών ερεθισμάτων μέσω του στελέχους, η οποία καθυστερεί σε σχέση με τη βασική οδό που διέρχεται από το θάλαμο» αναφέρεται στην ανακοίνωση των επιστημόνων της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη χρόνια μορφή του φαινομένου. Τα άτομα που το βιώνουν έχουν υπερδραστήριο ή συνεχώς διαγερμένο το κύκλωμα του μετωπιαίου λοβού, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη λειτουργία των αναμνήσεων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται αναμνήσεις εκεί που δεν υπάρχουν.
Το deja-vu μπορεί να εμφανιστεί είτε σε υγιή άτομα, είτε σε υπόβαθρο οργανικής νόσου, είτε λόγω λήψης φαρμάκων, εξηγούν οι επιστήμονες (Ελπίδα Κουιμτζή, Δήμητρα. Νέλλα, Αναστασία. Κώνστα, Πέτρος Πετρίκης, Λουκάς Αθανασιάδης , Κωνσταντίνος Φωκά) της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε ανακοίνωσή τους στο 5ο Επιστημονικό Συνέδριο της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ .
Οι διάφορες πιθανές θεωρίες που έχουν διατυπωθεί για την κατανόηση και την ερμηνεία του φαινομένου παρουσιάστηκαν στο συνέδριο. «Σύμφωνα με μία θεωρία το φαινόμενο εξηγείται ως διαταραχή μνήμης στο οποίο εμπλέκονται ο ιππόκαμπος και ο αμυγδαλοειδής πυρήνας του εγκεφάλου. Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία οι καταστάσεις μοιάζουν γνωστές επειδή οι πληροφορίες εισέρχονται στον εγκέφαλο ακόμη και όταν η προσοχή του ατόμου είναι προσηλωμένη σε κάτι άλλο. Η θεωρία του ολογράμματος υποστηρίζει ότι το deja-vu συμβαίνει όταν ένα στοιχείο του περιβάλλοντος μοιάζει με μέρος μιας ανάμνησης, με αποτέλεσμα να αναπαραχθούν οι αναμνήσεις στην τρισδιάστατη μορφή τους. Η θεωρία της καθυστερημένης όρασης αποδίδει την εμφάνισή του στην καθυστέρηση έλευσης του ερεθίσματος στον εγκέφαλο από τον έναν οφθαλμό στον άλλο με αποτέλεσμα το δεύτερο ερέθισμα να θεωρείται ανάμνηση του πρώτου. Τέλος σύμφωνα με νεότερες απόψεις το deja-vu οφείλεται σε μία καταστολή της εξελικτικά πρωιμότερης οδού μεταβίβασης των οπτικών ερεθισμάτων μέσω του στελέχους, η οποία καθυστερεί σε σχέση με τη βασική οδό που διέρχεται από το θάλαμο» αναφέρεται στην ανακοίνωση των επιστημόνων της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη χρόνια μορφή του φαινομένου. Τα άτομα που το βιώνουν έχουν υπερδραστήριο ή συνεχώς διαγερμένο το κύκλωμα του μετωπιαίου λοβού, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη λειτουργία των αναμνήσεων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται αναμνήσεις εκεί που δεν υπάρχουν.
Subscribe to:
Posts (Atom)